ترانزیت چیست

دنیای تجارت، یکی از حوزه‌های بسیار سودآور در زمینه کسب و کار است.
این حوزه به دلیل تنوع و گستردگی فعالیت‌هایی که می‌توان در آن انجام داد، به ویژه در حوزه‌ی بین‌المللی، برای دولت‌ها و اقتصاد کشورها نیز سودآور است.
استفاده از تکنولوژی و ارتباطات مدرن، تجارت را در سطح جهانی تسهیل کرده است.
این حوزه می‌تواند راهی برای رشد و توسعه اقتصادی کشورها باشد و درآمد خوبی را برای کسب و کارهای مشارکتی و دولت‌ها ایجاد کند.
تغییرات سریع در بازارها و نیاز به رقابت بین‌المللی، فرصت‌های فراوانی را برای کسب و کارها فراهم کرده است.

با توجه به همه این عوامل، حضور در بین الملل و انجام فعالیت‌های تجاری در این حوزه، به ویژه در زمینه‌ی صادرات و واردات، می‌تواند برای کسب و کارها فرصت‌های ارزشمندی فراهم کند.

ترانزیت یک مفهوم کاملاً جداگانه از واردات و صادرات است که حوزه‌ای سودآور در دنیای تجارت برای تجار و دولت محسوب می‌شود.
اغلب افراد تازه وارد یا افرادی که با حوزه تجارت آشنایی کافی ندارند، این مفهوم را با صادرات و واردات اشتباه گرفته و به آن نسبت داده می‌شود، در حالی که واقعیتاً ترانزیت قواعد و تشریفات خاص خود را دارد و تنها با رعایت قوانین مربوطه، ممکن است که ترانزیت انجام شود و درآمد و سود از طریق این راه کسب شود.

در این مقاله، به تشریح مفهوم و معنای "ترانزیت" خواهیم پرداخت.
همچنین، انواع مختلف ترانزیت را توضیح می‌دهیم و با تاکید بر تفاوت بین ترانزیت داخلی و بین‌المللی، هزینه‌های مربوط به این درصدها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
شیوه تعریف ترانزیت و تفاوت آن با واردات و صادرات نیز از نظر مفهوم را بررسی خواهیم کرد.

ترانزیت چیست

"ترانزیت یک مفهوم شائع در دنیای حقوق تجارت است.
این مفهوم با واردات و صادرات کالاها موازیت‌هایی دارد و اغلب به طور نادرست با آن دو تلقی می‌شود.
اما در واقع، ترانزیت یک مفهوم کاملا مجزا از واردات و صادرات است و دارای قوانین و مقررات خاص به خود می‌باشد.
"

برای توضیح مفهوم ترانزیت و انواع آن، می‌توان به قانون حمل و نقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۴ مراجعه کرد.
این قانون حاکمیت و مقرراتی را برای ترانزیت کالاها به وضوح تعیین کرده است.
ماده‌های مختلف این قانون به تعریف ترانزیت و پاسخ به این سوال که ترانزیت چیست اشاره می‌کنند.
با استفاده از توصیف همراه با این مقررات، مفهوم ترانزیت به این صورت تبیین می‌شود.

این عمل به طور معمول به دلیل قرار گرفتن ایران در مسیر تردد از کشور مبدأ به کشور مقصد یا درخواست طرفین، برای مقاصدی نظیر نگهداری کالا در مناطق حراست شده یا حمل تدریجی کالا انجام می‌شود و به دلیل پرداخت هزینه‌های گمرکی و حق ترانزیت، برای اقتصاد ایران و سایر کشورهایی که ترانزیت در آنها صورت می‌گیرد، بسیار سودآور است.

