شرکت اختیاری

نحوه تشکیل شرکت اختیاری

در جمله‌ای قبل، ما شرایط تشکیل شرکت‌های اختیاری را بررسی کرده و اشاره کردیم که این نوع شرکت‌ها، اغلب بر اساس توافق و اراده مشارکت کنندگان تشکیل می‌شوند.
اما در این بخش، می‌خواهیم به سوال دیگری پاسخ دهیم و روش تشکیل شرکت‌های اختیاری را بررسی کنیم.

بر اساس ماده ۵۷۱ قانون مدنی، قانونی که درباره شرایط و روش تشکیل شرکت‌های مدنی است، می‌توان گفت که یکی از شرایط تشکیل شرکت‌ها این است که دو یا چند نفر در یک مال، به‌طور مشترک شرکت داشته باشند.
اما در ماده ۵۷۳ قانون مدنی، درباره روش تشکیل این شرکت‌ها مقرر شده است: "شرکت اختیاری، یا از طریق عقدی ایجاد می‌شود یا به‌وسیله اقداماتی از جمله تلفیق اختیاری و انجام عمل مشترک از طریق قبول مالی مشترک بین دو یا چند نفر و نحوه‌ی دیگری تشکیل می‌شود.
"

تاسیس و تشکیل شرکت های اختیاری، با توجه به اینکه شباهتی به شرکت های تجاری ندارند، نیازی به رعایت قوانین تجارت ندارند.
این به این معناست که قوانین و مقررات مربوط به ثبت شرکت برای شرکت های اختیاری الزام آور نمی باشد.
شرکت های اختیاری به عنوان نوعی از شرکت های مدنی در نظر گرفته می شوند و از این رو، قوانین تجارت در رابطه با ثبت شرکت برای تشکیل شرکت های اختیاری اعمال نمی شوند.

"بدون شک، در شرکت‌های داوطلبانه نیز، شرکا باید هر یک مبلغی از وجه نقد یا غیرنقدی را به عنوان حصه یا سهم وارد شرکت نمایند.
اما از آنجایی که شرکت‌های داوطلبانه، به عنوان مثال شرکت‌های تجاری مذکور در قانون تجارت، شخصیت حقوقی ندارند، انجام تشریفاتی مانند ارائه اسناد و مدارک از سوی شرکا و موسسین به اداره ثبت شرکت‌ها الزامی نیست.
در قسمت بعد، آثار تشکیل این شرکت‌ها را نیز بررسی خواهیم کرد.
""بدون شک، در شرکت‌های داوطلبانه نیز، شرکا باید هر یک، مبلغی از وجه نقد یا غیرنقدی، به عنوان حصه یا سهم، وارد شرکت نمایند.
اما از آن‌جهت که شرکت‌های داوطلبانه، همچون شرکت‌های تجاری مذکور در قانون تجارت، شخصیت حقوقی ندارند، انجام دادن تشریفاتی از قبیل ارائه اسناد و مدارک از ناحیه شرکا و موسسین به اداره ثبت شرکت‌ها الزامی نمی‌باشد.
در قسمت بعد، آثار تشکیل این شرکت‌ها را نیز، مورد بررسی قرار خواهیم داد.
"

فرم‌های تشکیل شرکت‌ها معمولاً بر اساس قوانین و مقرراتی است که برای اداره دارایی‌های شرکتی تعیین شده است.
این قوانین و مقررات به شکل قراردادی که توسط شرکای شرکت منعقد می‌شود، تنظیم می‌شود.
این مقررات و توافقات می‌توانند مشابه آنچه در اساسنامه شرکت‌های تجاری وجود دارد باشند.
بنابراین، نحوه اداره شرکت‌های اختیاری نیز مشابه تشکیل آنها، با توجه به توافقات و قراردادهایی است که بین شرکا انجام می‌شود.

آثار تشکیل شرکت اختیاری

یک پرسش مهم در مورد شرکت‌های ارادی به ذهن می‌رسد که شامل تأثیر یا اثرات تشکیل و تأسیس این شرکت‌ها می‌شود.
از آنجایی که شرکت‌های اختیاری یا شرکت‌های قهری، که معمولاً شرکت‌های مدنی نیز هستند، از نظر تأثیرات حقوقی با شرکت‌های تجاری متفاوت هستند، در این قسمت در مورد مهم‌ترین تأثیرات تشکیل شرکت‌های اختیاری بحث خواهیم کرد.

برای اینکه از شما بتوان از طریق تگ‌های مشخص کننده (مانند تگ مهم) در امور حقوقی، شرکت‌های مدنی بتوانند به شکل شرکت اختیاری در قانون حقوقی ایران شناخته شوند، به عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل مانند شرکت‌های تجاری بهره‌مند نمی‌شوند.
در نتیجه، مالکیت برای شرکا حفظ می‌شود و خود شرکت، هیچ شخصیت مستقل از شرکاها ندارد.
از این رو، یکی از تأثیرات شرکت‌های اختیاری این است که تعهدات آن بر عهده شرکا است و نه شرکت.
به عبارت دیگر، به لحاظ حقوقی، شرکت اختیاری هیچ مسئولیتی نسبت به اشخاص ثالث ندارد.

یکی از امتیازات برجسته شرکت اختیاری، قابلیت انتقال حقوقی مال مشترک به افراد دیگر است.
شرکا در این نوع شرکت قادرند اصولاً مجوز داشته باشند تا اموال را واگذار کنند، اما تصرف فیزیکی از مال مشترک و استفاده یا بهره برداری بدون اجازه دیگران در این نوع مال امکان‌پذیر نیست.

