دفتر ثبت تجاری

در کشور ما، همانند کشورهای دیگر جهان، حکومت با هدف نظارت بر بازرگانان و شرکت‌های تجاری و حمایت از فعالان قانونی تجارت، تعیین وظایفی برای این افراد در نظر گرفته است.
این وظایف شامل نگهداری دفاتر تجاری و ثبت شرکت مطابق مقررات قانونی می‌شود.

یکی از وظایفی که بر عهده تجار و شرکت‌های تجاری قرار دارد، ثبت نام در دفتر ثبت تجاری است.
این وظیفه به اندازه‌ای مهم است که قانونگذار برای آن، ضمانت اجرای جزای نقدی تعیین کرده است.
در صورتی که تاجر از ثبت نام کوتاهی کند، این مسئله به مشکلاتی برای وی خواهد انجامید.

با توجه به حائز اهمیت بودن ثبت نام دفتر تجاری برای کسب و کارها، در این مقاله، ابتدا به سوالی که می‌پردازد که دقیقاً دفتر ثبت تجاری چیست، پاسخ خواهیم داد.
سپس به تفصیل روند ثبت نام دفتر، گارانتی عدم نقض این تعهد و همچنین روش ثبت اظهارنامه دفتر ثبت تجاری را تشریح خواهیم کرد.

دفتر ثبت تجاری چیست

در دنیای امروز، تجارت به صورت حرفه‌ای و حساب شده انجام می‌شود و بر اقتصاد کشورها و روابط بین‌المللی آن‌ها تأثیرگذار است.
برای راهبری فرآیند تجارت در سطح ملی و بین‌المللی به سمت منافع کشور خود، دولت‌ها در تلاشند تا با نظارت بر تجار کشور، این فرآیند را مدیریت کنند.

قانون تجارت کشورمان نیز برای ممارسه نظارت دولت بر تجار، وظایف متعددی را بر عهده آنها قرار داده است.
این وظایف شامل تجار حقیقی و حقوقی (شرکت‌های تجاری) می‌شود و قانون تجارت برای انجام این وظایف، اقدامات اجرایی متعددی را تدارک می‌بیند.

منظور از یکی از وظایف مهمی که تاجران بر عهده دارند، ثبت نام در دفتر ثبت تجاری است.
این فرآیند شامل مراحل و روش‌های خاصی است و در صورت عدم ثبت نام، تاجران با قوانین تجارت مواجه می‌شوند.
بنابراین، آشنایی تجاران حقیقی و حقوقی با روش ثبت نام در این دفتر بسیار ضروری است.

قبل از توضیح فرآیند ثبت نام در دفتر ثبت تجاری، باید با مفهوم این دفتر آشنا شویم و سپس به روش ثبت نام در این دفتر بپردازیم.
در بعضی مواقع، این دفتر با دفاتر تجاری اشتباه گرفته می‌شود، بنابراین به سوالی که دفتر ثبت تجاری چیست؟ در ادامه پاسخ خواهیم داد.

برای درک مفهوم "دفتر ثبت تجاری" باید به مواد 16 تا 18 قانون تجارت و آیین‌نامه‌های مربوطه مراجعه کنیم.
طبق این قوانین، در مکان‌های مختلفی که به عنوان مرجع ثبت شرکت‌ها شناخته می‌شوند، تمام تجار، شامل فردی و حقوقی (شرکت‌های تجاری)، بومی یا خارجی (با مرکز اصلی در ایران یا دارای شعبه یا نمایندگی در ایران) موظف هستند نام و مشخصات خود را در دفتر ثبت تجاری مربوطه ثبت نمایند.

برای ثبت نام در دفتر ثبت تجاری، نام تاجر، تجارتخانه، شرکت تجاری و مدیران آن باید با اطلاعات زیر در دفتر وارد و ثبت شود: تاریخ و محل تولد، شماره شناسنامه و محل صدور آن، تابعیت اصلی و فرعی تاجر، اقامتگاه تاجر یا شرکت، تاریخ ورود به ایران و شماره پروانه اقامت (برای اشخاص خارجی)، مقدار سرمایه شرکت، شماره پلمپ دفاتر تجاری، شماره تلفن، رشته تجارتی و شماره ثبت علائم تجارتی (در صورت وجود).

