اختلاف در تقسیم ارث

انسان یک موجود اجتماعی است که بی‌وقفه به دنبال رسیدن به هدف‌هایش است.
نتیجه این تلاش ها، دارایی‌ها و ممتلکاتی است که به او زندگی آسوده‌ای را می‌بخشند.
خانه، زمین، خودرو شخصی و سایر اموال مانند این، به عنوان دستاوردهایی شناخته می‌شوند که معمولاً پس از فوت فرد باقی‌مانده و دیگر قابل استفاده نخواهند بود و بر اساس قوانین و مقررات شرعی به وراثت وارثانش منتقل خواهند شد.

بسیاری از افراد پس از فوت عزیزان خود با برخی مشکلات مواجه می‌شوند که معمولاً به دلیل عدم همکاری ورثای و تقسیم نامناسب ارث بوجود می‌آیند.
در بسیاری از موارد، افراد با چالش‌هایی مانند عدم همکاری ورثا، ناتوانی در تعیین درست سهم هر فرد، نحوه استفاده از دارایی‌های مشترک، فروش املاک مشاع و مشکلات مشابهی دست و پنجه نرم می‌کنند.

اگر با مواردی مانند مشکلات در تقسیم املاک و ارث و عدم همکاری سایر وراث در فرآیند تقسیم میراث، ناسازگاری در بخش سهم هر فرد از میراث و بحث‌هایی از این دست روبه‌رو هستید، با ما همراه باشید.
در این مقاله، به بررسی موضوع اختلافات در تقسیم میراث، روش‌های پیشگیری از این مشکل و ارائه راهکارهای حل اختلافات در تقسیم میراث می‌پردازیم.

اختلاف در تقسیم ارث به چه معناست؟

بعد از فوت، شخصی کنترل و مالکیت خود را بر روی دارایی‌ها و اموالش از دست می‌دهد و دارایی‌ها و اموال باقیمانده به وراث قانونی او تعلق می‌گیرد.
اگر فقید صرفاً وصیت‌نامه‌ای تنظیم نکرده باشد یا وراث قادر به توافق و تراضی درباره مدیریت و تقسیمارث نباشند، اختلافاتی بین آنها به وجود خواهد آمد که می‌تواند به تداوم آنها منجر شود.

مطابق قانون مدنی، ماده ۵۸۹، در مورد تقسیم مال مشترک شرکا، آمده است: «هنگامی که تمامی شرکاء با تقسیم مال مشترک موافق باشند، تقسیم طبق توافق آنها انجام می‌گیرد؛ و در صورت عدم توافق بین شرکاء، حاکم مجبور به تقسیم است، با شرط آنکه تقسیم شامل ضرر نباشد؛ در این صورت، تقسیم اجباری مجاز نیست و تقسیم باید با توافق صورت گیرد.
» وراثان می‌توانند به طور توافقی درباره تقسیم مشترک میراث همدیگر توافق و تراضی نمایند، و یا در صورت وجود اختلاف در تقسیم میراث و عدم همکاری وراث، پس از دریافت گواهی انحصار وراثت از دادگاه، درخواست تقسیم مال مشترک را مطرح کنند.

تعدادی مثال از مواردی که می‌تواند به عنوان نمونه‌هایی از اختلاف در تقسیم ارث و عدم همکاری وراث مطرح شود عبارتند از:- نظارت بر طرح‌ها و پروژه‌ها: عدم همکاری ورثه‌ها در پیش برد نقشه‌ها و پروژه‌های موروثی ممکن است منجر به تشتت و عدم توافق در برنامه‌ریزی و اجرا شود.
- اختلاف در تفسیر وصیت‌نامه: تعارضات در تفسیر و تبیین وصیت‌نامه ممکن است باعث اختلاف نظرها و در نهایت اختلاف در تقسیم ارث شود.
- نزاع درباره دارایی‌ها: اختلاف در ارزش‌گذاری و تخصیص دارایی‌ها و ممتلکات می‌تواند به خصوصیت اختلاف در تقسیم ارث تبدیل شود.
- رقابت در مدیریت بیزینس خانواده: عدم همکاری و قدرت‌طلبی در فعالیت‌های تجاری و کسب‌وکار خانواده می‌تواند به تنش‌ها و اختلافات در امور مربوط به تقسیم ارث منجر شود.
لیست فوق تنها یک بخش از مثال‌هایی است که می‌توان به عنوان مواردی از اختلاف در تقسیم ارث و عدم همکاری وراث اشاره کرد.

"یک شخص فوت کرده است و یک آپارتمان به ارث برده است که بعضی افراد به عنوان وراث بدون پرداخت هیچگونه اجاره یا هزینه‌ای، در آن زندگی می‌کنند.
"

یک یا چند نفر ممکن است از جمع وراث غایب شوند یا برخی از آن‌ها از قبول ارث امتناع کنند.

