نکاح منقطع

نکاح منقطع، که به آن نکاح موقت هم معروف است، یک نوع عقد ازدواج است که در آن، زن و مرد برای مدت معینی با پرداخت مهریه مشخص، به صورت زناشویی زندگی می‌کنند.
البته بعد از پایان مدت زمان مشخص شده، رابطه زناشویی بین آن دو به پایان می‌رسد.

با این وجود، ازدواج منقطع نیز همانند ازدواج دائم دارای مشروطیت‌های خاصی است که عدم رعایت آنها منجر به بطلان ازدواج منقطع می‌شود.
همچنین انجام ازدواج منقطع، تأثیراتی بر تکالیف زن و مرد دارد که در مواردی با ازدواج دائم متفاوت است.
بنابراین، آشنایی صحیح با مشروطیت‌ها، تأثیرات و روش انجام ازدواج منقطع برای صحت ازدواج به عنوان یک ضرورت مهم در نظر گرفته می‌شود.

در ادامه این مقاله، قصد داریم به توضیح مفهوم نکاح منقطع بپردازیم و شرایط آن را بیان کنیم.
همچنین، نحوه انعقاد نکاح منقطع را توضیح داده و در نهایت، تأثیرات این نوع ازدواج بر مسئولیت‌ها و تکالیف زن و مرد نسبت به یکدیگر را بررسی خواهیم کرد.

نکاح منقطع چیست

نکاح یا ازدواج در حقوق ایران به دو صورت متفاوت صورت می‌گیرد.
یکی از این صورت‌ها نکاح دائم و دیگری نکاح منقطع است که به آن با نام ازدواج موقت نیز اشاره می‌شود.
قانونگذار در مواد قانون مدنی به بیان حکم‌های مربوط به نکاح منقطع در مسائل مختلف پرداخته است.
در نتیجه، در این قسمت از مقاله به تعریف نکاح منقطع خواهیم پرداخت.

به این سؤال که «نکاح منقطع چیست؟» پاسخ می‌دهیم.
نکاح منقطع، نوعی عقد نکاح است که برای آن مدت زمان مشخصی تعیین شده است.
ماده 1075 قانون مدنی بیان می‌کند: «نکاح منقطع زمانی است که برای مدت مشخصی انجام شده باشد.
» بنابراین، پس از اتمام مدت مذکور، نکاح موقت نیز انحل می‌شود.

برای مقررات مرتبط با "نکاح منقطع" در قانون مدنی و سایر قوانین، حداکثر و حداقل زمان مشخصی تعیین نشده است.
اما اگر در مراسم "ازدواج"، بازه زمانی مشخصی برای نکاح تعیین شود، آن را به عنوان "نکاح منقطع" در نظر می‌گیرند.
هرچند، براساس ماده 1076 قانون مدنی، مدت زمان نکاح منقطع باید به طور کامل تعیین شود.

شرایط ازدواج منقطع

نکاح منقطع: همانند نکاح دائم، نکاح منقطع نیز دارای شرایطی است.
اگر در هنگام عقد این نوع نکاح، این شرایط رعایت نشود، نکاح منقطع باطل است.
در این بخش، ما به بیان قوانین و شرایط ازدواج منقطع می‌پردازیم تا افرادی که علاقه‌مند هستند، با مسائل مربوط به این نوع نکاح آشنا شوند.

به طبق ماده ۱۰۷۵، شرط اول در نکاح منقطع، بیان مدت زمان نکاح است.
همانطور که پیش از این بیان شده است، یکی از تفاوت‌های نکاح دائم با نکاح منقطع، بیان زمان اعتبار قرارداد نکاح است.
بیان مدت زمان در نکاح منقطع شرط لازم بوده و عدم ذکر آن، طبق عقیده بسیاری از حقوقدانان، منجر به بطلان قرارداد نکاح می‌شود.

در نکاح منقطع، دومین شرط این است که باید برای زن یک مهریه تعیین شده باشد و این مهریه باید در عقد نیز ذکر شود.
طبق ماده 1095 قانون مدنی، عدم تعیین مهریه در نکاح منقطع منجر به بطلان این نوع ازدواج می‌شود.
به عکس نکاح منقطع، عدم تعیین مهریه در نکاح دائم منجر به بطلان عقد نمی‌شود.

به غیر از مواردی که در بالا ذکر شده، برای صحت عقد نکاح منقطع، باید به شرایط کلی عقد نکاح هم توجه شود.
شرایط صحت عقد نکاح شامل قصد و رضایت طرفین، صلاحیت مرد و زن، تعیین موضوع و هدف عقد نکاح است.
طبق ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی، رضایت زوجین به عنوان یک شرط لازم برای صحت عقد می‌باشد؛ یعنی اگر یکی از زوجین رضایت خود را ابراز نکند، عقد نامعتبر است.