اما، به غیر از الزامات تاجر، باید به طور مطابق با قوانین و مقررات، در دفتر ثبت تجاری ثبت نام شود.
در صورتی که هر گونه تغییری در موارد فوق رخ دهد، یا در صورت توقف فعالیتها، ورشکستگی تاجر یا شرکت تجاری، یا حتی انحلال تجارتخانه و شرکت رخ دهد، باید این موارد به مرجع ثبت شرکت‌ها اطلاع داده شود تا در دفتر ثبت تجاری ثبت گردد.

در مورد ثبت نام تجار در دفتر ثبت تجاری، باید به دو نکته توجه کنیم: ابتدا، طبق ماده ۱۸ قانون تجارت، علاوه بر لزوم ثبت نام در دفتر ثبت تجاری، تجار و شرکت‌هایی که در این فرآیند ثبت نام انجام داده‌اند، باید شماره ثبت خود را در همه اسناد و صورت‌حساب‌های خود ذکر کنند؛ در غیر اینصورت، ممکن است آنان متوجه مسئولیت‌های قانونی و تعهداتی شوند که در قوانین تعیین شده است.

بنا به ماده 16 از قانون تجارت، تجار موظفند تا ثبت نام خود را در دفتر ثبت تجاری انجام دهند.
اما بر اساس اصلاحیه نامه ماده 19 قانون تجارت، کسبه‌ای که تحت پوشش این ماده قرار می‌گیرند، از این الزام معاف هستند.
بر اساس این اصلاحیه، تجارت‌کنندگان به دو گروه تقسیم می‌شوند: 1) کسبه، پیشه‌وران، تولیدکنندگان و مشاغل مشابه که فروش سالانه آنها به چهار میلیارد ریال نرسد.
2) ارائه‌دهندگان خدمات در هر حوزه‌ای که مبلغ ناخالص درآمدهایشان بیش از دو میلیارد ریال نباشد.

نحوه ثبت نام در دفتر ثبت تجاری

در بخش قبلِ ما به این پرسش جواب دادیم که دفتر ثبت تجاری چیست؟ دفتر ثبت تجاری، دفتری است که تمام تجار ایرانی و خارجی مشغول به فعالیت در ایران می‌باشند.
آنها موظف هستند تا نام و اطلاعات خود و تغییرات آتی این اطلاعات را از طریق مرجع ثبت شرکت‌ها به دفتر ثبت تجاری ارسال نمایند تا در آنجا ثبت گردد.

برای ثبت نام در دفتر ثبت تجاری باید مراحل و تشریفات خاصی را رعایت کرد.
این روند مشابه ثبت شرکت است و تنها با رعایت این مراحل تاجران و شرکت های تجاری می‌توانند نام خود را در دفتر ثبت کرده و تضمینات قانونی را جلوگیری کنند.
بنابراین، در این قسمت به توضیح روند ثبت نام در دفتر ثبت تجاری و مراحل آن می‌پردازیم.

با توجه به راه‌اندازی و ایجاد سامانه جامع ثبت شرکت‌ها، در حال حاضر دو روش کلی برای ثبت نام در دفتر ثبت تجاری وجود دارد؛ یکی مراجعه حضوری و دیگری ثبت نام اینترنتی.
هر کدام از این روش‌ها راهبردهای مخصوص به خود را دارند و به صورت زیر توضیح داده می‌شوند:

روش‌های ثبت نام در دفتر ثبت تجاری به صورت آنلاین

برای ثبت نام در دفتر ثبت تجاری، می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید.
یکی از روش‌های ساده و سریع برای ثبت نام، استفاده از ثبت نام آنلاین است.

از طریق ثبت نام آنلاین، می‌توانید به راحتی فرم مربوطه را در وبسایت دفتر ثبت تجاری پیدا کنید.
سپس از طریق ارائه اطلاعات و کامل کردن فرم، می‌توانید نام شرکت یا کسب و کار خود را به ثبت برسانید.

در این روش، لازم است با دقت تمام اطلاعات خواسته شده را در فرم وارد کنید.
همچنین، ممکن است برخی اسناد و مدارک رسمی را نیز برای ثبت نام مورد نیاز باشد که باید آنها را به صورت الکترونیکی ارسال کنید.

بعد از ارسال فرم و مدارک مورد نیاز، دفتر ثبت تجاری درخواست شما را بررسی خواهد کرد.
در صورت تأیید درخواست، یک شماره ثبت نام دریافت می‌کنید که نشان دهنده ثبت نام شماست.
با دریافت این شماره، می‌توانید به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کنید.

