شرایط طلاق غیابی از همسر خارجی

در شرایطی که یک فرد می‌خواهد از همسر خود جدا شده و از دادگاه درخواست صدور حکم طلاق کند، ممکن است هیچ یک از طرفین و یا وکیل ها در هیچ جلسه‌ای از رسیدگی به دادخواست طلاق حضور نداشته باشند و به صورت قانونی از روند رسیدگی طلاق آگاه نشوند.
این امر به ویژه در صورتی که یکی از این زوجین خارجی باشد و همسرش بخواهد در کشور دیگری علیه او درخواست طلاق غیابی کند، احتمالاً بیشتر رخ می‌دهد.

با توجه به اهمیت موضوع، لازم است به بررسی امکان دادن "ازدواج غیابی با همسر خارجی" بپردازیم.
آیا ممکن است که افراد (آقا و خانم) از همسر خود که در خارج از کشور سکونت دارد، با غیاب او ازدواجی صورت داده و از طریق قوانینی از همسر خود جدا شوند؟ در واقع ازدواج غیابی با همسر خارجی چگونه امکان پذیر است و در چه شرایطی اتفاق می‌افتد؟ برای اخذ ازدواج غیابی با همسر خارجی باید به کدام دادگاه مراجعه کرد و چه حکم و قانونی برای اجرای این نوع ازدواجی وجود دارد؟

برای پاسخگویی به این سؤالات، ابتدا مفهوم طلاق غیابی را توضیح خواهیم داد.
سپس بررسی می‌کنیم که همسر خارجی از طرف زن در چه شرایطی می‌تواند طلاق غیابی درخواست کند و همچنین در صورت بودن همسر خارجی از طرف مرد، شرایط طلاق غیابی برای او چه خواهد بود.

طلاق غیابی چیست

مفهوم 'طلاق غیابی' در جامعه شناخته شده و متداول است، اما قانون آن را تعریف نکرده است.
تنها در ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی به مفهوم 'حکم غیابی' اشاره شده و آن را در مقابل حکم حضوری بیان کرده اند.

برطبق این ماده، در صورتی که فرد متهم، وکیل یا قائم مقام او در هیچیک از جلسات دادرسی شرکت نکرده باشند، یا به صورت کتبی و با ارائه لایحه از خود دفاع نکرده باشند، و یا اینکه ابلاغیه مربوط به جلسات دادرسی به صورت واقعی به آنها ارسال نشده باشد و در نتیجه حکم صادر شود، آن حکم به صورت غیابی است.

با توجه به تعریف مطرح شده در قانون، اگر در یک دعوای طلاق، هیچ‌یک از طرفین (باشد زن یا شوهر) در جلسه دادگاه حاضر نباشد و خود را دفاع نکند و همچنین ابلاغیه واقعی به او ابلاغ نشده باشد، حکم صادر شده علیه او، به عنوان حکم طلاق غیابی شناخته می‌شود.
به عبارت دیگر، حاکمیت و قضاوت در مورد طلاق توسط طرف حاضر نبوده، بلکه به صورت طلاق غیابی است.

به طور کلی، طلاق غیابی معمولاً برای درخواست طلاق خانم‌ها استفاده می‌شود.
اما در بعضی موارد، ممکن است درخواست طلاق غیابی توسط مردان نیز ارائه شود و در صورت عدم حضور زن، حکم طلاق غیابی صادر می‌شود.
این نوع حکمها به شخصی که در فرایند دادرسی حضور نداشته و ممکن است حقوق وی تخلف شود، ضرر واقع می‌کند.
بنابراین، قانونگذار به افراد اجازه می‌دهد تا در یک زمان مشخص، اعتراض خود را ارائه کنند.

بر اساس آیین دادرسی مدنی، اشخاصی که در ایران سکونت دارند، می‌توانند در مدت بیست روز اعتراض واخواهی نسبت به تمام احکام غیابی، از جمله طلاق غیابی، ارائه کنند.
اما برای اشخاصی که خارج از کشور سکونت دارند، دو ماه زمان دارند تا اعتراض واخواهی خود را به آن احکام غیابی، که پس از آغاز ابلاغ حکم صادر شده‌اند، اعلام کنند.

شرایط طلاق غیابی از همسر خارجی از طرف زن

توضیحاتی راجع به مفهوم "طلاق غیابی" در قسمت قبل ارائه داده بودیم.
اکنون درباره مهمترین نکته در مورد طلاق غیابی صحبت خواهیم کرد، یعنی چگونگی بدست آوردن طلاق غیابی برای زن ایرانی از همسر خارجی خود و شرایطی که همسر خارجی باید برآن باشد تا زن طلاق غیابی را بگیرد.
در حقیقت، در یک مقاله جداگانه، شرایط "طلاق اتباع خارجی در ایران" نیز که به تفصیل در آن توضیح داده شده است، را بررسی خواهیم کرد.

قبل از پاسخ به این سؤال، باید بیان کنیم که طبق قانون مدنی، زنان ایرانی می‌توانند در صورت تمایل با شهروند خارجی ازدواج کنند.
برای ثبت این ازدواج، نیازمند دریافت مجوز خاص از دولت هستند.