انواع ترانزیت چیست

در پاسخ به این سؤال که "ترانزیت چه انواعی دارد؟"، می‌توان گفت ترانزیت از دو جهت قابل دسته‌بندی است و هر جهت دارای زیرمجموعه‌ها و انواع مختص به خود می‌باشد.
در ادامه، نوع‌های مختلف ترانزیت به شرح زیر بیان شده‌اند:ترانزیت داخلی: این نوع ترانزیت هنگامی رخ می‌دهد که مسافر در یک شهر یا منطقه به مقصد خود راهی شود اما برای رسیدن به مقصد نهایی، نیاز به عبور از یک شهر دیگر داشته باشد.
ترانزیت بین‌المللی: این نوع ترانزیت زمانی روی می‌دهد که مسافران برای رسیدن به مقصد نهایی خود نیاز به تغییر هواپیما یا استفاده از فرودگاه دیگری داشته باشند.
ترانزیت برخط: در این نوع ترانزیت، مسافران از طریق پلتفرم‌های آنلاین مانند وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها، بلیت‌های خود را رزرو و خریداری کرده و ترانزیت خود را بدون نیاز به حضور فیزیکی در یک فرودگاه انجام می‌دهند.
ترانزیت‌ها به بسته به نوع و شرایط مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند و این تقسیم‌بندی نقش مهمی در برنامه‌ریزی سفرها و انتخاب بهترین روش ترانزیت برای مسافران دارد.

«ترانزیت بین‌المللی یا خارجی» یک موضوع بسیار مهم است.

قانون حمل و نقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران ماده 1 را تضمین می کند.
بنابراین، ترانزیت خارجی کالا معنا واژگانی دارد که مشتمل بر یک سلسله مراحل است.
این مراحل شامل حرکت کالا از مبادی خارجی به مقصد کشور سوم، نگهداری آن در مناطق حراست شده و نیز حمل و نقل تدریجی کالا بر اساس تقاضای صاحب آن از قلمرو جمهوری اسلامی ایران می باشد.
خروج کالا از کشور از همان نقطه ورودی یا از نقاط مرزی دیگر انجام می شود.

بنابراین، طریقه‌ای که برای ورود کالا به قلمرو مرزی جمهوری اسلامی از طریق مرز خارجی استفاده می‌شود، به عنوان ترانزیت خارجی شناخته می‌شود.
در این روش، کالاها از یک نقطه مرزی وارد کشور می‌شوند و با عبور از گمرک جمهوری اسلامی، به سمت کشور مورد نظر خارج می‌شوند.
این فرآیند از استفاده از ترانزیتی برای جابجایی کالاها بهره می‌برد.

ترانزیت داخلی:هماره هایی که درون یک منطقه عبور می‌کنند؛

طبق ماده 60 قانون امور گمرکی، ترانزیت داخلی به معنی انتقال کالا در حوزه واردات داخلی می‌باشد.
این نوع ترانزیت، زمانی رخ می‌دهد که کالا نمی‌تواند از گمرک داخلی که به آن تحویل داده شده است، ترخیص شود.
ترانزیت داخلی یکی از انواع ترانزیت است که با استفاده از تگ‌های strong و em توصیف می شود.

"در صورت اتلاف فضا در انبارهای گمرک، گمرک مجاز است با صدور حکم (دستور اداری)، بسته‌های مهر و موم و پلمپ شده را به عنوان عبور داخلی اداری به انبارهای گمرکی دیگر منتقل کند.
مسئولیت کسری، آسیب دیدگی و فقدان کالا در حین عبور داخلی اداری تحت عهدۀ گمرک است، مگر در موارد قوه قهریه (فورس ماژور).
"

ترانزیت جاده‌ای، یک نوع حمل و نقل است که با استفاده از تریلرهای بزرگ ویژه‌ای که جهت این منظور تجهیز شده‌اند، اجرا می‌شود.
استفاده از این نوع ترانزیت، بیشتر در کشورهایی که مرز مشترک یا فاصله جغرافیایی کمی با هم دارند، منطقی و کارآمد است.

ترانزیت ریلی: یک روش حمل و نقل است که با استفاده از ریل‌های قطار انجام می‌شود.
این روش می‌تواند شامل قطارهای عادی یا ایکسپرس باشد و معمولاً در کشورهایی با مرز مشترک یا فاصله جغرافیایی کم استفاده می‌شود.
همچنین، زمانی که طرفین به دنبال راهی اقتصادی هستند، می‌توانند از ترانزیت استفاده کنند.

