عسر و حرج چیست

نفی مشکل و محنت، یکی از اصول اساسی وقواعد دین اسلام است که در موارد مختلف قابل استفاده است؛ به ویژه در موضوع طلاق را می‌توان به آن ارجاع داد.
اگر زن در طول زندگی مشترک با شوهرش با مشکلات و سختی‌های شدیدی مواجه شود به نحوی که این سختی و مشقت برایش قابل تحمل نباشد، می‌تواند درخواست طلاق دهد.
این موضوع به همراه مشکل و محنت شدید، یکی از کاربردهای مهم قاعده مورد نظر می‌باشد.

در واقع، زنان فقط در شرایط خاصی می‌توانند درخواست طلاق کنند و این حق بیشتر به مرد تعلق دارد.
یکی از شرایط و مواردی که می‌تواند برای زنان اعمال شود، طلاق به دلیل مشکلات و سختی‌های زندگی است.
با این حال، زنان باید قبل از درخواست طلاق به دلایل عسر و حرج، بتوانند در دادگاه این موضوع را رسماً اثبات کنند.
بنابراین، برای درک بهتر تعریف عسر و حرج و نحوه اثبات آن در دادگاه، بسیار مهم است.
در برخی موارد خاص، زنان می‌توانند استناد به مشکلات و سختی‌های زندگی خود، از جمله عسر و حرج، برای درخواست طلاق نمایند.
در این موارد، زنان باید این عسر و حرج را به‌وضوح به نماینده دادگاه اثبات کنند.
استناد به شواهد و مدارک مربوطه از جمله گزارش‌های پزشکی یا متفاوت بودن زندگی زناشویی می‌تواند به اثبات وجود عسر و حرج کمک کند.
مهم است که زنان شرایط لازم برای استناد به عسر و حرج را درک کنند و بتوانند در مراحل دادگاه به درستی این مسئله را توضیح دهند تا بتوانند از مشکلات زندگی خود جدا شوند.

برای پاسخگویی به این پرسش‌ها، در ادامه مقاله، در ابتدا مفهوم و تعریف عسر و حرج و موارد و مصادیق آن را بررسی می‌کنیم و سپس به شرایط طلاق بر اساس عسر و حرج پرداخته و در نهایت استدلال می‌کنیم که چگونه می‌توان در دادگاه عسر و حرج را اثبات کرد.

عسر و حرج چیست

با توجه به حقوق مدنی، قاعدتاً حق طلاق بیشتر در اختیار مردان است و آنها می‌توانند به هر زمانی که بخواهند، حتی بدون داشتن دلیل موجهی، به پرداخت حقوق مالی به همسرشان، او را ازدواجی به طلاق بیندازند.
اما در صورتی که خانم‌ها بخواهند از شوهر خود طلاق بگیرند، نیاز به داشتن یک دلیل قانونی قوی دارند و صرفاً با اعتماد به راهکارهای تعیین شده در قوانین مدنی، می‌توانند درخواست طلاق را مطرح کنند.

از جمله راه‌های حائز اهمیت برای طلاق زن این است که زن در هنگام عقد ازدواج، حق طلاق یا وکالت طلاق را از شوهر خود دریافت کرده باشد.
همچنین، براساس شرایطی که در قرارداد ازدواج ذکر شده‌است، زنان می‌توانند درخواست طلاق را مطابق با آن اقدام کنند.
به علاوه، در برخی مواقع، شرایطی در زندگی مشترک بوجود می‌آید که زن این شرایط را تحمل کردن دشوار می‌یابد و می‌تواند بر اساس آن درخواست طلاق نماید.

"یک نمونه جدید و شناخته شده از طلاق، به نام عسروحرج در زنان وجود دارد که به دلایلی مرتبط با مفهوم عسر و حرج انجام می‌شود.
این نوع طلاق به عنوان طلاق عسر و حرج شناخته می‌شود و به عنوان یک نوع از طلاق‌های بائن معروف است.
اما سوالی که به‌وجود می‌آید این است: عسر و حرج به چه معناست و چه تعریفی دارد؟ پاسخ این سوال بسیار مهم است، زیرا برای اینکه یک طلاق عسر و حرج اتفاق بیفتد، باید دادگاه به اثبات عسر و حرج زن بپردازد؛ در غیر اینصورت، اگر شرایط عسر و حرج برای زن وجود نداشته باشد، صدور حکم طلاق صورت نمی‌گیرد.
"

