عدم احراز سمت دادخواست دهنده و پیامدهای آن

یکی از اشکالات مهم که در ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی ذکر شده، نقص در احراز صلاحیت درخواست‌کننده یا خواهان است.
دلیل این اشکال امکان تقدیم شکایت در دادگاه توسط نماینده خواهان تحت عناوین وکالت، ولایت، قیمومت و غیره می‌باشد.
برای پیشگیری از وقوع این اشکال، درخواست‌کننده باید مدارکی که صلاحیت نماینده خواهان در تقدیم شکایت را نشان می‌دهند، به دادگاه تقدیم کند تا با نقص احراز صلاحیت مواجه نشود.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی عدم احراز صلاحیت درخواست‌کننده و خواهان در دادگاه بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی پرداخته و نتایج و عواقب عدم احراز صلاحیت درخواست‌کننده را بررسی کنیم.

عدم احراز سمت دادخواست دهنده

با توجه به قوانین حاکم بر حقوق در سیستم حقوقی ایران، دادخواست اقامه شده در دادگاه توسط نماینده‌ای از سوی شخص دیگر باید شماره و سمت خود را در دادخواست مشخص کند.
همچنین، وکیلی که دادخواست را به دادگاه تقدیم می‌کند، باید مشخصات خود را نیز در دادخواست درج کند.
هرگاه طرف‌های دعوا عنوانی مانند قیم، متولی، وکیل یا مدیر شرکت را داشته باشند، باید در دادخواست ذکر شوند.
اگر دادخواست توسط ولی، قیم، وکیل یا نماینده قانونی خواهان تقدیم شود، باید رونوشتی از سندی که سمت خواهان را ثابت می‌کند، به پیوست دادخواست ارسال شود.
در نتیجه، فردی که دادخواست را به دادگاه ارائه می‌دهد، باید به همراه دادخواست خود سمت خود را مشخص و معلوم کند، بدون تفاوت اینکه دادخواست دهنده خود شخص خواهان (اصیل) باشد یا وکیل به نمایندگی از وی دادخواست را تقدیم کند.

پیامدهای عدم احراز سمت دادخواست دهنده

همانطور که در جزئیات قبلی بحث شد، دادخواست دهنده موظف است درخواست خود را به طور دقیق مشخص کرده و مدارک مربوطه را به همراه دادخواست خود ارائه دهد.
اما اگر دادگاه نتواند صحت خود را تأیید کند، اقداماتی برای مدیریت این مسئله باید صورت گیرد.
به بیان دیگر، چه اتفاقات و پیامدهایی برای عدم تأیید دادخواست دهنده توسط دادگاه رخ می‌دهد.

چنان‌چه فردی به‌عنوان نمایندهٔ خواهان درخواست دادرسی را داشته باشد ولی در تقدیم دادخواست به تعهدات مربوطه عمل نکند، به این معناست که مشخصات کامل خود را در سطر سوم دادخواست ذکر نکرده یا تصویری که نماینده او را نشان داده از آن ضمیمه نکرده باشد، قاضی دادگاه وظیفه دارد بر اساس اصل ۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی، در هنگام بررسی پرونده و قبل از تعیین زمان رسیدگی، به مسئلهٔ عدم احراز شخص خواهان یا خواهان دادخواست توجه کند و دفتر دستور را موظف کند تا با صدور اخطار رفع نقص، از وی (دادخواست‌دهنده) بخواهد تا مشخصات کامل و شخصیت خود را در دادخواست ذکر کند یا تصویر مثبت شخصیت خود را در زمان مشخص به دادگاه تحویل دهد و در صورت عدم اقدام در زمان تعیین‌شده، دفتر قرار رد دادخواست را صادر کند.

پس از آغاز بررسی، در صورت وجود مشکلی در مدارک مربوط به سمتی که دادخواست را می‌دهد یا خواهانی است، خوانده دعوا از حق اعتراض به عدم احراز سمت دادخواست‌دهنده براساس بند ۵ ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی برخوردار است.
در این صورت، دادگاه موظف است قبل از ورود به جوانب مربوط به دعوا، تکلیف عدم احراز سمت دادخواست‌دهنده را مشخص کند و در صورت صحت این مسئله (یعنی وضوح نداشتن سمت دادخواست‌دهنده)، قرار رد دعوی را به عنوان پاسخ به عدم احراز سمت دادخواست‌دهنده صادر می‌کند.

بنابراین، در مرحلۀ اولیه، هرگاه درخواست دهنده پرونده، تحت کنترل دادگاه قرار گیرد، و اگر طرف مقابل مدارک خود را ارائه نکند یا ایراد یا نقصی در آنها وجود داشته باشد، قبل از آغاز محاکمه، با دستور دادگاه، از طریق دفتر، اخطار رفع نقص به درخواست دهنده داده می شود تا درخواست خود را تکمیل کند و در صورت عدم تکمیل درخواست توسط او، قرار رد درخواست صادر خواهد شد.
در مرحلۀ اجرای دعوا در دادگاه نیز، اگر خوانده دعوا نامشخصی در مورد طرف درخواست دهنده بیان کند یا حتی بدون اظهار هرگونه نقص در شناسایی طرف درخواست دهنده از سوی خوانده، اگر دادگاه به طور راسا وجود هرگونه نقصی در طرف درخواست دهنده را متوجه شود، قرار رد دعوا صادر خواهد شد.