عفو و انواع آن

جرم یک مفهوم با دو بعد مختلف است: بعد خصوصی و بعد عمومی.
به معنایی که اگر جرمی بعد عمومی داشته باشد، به جامعه نیز آسیب رسانده است و جامعه نیز تحت تأثیر قرار گرفته است.
اما بعد خصوصی جرم به معنای تأثیرگذاری و آسیب دیدن فقط بر روی شاکی یا متضرر است و جرم با شکایت کننده آغاز می‌شود و زمانی که از مجرم گذشته شود، رسیدگی به پایان می‌رسد.
عفو هم یکی از راهکارهای پیگیری پرونده است که به دو دسته عفو عمومی و عفو خصوصی تقسیم می‌شود.
عفو شامل جرایمی می‌شود که شاکی خصوصی وجود نداشته باشد یا از شکایت خود صرف نظر کرده باشد.
به همین دلیل جهت بررسی عفو و عفو عمومی و عفو خصوصی، اینجا نگاهی به آن می‌اندازیم.

عفو

بخشش به معنای آمرزش، گذشت، بخشایش و دریافت است.
در اسلام، بخشش به ما تأکید شده است و قانون‌گذار ما سعی کرده است برای آمرزش مجرمان و متهمان، شرایطی برای بخشش ایجاد کند.
قانون‌گذار در چارچوب قوانین مربوط به حقوق اساسی و مجازات‌های اسلامی، قانون ایین دادرسی کیفری را برای بخشش و موارد آن تجزیه و تحلیل کرده است.

عفو خصوصی

تناقض‌های عفو خصوصی در قانون اسلامی به موازینی که پس از پیشنهاد رهبری با تأیید قوه قضاییه اجرا می‌شود.
در این حالت، مجازات محکومان تا حدی کاهش یافته یا به طور کامل معاف می‌شود.
اما بایستی توجه داشت که اصلاً بعد از دادگاه قطعی، این نوع عفو ممکن است و در مراحل قبلی مجازات مثل تعقیب و رسیدگی به این نوع عفو اجازه داده نمی‌شود.
مهم این است که عفو فقط در مجازات‌های تعزیری مورداستفاده قرار می‌گیرد و نه در جرائمی مانند تجاوز، زنا به‌عنوان خشونت، اختلاس، آرمانبرداری یا سرقت مسلحانه و مهمتر از همه، جرم مواد مخدر و غیره که با مجازات حد یا اعدام و دیه مربوطه مواجه هستند.
برای دریافت عفو خصوصی، ابتدا متهم، مادر، پدر، همسر و فرزندانش و یا رئیس دادگستری، دادستان یا قاضی صادرکننده حکم یا مسئول زندان محل اجرای حکم خواهان عفو می‌شوند.
درخواست آنها به کمیسیون عفو و تخفیف مجازات ارسال می شود و در نهایت با تأیید قوه قضاییه و رهبری، اجرای عفو صورت می گیرد.

عفو عمومی

مطابق قانون مجازات اسلامی، عفو عمومی تحت تبصره ۹۷ اعلام می‌شود.
عفو عمومی در جرایمی که مجازات آنها تعزیر است، اعمال می‌شود و تعقیب و دادرسی در این پرونده‌ها متوقف می‌شود.
در صورتی که عفو عمومی به مجرم داده شود، حتی اگر آن شخص محکوم شده باشد، اجرای مجازات متوقف و عواقب محکومیت نیز از بین می‌روند.