چند شخص قصد فروش سهم خود از میراث را دارند، اما با مخالفت یا عدم همکاری دیگر وارثان روبرو می‌شوند.

برخی از افراد وارث، قصد دارند تا ارث را بدون انحصار و تقسیم کنند، در حالی که یکی از وارثین مخالفت می‌کند.

در میان اشخاص زیر سن قانونی، بیمار یا سالخورده، تعدادی وراث وجود دارند که قدرت حقوقی خود را به خوبی بر امور مدیریتی ندارند.
برخی از این وراث، ادعای مدیریت و مالکیت برای امتیازهایی که به آن‌ها ارث رسیده دارند.

شاید بعضی از وراثان، بدون تحقیق و بررسی صحیح، ادعا کنند که طلب‌های یک فرد آزاد شده از دیون و بدهی‌های خود را باید سر میزان بگیرند و دیگران نباید اطلاعی در مورد صورت حساب و گزارش آن داشته باشند.
به همین دلیل، خالی کردن شانه و عدم توجه به مسئولیت‌های مالی فرد متوفی یا حقوق برخی اقوام ممکن است.

باید بدانید که موارد فوق تنها مثال‌هایی از اختلافات در تقسیم ارث هستند.
اگر با مسائل مشابه مواجه هستید، در ادامه مقاله به بررسی آنها می‌پردازیم و راهکارهای قانونی برای حل آنها را ارائه خواهیم کرد.

روش های پیشگیری از اختلاف در تقسیم ارث

با توجه به مشکلاتی که به وجود آمده است، برای جلوگیری از اختلاف در تقسیم ارث، راهکارهای زیر را می توان ارائه داد.
این راهکارها ممکن است قبل از فوت شخص مورد نظر انجام شود یا پس از فوت توسط وراث او.
- استفاده از تقسیم ارث به درستی و منصفانه: در هنگام تقسیم ارث باید از قوانین برای تقسیم عادلانه و منصفانه ارث پیروی کرد و همه وراثان به طور عادلانه سهمی از ارث بگیرند.
- ایجاد توافق قبل از فوت: در صورت امکان، شخص می تواند با وراثان خود توافق کند و توزیع و تقسیم ارث را بر اساس اراده وی انجام دهد.
در این صورت، تعارضات بعد از فوت کاهش می یابد.
- ارائه وصیتنامه معتبر: در وصیتنامه، شخص می تواند تمام موارد مربوط به تقسیم ارث و همچنین توزیع دارایی های خود را مشخص کند.
ارائه یک وصیتنامه معتبر که با قوانین مربوط به تقسیم ارث مطابقت دارد، می تواند مشکلات بعدی را پیشگیری کند.
- مشورت با یک وکیل متخصص: مشاوره حرفه ای و وکیلی که تخصص در زمینه تقسیم ارث دارد می تواند کمک کند تا مسائل حقوقی مربوط به تقسیم ارث را درست و منظم حل کنید.
آنها می توانند به شما راهنمایی کنند که چگونه قوانین و مقررات مربوط به ارث را به درستی دنبال کنید.
مهم است که همه وراثان درک کنند که تقسیم ارث ممکن است به دلیل حساسیت موارد مالی، منجر به تنش و اختلافات خانوادگی شود.
بنابراین، خوب است قبل از هر چیز صحبت های صادقانه و باز و بسته داشته باشند و تلاش کنند تا به یک توافق مشترک برسند تا اختلافاتی در آینده ایجاد نشود.

تنظیم یک وصیت‌نامه قبل از فوت: جهت پیشگیری از اختلاف در تقسیم ارث بین وراث، هر فرد می‌تواند قبل از فوت خود اقدام به تنظیم وصیت نامه نماید.
این وصیت نامه می‌تواند با حضور شخص در دفاتر اسناد رسمی تنظیم گردد یا به خط خود فرد با ذکر دقیق تاریخ و امضاء به صورت خودنوشت باشد.
باید دانست بر اساس ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی وصیت‌نامه باید بر اساس تشریفات قانونی تنظیم گردد در غیر این صورت در مراجع رسمی پذیرفته نیست مگر اینکه اشخاص ذینفع در ارث به صحت آن اقرار نمایند.