مطابق با تبصره 211 قانون مدنی، اهلیت طرفین بر این استوار است که آنها بالغ و عاقل باشند.
اما طبق تبصره 1041 قانون مدنی، حتی در صورتی که زوجین هنوز به سن بلوغ نرسیده باشند، می‌توانند با رعایت مقررات، به ازدواج منقطع اقدام کنند.
به موجب این تبصره، ازدواج دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال شمسی معتبر است، در صورتی که ولی محترم اجازه داده باشد و دادگاه نیز مشخص کند که به نفع طرفین است.

نحوه انعقاد نکاح منقطع

همانگونه که پیش‌تر اشاره شد، نکاح منقطع نوعی عقد ازدواج است که در آن، زوج و زوجه برای مدتی خاص به هم متعهد می‌شوند.
برای اینکه نکاح منقطع صحیح و قانونی باشد، طرفین باید درباره روش انجام این نوع ازدواج آگاهی داشته باشند.
در این بخش، روش اجرای نکاح منقطع برای افراد توضیح داده شده است.

در تئوری حقوق مدنی، مشروعیت وجود شاهد برای اثبات صحت ازدواج به طور صریح مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است.
این بدان معناست که برای برقراری ازدواجی که قطعیت بیشتری دارد، نیازی به حضور شاهد اجباری نیست و تنها کافی است که فرمالیتهای لازم برای عقد، مانند خواندن صیغه به درستی، انجام شود تا ازدواج معتبر شناخته شود.

به تعطیلی، به طور ارادی، مادا 1063 قانون مدنی، اجازه داده است که زن و مرد می توانند صیغه عقد را بین خود جاری نمایند و لازم نیست که توسط شاهدان خوانده شود.
اگر هم خانم و آقا خود صیغه را بخوانند، خانم باید بگوید: "زوجتک نفسی فی المدة المعلومة، على المهر المعلوم" و آقا نیز باید در ادامه عبارت "قبلت التزویج" را بیان کند.

در صورتی که زوج همسری خود را می‌خواهند با صیغه منقطع انجام دهند، نیاز دارند به عاقدی مراجعه کنند که بر اساس ماده ۱۰۶۴ قانون مدنی، بالغ، عاقل و قاصد باشد.

مطابق قانون مدنی، در صورتی که دختر جوانی که هنوز باکره است، بخواهد برای ازدواج انفصالی تصمیم بگیرد، رضایت و حضور حتماً پدر باید به دست آید.

مطابق قانون 1048، مرد مجاز نیست همزمان دو خواهر را به نکاح منقطع خود متصل کند.

در ازدواج منقطع، بایستی یک نکته را در نظر داشت: در این نوع ازدواج، طلاق وجود ندارد.
مطابق قانون مدنی، زمانی که زن می‌خواهد از ازدواج خود با مرد جدا شود، باید منتظر بماند تا مدت زمان ازدواج رسمی خاتمه یابد یا مرد مابقی مدت را ببخشد.
تنها با وجود یکی از این موارد، مسئولیت هر دو طرف نسبت به یکدیگر پایان خواهد یافت.

آثار نکاح منقطع

مقاله زیر با محتوایی متفاوت در زبان فارسی و با استفاده از تگ های HTML مانند و ارائه می شود.
متن داده شده حاوی مطالبی پیرامون اثرات نکاح منقطع و نکاح دائم است.
این تاثیرات در برخی جنبه ها متفاوت هستند، اما در کل بسیار شبیه به یکدیگر هستند.
در ادامه، اثرات نکاح منقطع بررسی می شود و تفاوت آن با نکاح دائم بیان خواهد شد.

یکی از مواردی که در نکاح منقطع وجود دارد، پرداخت مهر به زن است.
حتی در صورتی که زن در طول مدت ازدواج فوت کند، مهریه مورد نظر باطل نمی‌شود.
این قانون بر اساس ماده 1096 قانون مدنی اعمال می‌شود و حتی اگر مرد با زن هیچ گونه رابطه جنسی برقرار نکند، این قانون همچنان اعتبار دارد.
همچنین بر اساس ماده 21 قانون حمایت خانواده، ثبت نکاح موقت در صورتی که زن باردار باشد، به توافق طرفین و شرط مفروض در عقد وابسته است.
در غیر این صورت، ثبت نکاح منقطع الزامی نیست.

مطابق تبصره یک در این گفتار، "نکاح منقطع" به این معناست که در آن زوجه متعهد به پرداخت "نفقه" به زن نمی‌باشد، مگر اینکه قبل از عقد، شرط پرداخت نفقه به زن تعیین شده باشد.
همچنین، بر اساس ماده یکصد و پنجاه و دو قانون مدنی، "ازدواج منقطع" مدتی مشخص دارد ولی اگر زن به علت سن خود زنانگی نبرد، می‌بایست چهل و پنج روز را به صورت پرده نگه دارد.
همچنین، بر اساس تبصره ماده سیصد و سی و شش قانون مدنی، زن در "ازدواج منقطع" به طرزی مشابه ازدواج دائم، حقوق معاش را به ازای روزهای زوجیت دریافت خواهد کرد.