در روش آنلاین، فرایند ثبت نام در دفتر ثبت تجاری و نحوه آن به صورت زیر است.
اولا، تاجران، مدیران شرکت‌ها یا وکیلان ثبت شرکت باید از طریق سامانه جامع ثبت شرکت‌ها، که آدرس آن irsherkat.
ssaa.
ir است، درخواست ثبت نام خود را ثبت کنند.
سپس با انتخاب گزینه اظهارنامه دفتر ثبت تجاری و پیروی از مقررات سایت، طی مراحل مشخص شده، مطابق مقررات نحوه ثبت نام، اطلاعات مورد نیاز خود را در دفتر ثبت تجاری ثبت کنند.

روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید در دفتر ثبت تجاری ثبت نام کنید.
یکی از روش‌های متداول و قابل استفاده است حضوری رفتن به دفتر ثبت تجاری مربوطه.
در این روش، به صورت حضوری به دفتر ثبت تجاری مراجعه کرده و فرم‌های مورد نیاز را پر کنید.
در این فرم‌ها اطلاعات پایه‌ای درباره شرکت یا فروشگاه خود، مانند نام شرکت، آدرس، نوع فعالیت و .
.
.
وارد می‌کنید.
بهتر است قبل از مراجعه به دفتر ثبت تجاری، اطلاعات لازم را آماده کنید تا فرایند ثبت نام سریع‌تر پیش برود.
بعد از تکمیل فرم‌ها، به شما یک شماره ثبت نام و یک نامه اعلام ثبت نام ارائه می‌شود.
تکمیل فرایند ثبت نام به این ترتیب به پایان می‌رسد.

در روش حضوری، تاجر یا مدیران شرکت تجاری باید سه نسخه اظهارنامه ثبت نام در دفتر ثبت تجاری را پر کرده و با داشتن این سه نسخه اظهارنامه و مدارک مربوطه، شامل کارت ملی و شناسنامه تاجر و همچنین کارت ملی و شناسنامه مدیران شرکت تجاری، آگهی تاسیس شرکت، آگهی آخرین تغییرات شرکت و در صورت داشتن وکیل وکالت نامه را، به مرجع ثبت شرکت‌ها در شهر محل تجارتخانه یا شرکت تجاری مراجعه کنند تا مراحل ثبت نام را انجام دهند.

ضمانت اجرای عدم ثبت نام در دفتر ثبت تجاری

با توجه به اینکه ثبت نام تجاری و شرکت های تجاری در دفتر ثبت تجاری، باعث شناسایی این اشخاص توسط دولت و افزایش نظارت بر فعالیت های آنها می‌شود، ضرورت ثبت نام این اشخاص در دفتر ثبت تجاری بدون شک دارای اهمیت است.
در قانون تجارت، ضمانت اجرا نیز در مورد ثبت نام در دفتر تعیین شده است.
همچنین، در قوانین دیگر نیز ضمانت اجرای عدم ثبت نام در دفتر ثبت تجاری به صورت غیر مستقیم ذکر شده است.
در ادامه، به توضیح این ضمانت اجراها پرداخته خواهد شد.

مطابق ماده 16 قانون تجارت، در صورتی که تاجر یا شرکت تجاری، ظرف مهلت مقرر از آغاز فعالیت یا تأسیس شرکت، نام خود را در دفتر ثبت تجاری، به ثبت نرسانند، متحمّل پرداخت جریمه نقدی، به مبلغ بین دویست تا دو هزار ریال، در امتیاز به دولت، خواهند شد.
البته، واضح است که با توجه به کاهش ارزش پول در کشور، این تنبیه مالی در حال حاضر اثربخشی ندارد و نیازمند بهبود و تجدیدنظر از سوی دولت است.

همچنین، طبق سند ماده ۱۸ قانون مذکور، در صورت عدم ثبت شماره ثبت تجاری تجار یا شرکت های تجاری در اسناد و صورت حساب های صادره از آنها، علاوه بر اجرای مقررات ماده ۱۶، مجازاتی نقدی در اندازه ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ ریال برای این موضوع تعیین شده است.

به علاوه از دو ضمانت اجرا، برای انجام برخی فعالیت‌های تجاری، لازم است در دفتر ثبت تجاری ثبت نام کنید.
این فعالیت‌ها شامل صادرات و واردات است که برای انجام آنها باید کارت بازرگانی دریافت شود.
کارت بازرگانی برای تجار و شرکت‌هایی صادر می‌شود که نام خود را در دفتر مزبور ثبت کرده‌اند.