ترانزیت دریایی به معنای عبور از دریا است، که به وسیله کشتی های ویژه برای حمل مایعات مانند نفت و در کشورهایی که مرزهای دریایی مشترک دارند، به کار می‌رود.

ترانزیت هوایی، یک روش ارسال بار است که با استفاده از هواپیما انجام می‌شود و معمولاً هزینه‌ی بالایی دارد.
این نوع ترانزیت به عنوان یک راه‌حل مورد استفاده قرار می‌گیرد برای ارسال کالاهایی که سبک و گران قیمت هستند و به سرعت به مقصد نیاز دارند و شرایط نگهداری خاصی دارند.
استفاده از این روش ترانزیت برای انواع دیگری از مرسوله‌ها کمتر رایج است.

تفاوت ترانزیت داخلی و بین المللی

توضیحی داده شده است که مفهوم "ترانزیت" به دو شکل "ترانزیت داخلی" و "ترانزیت بین المللی" تقسیم می‌شود که به لحاظ قلمرو گمرکی تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.
در این بخش به تفاوت های قانونی بین ترانزیت داخلی و بین المللی پرداخته خواهد شد.

درباره تفاوت‌های «ترانزیت داخلی و بین المللی»، یک نکته اساسی وجود دارد.
در «ترانزیت بین المللی»، تنها یک کالا از مبدأ خارجی به مقصدی در یک کشور سوم، از مرز جمهوری اسلامی عبور می‌کند.
در نتیجه، ترانزیت بین المللی مربوط به حرکت کالاها در بین کشورها است؛ همچنین، در حین ترانزیت بین المللی، اطلاعات مربوط به ورود و خروج کالاها نیز ثبت می‌شود.
با این حال، ترانزیت داخلی خصوصیت‌های خاص خود را دارد.
این نوع ترانزیت، حرکت کالاها در داخل یک کشور را نشان می‌دهد.
در این حالت، کالاها در مرزها تا حد امکان بازرسی می‌شوند و ممکن است نیاز به اخذ مجوزهای داخلی داشته باشند.
همچنین، در ترانزیت داخلی، هزینه‌ها و مالیات‌های داخلی ممکن است به عهده صاحب کالا باشد.
بنابراین، با توجه به این تفاوت‌ها، ترانزیت بین المللی و داخلی در مورد حرکت کالاها عبوری می‌کنند، اما توانایی بررسی و کنترل در ترانزیت داخلی بیشتر است.

اما به دلیل تراکم در انبارهای گمرکی، کالاهایی که با مهر و موم و پلمب شده‌اند را به عنوان ترانزیت داخلی نامیده و با صدور حکمی برای انتقال آنها به انبارهای گمرکی دیگر، واردات داخلی می‌کنند.
در واقع ترانزیت داخلی همان واردات است، اما به دلایل مدیریتی کالاها را به انبارهای گمرکی دیگر منتقل می‌کنند.
به عبارتی دیگر، کالاهایی که به عنوان نمونه یا به منظور فروش وارد کشور می‌شوند، تحت عنوان ترانزیت داخلی اداری به انبارهای گمرکی منتقل می‌شوند.

تفاوت بین ترانزیت داخلی و بین المللی را می‌توان به این صورت بیان کرد که در ترانزیت بین المللی، هزینه‌های مختلفی وجود دارد.
هزینه‌های گمرکی و عملیاتی، هزینه تخلیه و نگهداری بار در انبار را شامل می‌شود.
این هزینه‌ها بر عهده صاحب بار یا شرکت‌های حمل و نقل بین المللی قرار می‌گیرد و مرتبط با دستورالعمل‌ها و مقررات گمرکی هر کشور است.

در ترانزیت داخلی، واردات بار علاوه بر هزینه‌های گمرکی و عملیاتی، سود تجاری، عوارض و مالیات واردات نیز باید پرداخت شود.
در صورتی که بار از یک انبار گمرکی به درخواست وارد کننده به یک گمرک دیگر منتقل شود، طبق ماده 60 قانون گمرک، فرد باید هزینه بیمه، خسارت و جابجایی را نیز پرداخت کند.

