مرور زمان دعاوی ناشی از به هم خوردن نامزدی

قوانین و مقررات حقوقی مربوط به نامزدی در ماده 1035 تا 1040 قانون مدنی ذکر شده است.
یکی از مهم‌ترین آنها، مربوط به دعاوی ناشی از خراب شدن نامزدی است.
طبق ماده 1036 این قانون، اگر یکی از نامزدها بدون دلیل موجهی، نامزدی برای ازدواج را خراب کند و طرف مقابل به علت خراب شدن نامزدی آسیب ببیند، باید خسارت‌های مربوطه تعویض شود.
در ماده 1039 قانون مدنی، زمان مشروعیت برای دعاوی ناشی از خراب شدن نامزدی دو سال تعیین شده بود، اما با وجود تغییرات اخیر در قانون مدنی، این مواد حذف شده‌اند.
با این حال، به دلیل اینکه هنوز هم امکان رفع اختلاف ناشی از نامزدی با استناد به مسئولیت مدنی فرد مقصر وجود دارد، آگاهی از زمان مشروعیت دعاوی ناشی از خراب شدن نامزدی ضروری است.
به همین ترتیب، در این مقاله به بررسی مختصری درباره دعاوی ناشی از خراب شدن نامزدی و زمان‌بندی آن بر اساس قانون مدنی می‌پردازیم.

دعاوی ناشی از بر هم خوردن نامزدی

به غیر از مفاد قانون مدنی که با استفاده از تگهای HTML شامل em و strong تهیه شده است، حق بازپس گیری هدایا در دوران نامزدی در نظام حقوقی تعبیه شده است.
هر نامزد می تواند هدایایی که به امید ماندن در رابطه به طرف دیگر داده است را مطالبه کند.
علاوه بر این، امکان اقامه دعوا برای تعویض خسارت ناشی از خاتمه نامزدی نیز در نظام قانونی مورد استدعا قرار گرفته است.

براساس ماده ۱۰۳۶ قانون مدنی سابق، اگر یکی از افراد نامزد، بدون دلیل موجه، وصلت منظور را به هم بزند در حالی که طرف مقابل یا ابوین او یا اشخاص دیگر به اعتماد و قرارداد ازدواجی مغرور شده و هزینه‌هایی را پرداخت کرده باشند، شخصی که وصلت را بهم زده است، موظف است هزینه‌ها و خسارات وارده را تقبل کند.
اما خسارات مربوطه تنها به خرج‌های عمومی محدود خواهد بود.

بطور مشابه، فردی که براساس قوانین مدنی به اصطلاح به عنوان قاضی دچار خسارت شد که علت آن بر هم خوردن نامزدی بود، می توانست به مرجع قضایی مراجعه کند و درخواستی برای منطبق شدن بر شکایات خسارت ناشی از بر هم زدن نامزدی، در دادگاه مطرح کند.
دادگاه در این صورت خواستار تحقق سوء استفاده از بدون دلیل بر هم خوردن نامزدی توسط یکی از طرفین خواهد بود و در صورت اثبات تخلف، طرف متخلف را ملزم به پرداخت جریمه خسارت می‌نماید.
البته احضار نامزد خسارت دیده و رعایت یک مهلت زمانی دو سال از تاریخ بر هم خوردن نامزدی ضروری است تا درخواست مذکور قابل قبول باشد.
این مسئله تحت عنوان حدوث زمانی برای اقامه دعوای خسارت نامزدی از قبل تنظیم شده است.

مرور زمان دعاوی ناشی از بر هم خوردن نامزدی

در بخش قبل، بررسی و تفسیری درباره نزاع درباره خسارات ناشی از بهم خوردن نامزدی ارائه شد.
اما ماده ۱۰۳۹ قانون مدنی قبلی نیز به وجود مهلتی اشاره داشت که فقط در آن مدت زمانی، ارائه دعواهای مربوط به بهم خوردن نامزدی ممکن بود و پس از پایان این مهلت زمانی دیگر امکان انتقال دعوا برای مطالبه خسارات ناشی از بهم خوردن نامزدی وجود نداشت.
به این ترتیب، طبق این ماده، مدت زمان مجاز برای استمرار دعاوی مربوط به از دست دادن صلح دو سال است و از تاریخ بهم خوردن آغاز می‌شود.

با این وجود، در فقه اسلامی مفهوم "مرور زمان" وجود نداشت؛ اما با حذف ماده ۱۰۳۹ قانون مدنی در اصلاحات قانونی، امکان استفاده از مرور زمان را برای جلوگیری از تجدید یادآوری وعده‌های ازدواج و فراموشی گذشته و انتقام‌جویی در سال‌های بعدی که طرفین زندگی جدیدی را شروع کرده‌اند، فراهم نموده است.
به علاوه، از نظر شرعی نیز، در زمینه برخی از دعاوی، روایاتی درباره مرور زمان قابل بحث است.
همچنین، برخی از حقوق باید در صورتی که بلافاصله استفاده نشوند، از نظر شرعی ابطال می‌شوند، مانند بعضی از خیاری‌ها و حق شفعه.
به هر حال، احتمالاً برای تامین مصالح نظام، قبول مرور زمان در مورد دعاوی ناشی از بهم خوردن نامزدی و دیگر دعاوی ممکن است ضروری باشد، البته تشخیص این امر بر عهده قانونگذار یا مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
در حال حاضر، با حذف ماده ۱۰۳۹ قانون مدنی، نمی‌توان ادعا کرد که مرور زمان در دعاوی ناشی از بهم خوردن نامزدی وجود دارد، و پس از بهم خوردن نامزدی، هر یک از نامزدها می‌توانند به دادگاه خانواده مراجعه کنند و دعواهای خود را مطرح کنند و دادگاه نیز موظف به رسیدگی و صدور حکم متناسب با مطالبه خسارات ناشی از بهم خوردن نامزدی است.