تنظیم وصیتنامه عهدی و تعیین وصی:به اتخاذ اقدامات لازم بعد از درگذشت، می‌توان با استفاده از مواد ۸۲۶ قانون مدنی، یکی از انواع وصیتنامه را، به نام «وصیتنامه عهدی» تنظیم کرد.
در این نوع وصیتنامه، شخص واکنش‌گر وصیت‌کننده یک یا چند نفر را مسئول تکلیفی خاص می‌کند.
با استفاده از ماده ۸۵۴ قانون مدنی، هر فرد می‌تواند به واسطه وصیت‌نامه، یک یا چند نفر را بر عهدی قرار دهد تا بر انجام وظایف مورد نظر بعد از فوتش عهدبندی کنند.
این افراد به معنای حقوقی به آنها وصی گفته می‌شود.
صلاحیت وصی می‌تواند شامل تربیت و نگهداری از فرزندان فوت شده، پیگیری بدهی‌ها و بدهکاری‌های فقید، مرتبط با امور روحانی مانند نماز و روزه و هر وظیفه دیگری باشد که فرد در وصیت‌نامه خود تعیین می‌کند.

متن: "دستور وکالت به یکی از وراثان برای بررسی موارد ارث: در صورتی که برای جلوگیری از بروز اختلافات محتمل در مورد ارث، وراثان می‌توانند به یکی از اعضای خانواده که در دیدگاه دیگران مورد اعتماد است، وکالت بدهند و در یکی از دفاتر رسمی اسناد برای او اختیارات نمایندگی در امور مربوط به ارث مانند دریافت شناسنامه اختصاص وراثت و درخواست تصمیم در خصوص تقسیم میراث را به شورای حل اختلاف، حضور در دفاتر رسمی به عنوان نماینده قانونی سایر وراثان برای امضا در هنگام فروش دارائی‌های مشترک، و سایر موارد مشابه فوق الذکر بدهند و پس از رسیدن به توافق در مورد اقدامات لازم، نتیجه کار را برای سایرین در اختیار قرار دهد.
"

راه حل های اختلاف در تقسیم ارث

با وجود اینکه بعد از درگذشت فرد، اموال و دارایی‌های باقیمانده به صورت قهری و اجباری به وراث متوفی منتقل می‌شود، مانند گفته شده در بالا، گاهی وراث قادر به تراضی و توافق بر سر نحوه تقسیم و مدیریت ارثیه نمی‌باشند و در این زمینه به اختلافاتی با یکدیگر روبرو می‌شوند.
برای حل این تعارضات، راه‌حل‌های قانونی زیر را می‌توان مطرح کرد:

دریافت گواهی وراثت انحصاری: برای اینکه افراد مورثه بتوانند در مالکیت و استفاده از دارایی‌های خریداری شده، فروخته شده، اجاره شده یا برای استفاده‌ی شخصی خود به تقسیمی از دارایی‌ها دسترسی داشته باشند، لازم است ابتدا هویت آنها به عنوان ورثه فقید تأیید شود و سپس میزان سهم الارث هر فرد مشخص گردد.
اقدام اول و مورد نیاز در این روند، ثبت درخواست گواهی انحصار وراثت از طریق سامانه‌های الکترونیکی دفاتر قضایی است و درخواست صدور گواهی انحصار وراثت توسط هر یک از ذینفعان از شورای حل اختلاف صورت می‌پذیرد.

شرکت در این دوره آموزشی برای فهم بهتر میلیونر شدن، همه تلاش خود را می‌کند.
هدف اصلی این دوره آموزشی یادگیری راهکارها و استراتژی‌های موثر برای بهبود وضعیت مالی فرد است.
استفاده مناسب از منابع مالی، سرمایه گذاری هوشمندانه و ساخت دارایی‌های پایدار و بی‌خطر از جمله مباحثی هستند که در این دوره مورد بحث قرار می‌گیرند.
با شرکت در این دوره، توانایی‌های مدیریت مالی، برنامه‌ریزی سرمایه‌گذاری و تصمیم‌گیری در موارد مالی بهبود می‌یابد.
از طریق ارائه مطالب آموزشی تئوری و موردی، شرکت کنندگان می‌توانند مهارت‌های خود را در هرچه بهتر استفاده از منابع مالی تقویت کرده و به بهبود وضعیت مالی خود نزدیک‌تر شوند.
در این دوره، تمرکز بر موضوعاتی از قبیل راهکارهای کاهش بدهی، تأمین منابع مالی برای شروع یک کسب و کار، مدیریت درآمد و هزینه‌ها و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام و املاک قرار دارد.
تمامی این موارد به شرکت کنندگان کمک می‌کند تا نیازهای مالی خود را به بهترین شکل مدیریت کرده و به دستیابی به استقلال مالی نزدیک‌تر شوند.