قوانین مدنی به شکل رسمی قواعد و ضوابطی هستند که برای تنظیم روابط شخصی و مالی بین افراد در جامعه وجود دارند.
این قوانین بنا بر تابعیت و دیگر عوامل مورد نظر قابل اجرا هستند.
یکی از مواردی که در قوانین مدنی مورد توجه قرار می‌گیرد، تابعیت است.
تابعیت به ارتباط شخص با یک کشور خاص اشاره دارد و می‌تواند بر اساس جنسیت و یا سایر عوامل تعیین شود.
بطور کلی، اگر یک زن ایرانی به فردی از دیگر کشورها ازدواج کند، تابعیت ایرانی او تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد و او به عنوان یک ایرانی محسوب می‌شود.
با این حال، بر اساس ماده 963 قانون مدنی، در صورتی که هر دو همسر به تابعیت یک کشور خارجی نباشند، روابط شخصی و مالی آنها تحت قوانین کشور خارجی شوهر تنظیم می‌شود.
از این رو، در صورت وجود اختلافی بین زوج (یعنی زن ایرانی و شوهر خارجی)، در اولین مرحله قوانین کشور محل زندگی شوهر برای اجرا قرار خواهد گرفت.
این مفهوم بر اساس اصل عمومی حقوقی است و هدف آن نظم و استقرار عدالت در روابط بین المللی است.

با این وجود، اگر یک دادگاه خارج از کشور حکمی به صورتی صادر کند که با قوانین فعلی ایران تضاد یا تعارض داشته باشد، طلاق زن ایرانی از شوهر خارجی عملا قابل اجرا نخواهد بود.
از این جهت نیاز است که زن باید دوباره به دادگاه‌های ایران نمونه دادخواست طلاق غیابی از سوی خود را ارائه کند.

پس بهتر است از ابتدا، در ایران درباره‌ی طلاق غیابی از همسر خارجی صحبت کنیم و اگر زن در خارج از کشور اقامت دارد، می‌تواند برای طلاق غیابی به یک وکیل ایرانی اعتماد کند.
وکیل می‌تواند به نمایندگی از او، تمام اقدامات لازم جهت انجام طلاق غیابی را بر عهده بگیرد.

بنابراین به سؤال درباره "شرایط برای درخواست طلاق غیابی از طرف زن در مورد همسر خارجی" پاسخ می‌دهیم.
این موضوع چندین عامل می‌تواند باشد که زن به طور قانونی قادر به درخواست طلاق غیابی از همسر خارجی خود شود.
به عنوان مثال، اگر زن در طول زندگی با همسر خارجی خود به مشکلات و دشواری‌های بسیاری برخورد کرده باشد و امکان ادامه زندگی برای او وجود نداشته باشد، می‌تواند از موقعیت طلاق غیابی استفاده کند.
این مشکلات و دشواری‌ها ممکن است شامل عسر و حرجهای مالی، جسمانی یا روحانی باشد که زن را ناتوان کرده و موقعیت زندگی مناسبی برای او فراهم نمی‌کند.

همچنین، اگر مرد خارجی زندگی مشترک خود را ترک کرده و برای مدت طولانی هیچ خبری از او نباشد، یا اگر خود زن حق طلاق را داشته باشد، یا اگر او شروطی را در عقد برای طلاق های قضایی ارائه کرده و دادگاه هم دلایل زن را موجه بداند، خواهد توانست تصمیم به طلاق غیابی زن ایرانی از مرد خارجی را بگیرد.

شرایط طلاق غیابی از همسر خارجی از طرف مرد

در بخش قبل، به شرایط قانونی طلاق غیابی زن ایرانی از شوهر خارجی پرداختیم.
علاوه بر این، می‌تواند اتفاق بیفتد که زنی با تابعیت خارجی به شوهر ایرانی در زندگی مشترک بپردازد.
اما برخی آقایان تصمیم می‌گیرند با افراد خارجی ازدواج کنند.
در چنین شرایطی، طبق ماده 963 قانون مدنی، روابط شخصی و مالی بین زوجینی که تابعیت یک کشور نیستند، تحت تأثیر و قوانین کشوری است که تابعیت شوهر خارجی است.
بنابراین، در این موقعیت، طلاق مرد ایرانی از زن خارجی، تحت تأثیر قوانین ایران خواهد بود.

همانگونه که می‌دانیم طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران، آقایان از حق دارند در هر زمانی که بخواهند با رعایت مراحل قانونی، اقدام به جدایی از همسر خود نمایند.
البته، در صورت تمایل به جدایی از سوی آقا، لازم است تمامی حقوق مالی خانم، از جمله مهریه، مبلغ المثل، نفقه تاخیری و مسائل مشابه، پرداخت و تعیین شرایط آنها مشخص شود.

همچنین، در مورد "طلاق از سوی مرد"، نیاز به رضایت زن الزامی نیست.
به بیانی دیگر، حتی اگر زن (چه ایرانی باشد و چه خارجی) موافقت نکند، مرد می‌تواند درخواست طلاق خود را به دادگاه ارائه دهد.
اگر زن در جلسات دادگاه حاضر نشود، دادگاه می‌تواند حکم طلاق از طریق حضور نیاورد را صادر کند.
در صورتی که مرد در ایران سکونت ندارد، با انتصاب وکیلی می‌تواند امور مربوط به طلاق غیابی از زن خارجی را در دادگاه‌های ایران پیگیری کند.

بنابراین، طلاق غیابی از سوی شوهر خارجی، همان شرایط طلاق از سوی شوهر به طور کلی قابل اجرا است و نیازی به شرایط خاصی ندارد؛ زیرا طبق قانون ایران، هر مرد همواره حق دارد همسر خود را (به طوری که خارجی یا ایرانی باشد) طلاق دهد و نیازی نیست دادگاه را در مورد یک موضوع خاص قانع کند تا بتواند همسر خود را طلاق دهد.
در صورتی که همسر خارجی در دادرسی حاضر نشود و یا به طلاق موافقت نکند، در هر صورت طلاق غیابی از سوی مرد صحیح و مطابق قانون است و نیازی به ثابت کردن سایر شرایط ندارد.