حکم شهادت کذب در دادگاه و مجازات آن

گواهی یا شهادت در دادگاه به معنای ارائه شهادت‌ها و اطلاعات از طریق دیده‌ها، شنیده‌ها و تجربیات شخصی و یا سایر منابع اطلاعاتی که به طور اتفاقی درباره یک موضوع جمع‌آوری شده‌اند، به محض حضور در دادگاه یا مقامات قضایی است.
به طور کلی، شهادت کذب به معنای ارائه شهادت دروغین در مورد موضوعی است که شخص آن را ندیده، نشنیده یا اطلاعاتی از آن ندارد.
توجه به این موضوع ضروری است که هنوز شهادت یکی از دلایل اصلی اثبات ادعاها در دادگاه‌ها محسوب می‌شود و اثبات بسیاری از موضوعات حقوقی و کیفری بدون شهادت کامل ممکن نیست.
بنابراین، شهادت دروغین یا کذب می‌تواند تأثیر منفی بر جریان دادخواست داشته و حقوق طرف مقابل را تضییع کند.
به همین دلیل، در قوانین تعیین مجازات‌هایی برای شهادت دروغین وجود دارد و شاهد دروغین مسئولیت مدنی را ایجاد می‌کند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی حکم و پیامدهای شهادت دروغ که شامل مجازات شهادت دروغ و بی اثر شدن آن است، بپردازیم.

مجازات شهادت کذب

همانطور که اشاره شد، شهادت کذب یا شهادت دروغ پیامدهای سوئی بر جریان رسیدگی به پرونده خواهد داشت و به همین علت بر اساس قوانین و مقررات کیفری شهادت کذب جرم محسوب شده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است.
بر اساس قانون مجازات اسلامی، شهادت دروغ نزد مقامات رسمی جرم شمرده شده است که بر اساس این قانون، هر کس در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، به سه ماه و یک روز تا دو سال حبس و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
علاوه بر این، در تبصره این قانون نیز مجازات دیگری برای شهادت کذب مقرر شده است که به موجب آن، مجازات مذکور در این قانون علاوه بر مجازاتی است که در باب حدود و قصاص و دیات برای شهادت دروغ ذکر گردیده است.
بنابراین، اگر کسی در دادگاه و نزد مقامات رسمی شهادت کذب داده، مجازات همان است که در این قانون مقرر شده است؛ لکن در قسمت‌های مختلف قانون مجازات اسلامی مثل بخش حدود، قصاص و دیات نیز برای کسی که شهادت کذب داده و شخصی به موجب این شهادت کذب به حد، قصاص یا دیه محکوم شده است نیز مجازاتی جداگانه در نظر گرفته شده است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شهادت در دعاوی کیفری و شکاییه شهادت دروغ کلیک کنید.

پیامد حقوقی شهادت کذب

علاوه بر اینکه دادن شاهدی دروغ، جرم است و منجر به مجازات شاهد می‌شود، شاهدی کاذب موجب تبعات قانونی نیز می‌شود و باعث لغو شاهدی دروغ یا کاذب می‌شود.
طبق ماده ۱۳۱۹ قانون مدنی: اگر ثابت شود شاهد در مورد حقیقت دروغ گفته است، شاهدی او محکوم به نفع طرف دیگر قرار نمی‌گیرد.
بر اساس این ماده، اگر کاذب بودن شاهدی قبل از صدورحکم قطعی برای دادگاه مشخص شود، دادگاه بدون توجه به این شاهدی کاذب تصمیم می‌گیرد و در صورت آشکار شدن دروغ بودن گواهی پس از صدور حکم قطعی، این حکم قابل استئناف، تجدیدنظر و یا فرجام‌دهی است که با این اعتراض، دادگاه شاهد را معتبر نمی‌داند و بدون درنظرگرفتن آن، تصمیم‌گیری و اتخاذ تصمیم می‌کند.
برای آشنایی بیشتر با استئناف از حکم، تجدیدنظر وفرجام‌دهی کلیک کنید.

هر زمان که در طی مراحل قضایی، در نهایت تصمیم قطعی صادر شود (مثلاً پس از انقضای مهلت بررسی مجدد، یا پس از رسیدن به نتیجه نهایی و عدم تقدیر از حکم غیابی)، اگر تثبیت شود که شهادت به دروغ بوده است و طرف مقابل از حیله و تقلب برای خود استفاده کرده است، ممکن است بتوان به وسیله اثبات این امر، دوباره به دادگاه مراجعه کرده و محاکمه مجدد دریافت کرد.
برای مطالعه بیشتر درباره نحوه اجرای محاکمه مجدد و رویکردهای درخواست مجدد محاکمه، میتوانید بر روی لینک‌های "اعاده دادرسی" و "جهات تقاضای اعاده دادرسی" کلیک کنید.

علاوه بر تأثیر نامنفعت‌زایی گواهی کذب در دادگاه، شهادت دروغ برای افراد پیامدهای حقوقی دیگری نیز به همراه دارد.
به این معنی است که می‌توان علاوه بر استناد به گواهی کذب، اقامه دعوای مسئولیت مدنی علیه شاهد دروغگو و حتی شخصی که از گواهی کذب بهره برده، را در نظر دادگاه مطالبه کرد.
در این صورت، می‌توان هزینه‌ها و خساراتی که ناشی از شهادت کاذب به وجود آمده، را با اثبات دروغ بودن گواهی یا شهادت، از دادگاه قضایی درخواست کرد.
برای بیشتر آگاهی از دعوای مسئولیت مدنی اینجا را کلیک کنید.