هزینه و قیمت ترانزیت

در مورد هزینه و قیمت ترانزیت، باید به قوانین حمل و نقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران رجوع کنیم.
این قوانین ماده‌ای خاص در این زمینه دارند که باید مورد بررسی قرار گیرد.
به عنوان مثال، ماده ۴ از قانون فوق الذکر ذکر می‌کند که "استحقاقات مالی مربوط به ترانزیت باید بر اساس ضوابط و مقررات مربوطه محاسبه و تعیین گردد".
سایر مواد و مقررات مرتبط با هزینه و قیمت ترانزیت نیز در قوانین حمل و نقل ایران وجود دارند که برای بررسی و دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید به آنها مراجعه کنید.

"کالاها و کانتینرهایی که به صورت حامل ترانزیتی از کشور خارج می‌شوند، به عنوان بخشی از واردات و صادرات قطعی در نظر گرفته نمی‌شوند و از پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض معاف می‌باشند.
با این حال، هزینه‌های گمرکی و عملیاتی باید پرداخت شود.
"

«مگر اینکه در توافقنامه‌های ترانزیت بین دولت و کشورهای دیگر یا توافقنامه‌های گمرکی و حمل و نقل بین‌ المللی، مقررات خاصی برای آن‌ها تعیین شده یا در صورتی که بشود، کالای ترانزیتی تحت تاثیر همان مقرراتی قرار می‌گیرد که در توافقنامه‌های مربوطه تعریف شده است.
»«مگر اینکه در توافقنامه ترانزیتی بین دولت و کشورهای دیگر یا توافقنامه‌های گمرکی و حمل و نقل بین‌ المللی، مقررات خاصی برای آن‌ها تعیین شده یا بشود که کالای ترانزیتی تابع همان مقرراتی خواهد بود که در توافقنامه‌های مربوط تعیین شده است.
»«مگر اینکه در توافقنامه‌های ترانزیت بین دولت و کشورهای دیگر یا توافقنامه‌های گمرکی و حمل و نقل بین‌ المللی، محدودیت‌هایی برای آن‌ها تعریف شده یا در صورت لزوم، کالای ترانزیتی تحت تاثیر همان محدودیت‌ها قرار خواهد گرفت که در توافقنامه‌های مربوطه تعیین شده است.
»

ماده 7 قانون مربوطه می‌گوید که سازمان‌ها و گمرکات موظفند با دریافت هزینه‌های مربوطه، انبارها و فضاهای کافی و مناسبی را برای تخلیه و نگهداری کالاهای خارجی تخصیص دهند.
درصورت لزوم، با نظارت مقامات گمرکی، می‌توان تغییراتی در بسته‌بندی و یا تکمیل کالاهای ترانزیتی اعمال کرد.

بنابراین، با توجه به مواد مذکور، هزینه و قیمت ترانزیت، هزینه‌های گمرکی و عملیاتی، همچنین، هزینه بابت تخلیه و نگهداری کالا های خارجی در انبار و محوطه‌های گمرک و سازمان های ذی ربط می باشد.

تفاوت ترانزیت با صادرات و واردات

"همانطور که در متن اولیه و عنوان مقاله ذکر شد، بیشترین انتقال کالاها و خدمات از طریق ترانزیت انجام می‌شود.
اما واردات و صادرات نیز به صورت جداگانه برگزار می‌شوند و دارای قوانین و مقرراتی هستند که به خودی خود متفاوت هستند.
در نتیجه، در این بخش از متن، تفاوت بین ترانزیت و واردات و صادرات توضیح داده خواهد شد.
"

در ترانزیت، هزینه‌های گمرکی و عملیاتی و در صورت ضرورت، انبار پرداخت می شود.
اما در صادرات و واردات، علاوه بر هزینه های گمرکی، سود بازرگانی، عوارض و مالیات صادرات و واردات نیز به گمرک و دولت جمهوری اسلامی پرداخت می شود.