قرار منع تعقیب یعنی چه

«در محاکم قضایی، در کل دو نوع رای صادر می‌شود که شامل "قرار" و "حکم" هستند.
قرارها را به صورت کلی به دو دسته قرارهای مقدماتی و قرارهای نهایی تقسیم می‌کنیم.
قرارهای مقدماتی، قرارهایی هستند که در آن مرحله از دادرسی، پرونده را آماده صدور رای می‌کنند، مانند قرار ارجاع به کارشناسی.
اما قرارهای نهایی، قرارهایی هستند که با صدور آنها، پرونده از مرجعی که در حال رسیدگی به آن است، خارج می‌شود، مانند قرار ترک تعقیب و قرار جلب به دادرسی.
»

قرار تعقیب، یکی از تصمیمات نهایی است که در برخی موارد در دادگاه صادر می‌شود.
این قرار مطابق با قانون آیین دادرسی کیفری در دو حالت صادر می‌گردد.
اول، زمانی که یک عمل توسط متهم انجام شده است، اما این عمل به جرم تبدیل نمی‌شود و دلایل کافی برای ارتکاب جرم از طرف متهم وجود ندارد.

از آنجا که قوانین و مقررات قرار منع تعقیب دارای شرایط و قواعد خاصی است، در این مقاله به بررسی این مسئله می‌پردازیم.
ابتدا توضیحی مختصر درباره قرار منع تعقیب ارائه می‌دهیم و سپس روش‌های اعتراض به این قرار را بررسی می‌کنیم.
مفهوم قرار منع تعقیب:قرار منع تعقیب به معنای ازاد نبودن افراد از تعقیب یا تحت تعقیب قرار دادن آن‌ها است.
این قرار ممکن است به دلایل مختلفی صادر شود، از جمله حفاظت از حقوق و امنیت افراد مربوطه.
روش‌های اعتراض به قرار منع تعقیب:برای اعتراض به قرار منع تعقیب، باید ضوابط و شرایط خاصی را رعایت کرد.
معمولاً این اعتراضات در فرم‌های مختلفی از جمله خواستگاری به دادگاه‌ها، تقاضای تغییر قرار و یا ارائه توضیحات اضافی صورت می‌گیرد.
در این مقاله سعی می‌کنیم به صورت جامع و دقیق، قواعد و احکام مرتبط با قرار منع تعقیب را بررسی کنیم و همچنین به روش‌های درست اعتراض به این قرار پرداخته و آن‌ها را توضیح دهیم.

قرار منع تعقیب

مستندات ارائه شده توسط دادگاه‌های کیفری و حقوقی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: قرار و حکم.
در بررسی بیشتر، قرارها به دو گروه مقدماتی و نهایی تقسیم می‌شوند.
قرارهای مقدماتی، مراحل پرونده را برای صدور حکم نهایی آماده می‌کنند، مانند قرارهای ارجاع به کارشناسی.
اما قرارهای نهایی، پرونده را از دستگاه قضایی که در حال بررسی آن است، خارج می‌کنند، مانند قرار تعقیب ترک و قرار جلب برای دادسرا.

یکی از انواع تقاضای نهایی در دادسرا، تقاضای حمایت از قرار منع تعقیب است.
این نوع قرار و دلایل صدور آن در ماده 278 قانون آیین دارایی کیفری مصوب سال 1392 واقع شده است.
طبق این ماده: «هنگامی که به دلیل عدم وجود جرم در اقدامی، قرار منع تعقیب صادر و به هر دلیل قطعی شود.
.
.
هنگامی که به دلیل ناکافی بودن دلیل، قرار منع تعقیب صادر و در دادسرا تایید شود.
.
.
»

به همین دلیل، مشاهده می کنید که منع تعقیب در دو شرایط اعمال می شود:مورد اولومورد دوم

عملی توسط متهم انجام شده است، اما آن اقدام به تنهایی جرم نمی‌باشد.

توصیح می‌دهد که براساس اصول حقوقی جرم و مجازات، تنها زمانی می‌توانیم یک عمل را جرم دانسته و فرد مرتکب را مجازات کنیم که قانون آن عمل را جرم معترفی کرده و مجازات آن را تعیین کرده باشد.
بنابراین، اگر عملی که توسط متهم انجام می‌شود، با قانون جرم نباشد، امکان محکومیت وی به مجازات وجود ندارد و به همین دلیل، اهمیت دارد که قرار منع تعقیب صادر شود.

نیستند دلایل کافی برای ارتکاب جرم از ناحیه متهم وجود داشته باشد.

در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، ماده ۱۶۰، ادله‌‌ای برای اثبات جرم مشخص شده است.
بر اساس این ماده: "ادله‌ای برای اثبات جرم، شامل اقرار، شهادت، قسامه و سوگند در شرایط قانونی و با علم قاضی است.
.
.
" بنابراین، اگرچه جرمی واقعی رخ داده باشد، اما اگر دلایل کافی برای اثبات آن جرم از جمله اقرار، سوگند، شهادت، قسامه و علم قاضی وجود نداشته باشد، اتهام قابل اثبات نیست و باید قرار منع تقیب صادر شود.

نحوه اعتراض به قرار منع تعقیب

پس از توضیح درباره مفهوم "منع تعقیب" و مشخصات صادر آن، در این قسمت به شرح "روش‌های اعتراض به قرار منع تعقیب" می‌پردازیم.
طبق ماده‌های ۲۷۰ تا ۲۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری، قوانین مخصوص نحوه اعتراض به قرار منع تعقیب تعریف شده‌اند.
در این قسمت، جزییات مربوط به این موضوع تشریح خواهد شد.

ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی کیفری، اجازهٔ ممنوعیت استمرار پرونده‌ها را متضمّن می‌شود.
این قرار، همانند معلق کردن پرونده‌ها، برای پرونده‌های ناتمام و قابل اعتراض استفاده می‌شود.

مهلت اعتراض به قرار منع تعقیب متفاوت است برای افرادی که در ایران زندگی می‌کنند، تنها ۱۰ روز، اما برای افرادی که در خارج از کشور اقامت دارند، یک ماه از تاریخ ابلاغ قرار منع تعقیب می‌باشد.

یک مرجع با صلاحیت رسیدگی به اعتراض به قرار منع تعقیب، یک دادگاه است که می‌تواند به طور قانونی صلاحیت رسیدگی به جرایم را نیز داشته باشد.

در صورتی که شاکی از قرار منع تعقیب اعتراضی داشته باشد، وی ملزم به ارائه اعتراض خود به مدت ۱۰ روز یا ۱ ماه از تاریخ ابلاغ قرار در سامانه ثنا است.
برای ثبت اعتراض، وی می‌تواند مراجعه کند به یکی از دفاتر خدمات قضایی و فرم مخصوص را پر کند، مشابه ثبت شکایت از طریق فرم شکواییه.
سپس دفتر خدمات قضایی موضوع اعتراض به قرار منع تعقیب را ثبت کرده و به دادگاه صالح ارسال می‌کند.

در یک جلسه فوق‌العاده، دادگاه کیفری به اعتراضی درباره قرار منع تعقیب پاسخ داد و تصمیمی صادر کرد که تنها در صورت بروز جرایم منصوب در بندهای الف، ب، پ و ت ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری قابل تجدیدنظر است.
این جرایم شامل موارد زیر است:الف: [توضیحات مربوط به جرم الف]ب: [توضیحات مربوط به جرم ب]پ: [توضیحات مربوط به جرم پ]ت: [توضیحات مربوط به جرم ت]در سایر موارد، تصمیم دادگاه درباره اعتراض به قرار منع تعقیب قطعی است.