این مطلب بیان می‌کند که چیستی عسروحرج در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی تعیین شده است.
شرح آن می‌گوید: "عسر و حرج نوع وضعیتی است که زوجه را در زندگی با مشکلات و دشواری‌های فراوان قرار داده و سبب می‌شود که زوجه نتواند ادامه زندگی مشترک را تحمل کند.
" بر اساس این تعریف، می‌توان گفت که عسر و حرج شرایط سخت و غیرمعمولی هستند که زن قادر به تحمل آنها نبوده و به دلیل وجود این شرایط، ادامه زندگی مشترک ممکن نیست.

موارد عسر و حرج در قانون مدنی

در بخش قبل، بررسی عسر و حرج بر اساس قانون مدنی آورده شد.
همان‌طور که گفته شد، عسر و حرج زن بدون در نظر گرفتن مقوله جنسی، زمانی وجود دارد که زن با شرایطی مواجه شود که به شدت دشوار و بد بخت باشد و تحمل آن غیرممکن و دشوار باشد.
اما سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که زن در چه شرایطی می‌تواند عسر و حرج را تجربه کند؟

در پاسخ به این سؤال، باید توضیح داد که تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی حاوی برخی از موارد و مصادیقی از عسر و حرج برای زن است.
بنابراین، هر چند در تعریف عسر و حرج اشاره شد، هر وضعیتی که باعث مشقت و رنجش برای زن شود، می‌تواند منجر به حق طلاق شود و این امر صرفا به موارد خاصی محدود نمی‌شود.
به عبارت دیگر، در هر مورد خاص احتمالاً وضعیت خاصی برای زن عسر و حرج ایجاد کند.

با توجه به این شرایط، در تبصره ماده مذکور، چنین محدودیتی وجود ندارد که دادگاه قادر به ارزیابی و تأیید موارد دیگری برای عسر و حرج زن باشد و بر اساس آن، حکم طلاق زن اعلام کند.
مطابق با این توضیحات، می‌توان به شرایط زیر در قوانین مدنی که به مشکل و سختی می‌انجامد، اشاره کرد:

ترک زوج همسر و فرزندان خود را توسط مرد به مدت یک سال می‌تواند به این شکل صورت بگیرد: شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب.
در این مدت، بدون توجیه مناسب، همسر و فرزندان را ترک کند و هیچ دسترسی قانونی به آن‌ها نداشته باشد.

وجود اعتیاد زوج به مواد مخدر یا مشروبات الکلی می‌تواند در زندگی مشترک خلافکاری‌هایی ایجاد کند که مرد، از رهایی از آن خودداری کند یا به تأخیر انداخته شود؛ همچنین احتمالاً ممکن نباشد به او ترغیب و الزام کنیم که طی مدت زمان معمول توسط پزشک ترک اعتیاد نماید.

محکومیت قطعی زوج؛ به نحوی که مرد، برای مدت ۵ سال یا بیشتر، به حبس محکوم شده و این محکومیت، قطعی و لازم الاجرا شده باشد نیز، یکی از مواردی است که زن حق طلاق دارد.

ضرب و شتم و هر نوع سوء رفتار نسبت به زوجه، بخصوص اگر مداوم باشد و با توجه به شرایط وضعیت زوجه، غیر قابل تحمل است.
این رفتارها به شمار می‌آیند تا زوجه را در مشقت و دشواری قرار دهند و عسر و حرجی برای زوجه به وجود آورند.

مردی مبتلا به یکی از بیماری‌های دشوار درمان شده است.
این بیماری ممکن است شامل بیماری‌های روانی یا بیماری‌های جنسی باشد که باعث اختلال در زندگی زناشویی آن زوج می‌شود.
بنابراین، زن می‌تواند با استناد به این وضعیت، درخواست طلاق با صعوبت و دشوارت را مطرح کند.