تقاضای تقسیم ترکه به معنای ارائه درخواست برای تعیین سهم صحیح هر فرد از ارث است.
در این رابطه، پس از دریافت گواهی انحصار وراثت، می‌توان درخواست صادره حکم تقسیم ترکه را از طریق شورای حل اختلاف ثبت کرد.
در صورتی که وراث یا مرحوم اقدام به تعیین وصیت کرده باشند، می توانند این درخواست را از طریق دادگاه‌های قضایی ارائه کنند.
در صادره حکم از مرجع صالح، سهم الارث هر ورث یا میراث‌بردار به طور دقیق و مشخص ذکر می‌شود.
پس از ارائه این حکم، هر فرد می‌تواند با پرداخت مالیات بر ارث، بدون نیاز به اجازه از سایرین، برای فروش سهم خود اقدام کند.
تقسیم ترکه یک راه‌حل مهم و قابل اعتماد برای تعیین و تقسیم سهم هر فرد از ارث است.

تقاضای تهیه دادخواست ترکی: اگر میراث‌داران یا نمایندگان قانونی آن‌ها اطلاعی از همه دارایی‌ها یا بدهی‌های باقی مانده از فوت شده نداشته باشند یا درباره آن اختلافی داشته باشند، می‌توانند درخواست تهیه دادخواست ترکی را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی درخواست کنند و درخواست صدور حکم تهیه دادخواست ترکی را از شورای حل اختلاف نیز مطرح کنند.
طبق ماده ۲۰۶ قانون امور حسبی، تهیه دادخواست ترکی به معنای تعیین ارزش ترکی و بدهی‌های فوت شده است.
در این صورت، شورای حل اختلاف نسبت به انتشار آگهی و تنظیم صورت مجلس از دارایی‌های فوت شده اقدام خواهد کرد.
باید توجه داشت که در صورتی که یک یا چند میراث‌دار غایب باشند یا برخی از میراث‌داران از قبول ترکی امتناع کنند، تهیه دادخواست ترکی الزامی است.

متن: "درخواست تقاضای ترک داری زمینه خاکستری: گاهی اوقات ممکن است اختلافات بزرگی بین وراث به وجود آید که ترس از سوء استفاده از قوانین مربوط به ترک داری یا شرایط غیر منصفانه ترک داری را ایجاد کند.
در این حالت، هر یک از ذینفعان می توانند بر اساس ماده ۱۶۷ قانون ترک داری از دادگاه درخواست تقاضای ترک داری زمینه خاکستری کنند.
"

دستور فروش مال مشاعی در دادگاه:ماده 4 قانون افراز و فروش مال مشاعی می‌رساند: "ملکی که به تصمیم قطعی واحد ثبتی غیرقابل افراز تشخیص یابد، با تقاضای هر یک از شرکای آن و به دستور دادگاه به فروش می‌رسد.
" قابلیت افراز به معنای تفکیک و تقسیم کردن چیزی بدون درج خلل در ماهیت یا ارزش آن است.
در بسیاری از موارد مانند اتومبیل یا آپارتمان، نمی‌توانیم مال را بدون تغییر در ماهیت یا کاهش ارزش آن تقسیم کنیم.
در این حالت، شراکت افراد در آن مال به صورت مشاعی است، به این معنی که هر فرد سهم خود را در بخشی از مال دارد.
در صورت بروز اختلاف در فروش مالی که شرکت افراد در آن مشترک است، هر یک از وراث و شرکا می‌توانند درخواست دستور فروش مال مشاعی را از دادگاه داشته باشند.
در این حالت، پس از استفاده از نظر کارشناس دادگستری درباره قیمت، مال به مزایده گذاشته می‌شود و درآمد فروش به صندوق دادگستری واریز می‌شود و هر ورثه حق دریافت سهم خود را از صندوق دادگستری خواهد داشت.

درخواست نصب قیم برای اشخاص محجور شده: بعضاً اتفاق می‌افتد که بین اشخاصی که دارای وراثت هستند، فردی بیمار، کودک یا مجنون وجود داشته باشد که نتواند به طور مستقل امور خودش را از جمله امور مالی و غیرمالی مدیریت کند.
این اشخاص، به عنوان یکی از اقسام حجر شناخته می‌شوند و در قوانین با عنوان محجور شخص تعریف می‌شوند.
ممکن است بین ورثای این فرد محجوری برای مدیریت امور او اختلافاتی به وجود آید.
باید توجه داشت که قیم به عنوان مسئول تمام تصمیم‌گیری‌ها درباره امور محجور است.
برای تعیین قیم، هر یک از ورثا یا ذینفعان می‌توانند درخواست نصب قیم را به دایره سرپرستی دادگاه خانواده ارائه دهند.
دادستان با بررسی درخواست، قیم مناسب برای فرد محجور را تعیین می‌کند.
اختیارات قیم محدود و مشخص است و در مواردی مانند فروش مالیاتی که به فرد محجور مربوط می‌شود، باید اجازه را از دادگاه دریافت کند.