همچنین، از میان جملاتی که تا به حال به بررسی شرکت‌های اختیاری پرداختیم، می‌توان این موضوع را نیز برجسته کرد که هر فردی که به عنوان شریک در یک شرکت اختیاری شرکت کند، در صورتی که سهمی در سرمایه شرکت داشته باشد، در تقسیم سود و زیان متناسب با سهم خود خواهد بود؛ با این حال، اگر توافق شرکای شرکت اختیاری بر این باشد که یک یا چند نفر از آن‌ها سهم بیشتری در نظر گرفته شود، این توافق به عنوان ملاکی برای تقسیم سود و زیان عمل خواهد کرد.

انحلال شرکت اختیاری

تاکنون در قسمت‌های قبلی به شرایط و روش تشکیل شرکت‌های اختیاری پرداخته و بیان کرده‌ایم که در فرآیند تاسیس و تشکیل این شرکت‌ها، اختیار و اراده شرکا بسیار مهم است.
اما در ارتباط با این موضوع، یک سوال مطرح می‌شود که مربوط به انحلال شرکت اختیاری می‌باشد.
به عبارت دیگر، چگونه می‌توان شرکت اختیاری را منحل کرد؟

برای پاسخ به این سوال، می‌توان گفت که یکی از روش‌های قابلیت انحلال شرکت‌های خصوصی، مانند تشکیل و تفکیک این شرکت‌ها، براساس تمایل، توافق و رضایت شرکا است که به آن انحلال اختیاری می‌گویند.
به عبارت دیگر، در صورتی که شرکاها تصمیم بگیرند شرکت خصوصی تأسیس شده را لغو کنند، همین امر می‌تواند به عنوان انحلال ارادی شرکت و پایان دادن به وجود آن تلقی شود.
به علاوه، انحلال اختیاری شرکت ممکن است از طریق تقسیم و تفکیک دارایی‌های شرکت انجام شود که هر شریک به سهم خود درآمدها حق می‌برد.

علاوه بر این، از بین رفتن شرکت‌های اختیاری می‌تواند به صورت اجباری نیز اتفاق بیفتد؛ به عنوان مثال، زمانی که اموال مشترک به دلیل یک حادثه از بین بروند، در این حالت نیز شرکت منحل می‌شود.
همچنین، در صورتی که شرکت اختیاری به مدتی خاص تشکیل شده باشد، در صورت پایان یا سپری شدن آن مدت، شرکت قابل انحلال می‌باشد.

توجه: در خصوص مسئله "انحلال شرکت‌های اختیاری" بایستی به نکته‌ای مهم توجه کرد.
قوانین تجارت که برای "انحلال شرکت‌های تجاری" در نظر گرفته شده‌اند، به طور کلی قابل اعمال برای "شرکت‌های اختیاری و قهری" نخواهند بود.
به همین دلیل، ضوابط مربوط به تصفیه شرکت یا مسائل ورشکستگی و یا "انحلال شرکت"، نمی‌تواند در مورد "شرکت‌های اختیاری" ارائه شود.

در اطلاعات قبلی، به طور کلی درباره "شرکت های اختیاری" صحبت کردیم و فرایند "تاسیس، انحلال و آثار تشکیل" یک شرکت اختیاری را توضیح دادیم.
اما در این بخش، می خواهیم به مقایسه "شرکت های اختیاری با شرکت های قهری" بپردازیم و به سوالی که درباره تفاوت آنها پرسیده شده است، پاسخ دهیم و توضیح دهیم که در چه اموری این دو نوع شرکت از یکدیگر متفاوتند.

در پاسخ به این پرسش، ابتدا باید توجه کنیم که شرکت‌های اختیاری و قهری، طبق قانون، قابل تصنیف به عنوان شرکت‌های مدنی هستند که شخصیت حقوقی خود را با جدایی از شرکا ندارند.
بنابراین، برخی از اثرات آنها مشابه است.
به عنوان مثال، بر اساس ماده ۵۷۶ قانون مدنی، روش مدیریت دارایی‌های مشترک در این دو نوع شرکت، بر اساس شرایطی است که شرکا میان خود تعیین کرده‌اند یا طبق ماده ۵۷۵، هر یک از شرکا، بر اساس سهم خود در نفع و ضرر شریکان همکاری می‌کنند.

با این وجود، تعریفی که در ماده ۵۷۴ قانون مدنی از شرکت‌های چند شخصیتی ارائه شده‌است، تماماً با شرکت‌های انتخابی متفاوت است.
طبق این ماده، شرکت‌های چند شخصیتی به شرکت‌هایی اشاره دارد که مالکیت عمومی و مالکیت مشترک از طریق اقامت و به نتیجه تلفیق حقوق در یک مال یا وارث شدن شکل می‌گیرد.

بنابراین، اصلی‌ترین تفاوت بین شرکت اختیاری و شرکت قهری، در این است که در شرکت‌های اختیاری، عموماً شریکان، به صورت دلخواه و با رضایت خودشان یا ترکیب و امتزاج اموالشان، مبنای تشکیل یک شرکت را می‌سازند.
اما در شرکت‌های قهری، شراکت چند نفره در سهم الارث متوفی یا مشارکت غیرارادی یا قهری آنها در امتزاج اموالشان، سبب تشکیل شرکت بین آنها می‌شود.