صلاحیت بازپرس و موارد آن

وقتی یک جنایت رخ می‌دهد، شاکی تصمیم می‌گیرد علیه فرد متجاوز شکایت کند و دعوا یا شکایتی دربارهٔ متجاوز را در دادسرا یا دادگاه مطرح می‌کند.
این شکایت جنایی نامیده می‌شود زیرا فرد قصد گزارش اتفاق جنایی را دارد.
برای گزارش جنایت و آغاز روند قضایی، ابتدا شاکی باید شکایت خود را در یک برگهٔ به نام فرم شکواییه نوشته و به مرجع قضایی ارائه دهد.
سپس روند محاکمه آغاز می‌شود و ابتدایی‌ترین مرحله‌ای که در دادسرا بررسی می‌شود، رسیدگی به پرونده است.
اگر اقدامات جنایی مشخص و گناهکاری متهم تأیید شود، پرونده به دادگاه‌های جنایی ارسال می‌شود.
دادسرا مسئولیت انجام تحقیقات اولیه دربارهٔ جنایت را بر عهده دارد و یکی از مقام‌های قضایی در دادسرا بازپرس است.
بازپرس عهدهٔ انجام تحقیقات اولیه، بررسی شیوهٔ رخداد جنایت، شناسایی متجاوز و استجوی او را بر عهده دارد.
اما باید به‌خاطر داشت که بازپرس برای شروع رسیدگی نیازمند اجازهٔ دادستان است؛ به طور دقیق، دادستان پرونده را به بازپرس ارجاع می‌دهد و بازپرس باید در جریان پرونده رسیدگی کند و تحقیقات لازم را برای کشف جنایت و جمع‌آوری دلایل لازم جهت اثبات جنایت و جلوگیری از از بین رفتن دلایل اثبات را انجام دهد.
قبل از ارجاع پرونده به بازپرس، ابتدا باید شایستگی بازپرس دربارهٔ پرونده بررسی شود.
موارد شایستگی بازپرس در قانون آیین دادرسی کیفری تعریف شده است.
در این مقاله به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم که شایستگی بازپرس چیست و موارد شایستگی بازپرس.

صلاحیت بازپرس چیست ؟

در پاسخ به این سوال که چه معنای صلاحیت بازپرس است، باید ابتدا توضیح دهیم که صلاحیت به دلیل قانونی به معنای صالح بودن فرد برای بررسی و رسیدگی به یک موضوع مورد نیاز است.
به عنوان مثال، اگر در منطقه ۳ شهر تهران به وقوع یک جرم ضرب و شتم بیافتد، بازپرس صالحی که در شعبه منطقه ۳ دادگاه یا دادسرای تهران فعالیت می‌کند، مسئولیت بررسی این جرم را بر عهده خواهد داشت.
به این ترتیب، می‌توان گفت که با صلاحیت بازپرس، منظور از فرد مناسب برای بررسی پرونده، انتخاب صلاحیت‌دار است که در صورت رعایت شرایط صلاحیتی، می‌تواند به رسیدگی به پرونده بپردازد.
در غیر این صورت، با اقدام به صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده به دادگاه و یا دیگر دادسراها ارجاع می‌شود تا بازپرس دیگر، تحقیقات مقدماتی را انجام داده و رسیدگی مناسب را انجام دهد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ارجاع پرونده به شعبه بازپرسی، می‌توانید بر روی لینک "ارجاع پرونده به شعبه بازپرسی" کلیک کنید.

موارد صلاحیت بازپرس

"معیارهای کیفیت بررسیگر" مشخصه‌هایی هستند که در صورت بودن آن، بررسیگر اجازه بررسی و اعطای صلاحیت برای رسیدگی به پرونده را دارد.
و اگر هیچکدام از موارد زیر وجود نداشته باشد، رسیدگی به پرونده را صلاحیت نداشته و با صدور قرار عدم صلاحیت به سازمان قضایی دیگری ارسال می‌شود.
"معیارهای کیفیت بررسیگر" در قانون رویه کیفری ذکر شده‌اند و عبارتند از: ماده ١١٦ - بررسیگر در حوزه قضایی محل مأموریت خود وظایف خود را با رعایت این قانون انجام می‌دهد و در صورت وجود موارد قانونی زیر، به بررسی تحقیق می‌پردازد: الف) جرم در حوزه قضایی محل مأموریت بوده و اگر جرم در آن حوزه قضایی واقع نشود، رسیدگی به پرونده را صلاحیت ندارد.
ب) جرم در حوزه قضایی دیگری واقع شده و در حوزه قضایی محل مأموریت، جرم کشف شود یا متهم در آن حوزه دستگیر شود، در این صورت رسیدگی به پرونده را صلاحیت دارد.
پ) موارد دیگری که رسیدگی به پرونده را صلاحیت دارد این است که اگر جرم در حوزه قضایی دیگری واقع شود، اما متهم یا مظنون به ارتکاب جرم در حوزه قضایی محل مأموریت بررسیگر اقامت داشته باشد، در این صورت رسیدگی به پرونده را صلاحیت ندارد.
به عبارت دیگر، در مواردی که جرم خارج از حوزه قضایی محل مأموریت بررسیگر رخ داده باشد، اما در حوزه او کشف یا مرتکب در آن حوزه دستگیر شود، بررسیگر تحقیقات و اقدامات لازم را انجام می‌دهد و در صورت لزوم، قرار تضمین هم صادر می‌کند و اگر قرار صادر شده برای بازداشت متهم باشد، پس از بررسی اعتراض متهم در دادگاه کیفری که بررسیگر در آن وظیفه دارد، با صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده را همراه متهم، حداکثر ظرف چهل و هشت ساعت، به دادسرای محل وقوع جرم ارسال می‌کند.
"