مسئولیت کیفری چیست

با گرفتن مصداقی از جرم، فرد مرتکب مسئولیت ترتیب اعمال خود را پیدا می‌کند و عدالت دستور می‌دهد که عاقبت این فرد خطاکار مجازات شود.
به عبارتی دیگر، وقتی مسئولیت کیفری مورد بحث قرار می‌گیرد، به معنای آن است که فرد مرتکب عملی انجام داده است که به عنوان یک جرم تحت قانون شناخته می‌شود و او تقابل با قانون و جامعه را به دوش می‌کشد و مسئول است که جبران عمل خود را انجام دهد که قانونگذار در قوانین، مجازات مناسب برای فرد خطاکار را تعیین کرده است و حتی برای برقراری عدالت بین طرفین، شرایطی برای مرتکب در نظر گرفته شده است به طوری که اگر فرد خطاکار دارای شرایطی باشد، به وجود آمدن مسئولیت کیفری برای او می‌شود.
در این مقاله، به بررسی مفهوم مسئولیت کیفری و شرایط حقیقت یابی آن می‌پردازیم.

مسئولیت کیفری چیست ؟

مسئله اساسی درباره مسئولیت کیفری این است که چیست؟ مسئولیت کیفری به معنای برگزاری شخصی است و تنها زمانی می تواند وجود داشته باشد که شخص به علت رفتاری دیگر مسئول قانونی اعمال دیگری باشد یا به عنوان نتیجه رفتار خلاف قوانین، مجرم شناخته شود.
باید یادآوری کرد که در مورد مسئولیت کیفری، اصلی بر مسئولیت شخص حقیقی است و شخص حقوقی تنها در صورتی مسئولیت کیفری دارد که نماینده قانونی آن در نام آن یا در راستای منافع آن جرمی ارتکاب کرده باشد.
مسئولیت کیفری شخص حقوقی موانعی را برای مسئولیت کیفری شخص حقیقی که جرمی ارتکاب کرده است، پدید نمی آورد.

شرایط تحقق مسئولیت کیفری

درباره "شرایط تحقق مسئولیت کیفری" باید بگوییم که هر فرد در اصل مسئول اعمال جنایی خود و شایسته مجازات است، مگر در مواردی که قانون برخی از "موانع مسئولیت کیفری" را تعیین کرده است.
به عنوان مثال، افراد نابالغ و مست و مجنون و تحت تأثیر خشونت و غیره، در شرایطی که قانون تعیین می‌کند، مسئولیت کیفری ندارند.
در تحقق "جرائم عمدی" به علاوه بر آگاهی مرتکب از اقدام جنایی، قصد او در ارتکاب رفتار جنایی هم باید ثابت شود.
در جرائمی که وقوع آنها متکی به قانون باشد وابسته به تحقق نتیجه است، قصد یا آگاهی از رخداد آن نتیجه هم باید ثابت شود.