طلاق با استناد به عسر و حرج زن

در قسمت قبل، به تحلیل تعریف عسر و حرج پرداخته شد و موارد اجرایی آن نیز مورد بررسی قرار گرفت.
همان‌طور که ذکر شد، زمانی که دادگاه، یکی از حالات عسر و حرج را تشخیص دهد، می‌تواند برای زن حکم طلاق را صادر کند.
به همین دلیل، در این قسمت نیاز است که در مورد طلاق با استناد به عسر و حرج زن، توضیحاتی ارائه شود.

بر اساس قانون مدنی، زن می‌تواند در صورتی که دوام زندگی زوجیت برایش عسر و حرج یا سختی غیر متعارفی ایجاد کرده باشد، به دادگاه یا حاکم شرع مراجعه کرده و درخواست طلاق کند.
اما درخصوص طلاق وجود دارد، این است که اگر عسر و حرج زن در دادگاه اثبات شود، دادگاه می‌تواند مرد را مجبور به طلاق زن کند.
بنابراین با استناد به عسر و حرج زن، نیازی به رضایت مرد برای طلاق دادن زن وجود ندارد.

با اجازه قاضی، در صورتی که مرد قادر به اجبار زوجه برای طلاق نباشد، زن می‌تواند با اجازه قاضی خود، طلاق دریافت کند.
پس از صدور حکم طلاق، زن می‌تواند با مراجعه به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق، طلاق خود را ثبت کند.
ضروری است به یاد داشته باشیم که حق رجوع از طلاق توسط شوهر پس از صدور حکم طلاق به دلیل وجود عسر و حرج امکان‌پذیر نخواهد بود.

برای اینکه یک زن بتواند از طریق عرضه ادله و شواهد ، اقدام به طلاق به استناد عسر و حرج نماید ، نیازمند انجام مراحل زیر است:1.
در ابتدا بایستی یک دادخواست طلاق به استناد عسر و حرج را تهیه نمود.
این دادخواست می‌تواند با استفاده از نمونه دادخواست طلاق به استناد عسر و حرج درست شود.
2.
سپس باید این دادخواست را تنظیم کرده و به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایید.
می‌توانید این دادخواست را در سامانه‌های مختلف قضایی ثبت کنید، یا از طریق سایت remission.
adliran.
ir/PetitionEdit.
aspx ثبت نمایید.
3.
بعد از ثبت دادخواست، بایستی در فرایند رسیدگی به دعوی در دادگاه خانواده حضور یابید.
در این مرحله می‌توانید ادله و شواهدی مربوط به عسر و حرج خود را ارائه داده و آنها را نقل کنید.
4.
در این راستا، استفاده از تگ‌های قوی و تاکید‌شده در متن‌های حاوی اطلاعات مهم وضعیت حقوقی شما، توصیه می‌شود.
چنانچه تمامی این مراحل را با موفقیت تکمیل نمایید، می‌توانید عسر و حرج خود را به ثبت رسانده و درخواست طلاق خود را بر مبنای آن اثبات کنید.

نحوه اثبات عسر و حرج در دادگاه

در بخش‌های قبل، درباره مفهوم و تعریف عسروحرج زن و همچنین موارد و مصادیق آن توضیحاتی ارائه شد.
همانطور که اشاره شد، اگر زن بر اساس عسر و حرج خود قصد درخواست طلاق داشته باشد، ابتدا باید این موضوع را در دادگاه طلاق اثبات کند و تنها پس از اثبات عسر و حرج زن در دادگاه و تأیید آن توسط قاضی، حکم طلاق صادر می‌شود.
بنابراین، سوالی که مطرح می‌شود این است که روش اثبات عسر و حرج زن در دادگاه چگونه است؟

به طور کلی، زن می‌تواند برای اثبات مشکلات و دشواری‌های خود از ادله‌ای استفاده کند که در اختیار دارد.
این ادله می‌تواند شامل شهادت شاهدان و افراد مطلع، مدارک و اسناد مهم، نظریات کارشناسی و حتی اقرار خود شوهر باشد.
استفاده از هر یک از این ادله در دادگاه بستگی به مورد خاصی دارد که زن می‌تواند از آنها استفاده کند.
در ضمن، برای حرف زدن در دادگاه طلاق باید توجه کرد که چگونه از کلمات و عبارات مناسب و مؤثر استفاده کنیم.
استفاده از عبارات قوی و مؤثر و تاکید بر نکات اصلی می‌تواند در استناد به مشکلات خود، برای زن تأثیرگذار باشد.