در پایان قسمت حاضر، لازم است بر روی یک نکته مهم تاکید کنیم که طبق آئین‌نامه دفتر ثبت تجاری، برای ثبت نام در این دفتر، تمامی تجار و شرکت‌های تجاری مهلت یک ماه از تاریخ شروع فعالیت تجاری یا ثبت شرکت دارند.

نحوه ثبت اظهارنامه دفتر ثبت تجاری

ثبت نام در دفتر ثبت تجاری، به دو روش مختلف امکان‌پذیر است: مراجعه حضوری و ثبت از طریق سامانه جامع ثبت شرکت‌ها.
تجار و شرکت‌های تجاری می‌توانند به راحتی از این امکانات استفاده کنند.
در این بخش، توضیح خواهیم داد که چگونه باید در دفتر ثبت تجاری ثبت نام کرده و مراحل ثبت اظهارنامه را از طریق سامانه جامع ثبت شرکت‌ها پیش ببرید.
این مراحل عبارتند از:

لطفاً آدرس سامانه جامع ثبت شرکت‌ها، یعنی irsherkat.
ssaa.
ir را در مرورگر خود جستجو کنید.
پس از ورود به صفحه اصلی سایت، بر روی گزینه "اظهارنامه ثبت دفتر تجارتی" کلیک کنید که در کنار آن گزینه "پذیرش اظهارنامه ثبت نام در دفتر ثبت تجارتی" قرار دارد.
سپس شماره پیگیری درخواست خود را که معمولاً همان شماره پیگیری درخواست پلمپ مکانیزه دفاتر قانونی است، در این بخش وارد کنید.

توجه: در صورتی که شماره پیگیری خود را فراموش کرده‌اید، می‌توانید با کلیک بر روی گزینه "شماره پیگیری خود را فراموش کرده‌ام"، برای بازیابی شماره پیگیری خود اقدام نمایید.

در این‌جا، در دفتر ثبت تجاری عضو شوید.
ابتدا نوع شخصیت خود را انتخاب کنید؛ اگر تاجر حقیقی هستید، گزینه‌ی حقیقی را انتخاب کنید و اگر دارای شرکت هستید، گزینه‌ی حقوقی را برگزینید.
تا اطلاعات مرتبط نمایش داده شود، این انتخاب ضروری است.
به‌طور مثال، ما در این جا گزینه‌ی حقوقی را انتخاب کرده‌ایم.

لطفاً در این بخش، اطلاعات فردی که اظهارنامه را تکمیل و ثبت خواهد کرد را با استفاده از تگ دفتر ثبت تجاریوارد کنید.
اگر در مرحله قبل، فرد حقوقی را انتخاب کرده‌اید، در این مرحله باید اطلاعات مدیر عامل را وارد نمایید.

اگر شما با حقوقدان همراه هستید و قصد عضویت در دفتر ثبت تجاری را دارید، در بخش زیر صفحه، بایستی مشخصات حقوقدان را وارد نمایید.

در صفحه بعد، پس از انتخاب گروه فعالیت خود، شما می‌توانید از بین دسته‌های زیرمجموعه گروه انتخاب شده، حداکثر 3 دسته از رشته‌های فعالیت را انتخاب کنید.
مثلاً شما می‌توانید با استفاده از تگ توسعه نرم‌افزار، طراحی وب و بازاریابی دیجیتال رشته‌های فعالیت خود را انتخاب کنید.
توجه داشته باشید که حداکثر تا 3 دسته رشته فعالیت مجاز است.

در فاز اول از مراحل فرآیند ثبت نام در دفتر ثبت تجاری، باید تعیین‌کنندهٔ فعالیت تجاری را، چه به صورت داخلی یا خارجی، مشخص کنید.
سپس، با تایید سرمایهٔ خود، می‌توانید اطلاعات مربوط به کالاها را وارد کنید.
در واقع، این اطلاعات مربوط به محصولاتی است که قصد دارید در زمینهٔ تجارت فعالیت کنید.
لازم به ذکر است که برای شرکت‌ها، سرمایهٔ ثبت شدهٔ آخرین ثبت قرار گرفته شده است و برای اشخاص حقیقی، حداقل مقدار پانصد هزار تومان تعیین شده است.

در نهایت، پس از تأیید درستی اطلاعات، باید اقداماتی را برای قبول نهایی درخواست انجام دهید.
ابتدا اظهارنامه را چاپ کنید و سپس رسید پذیرش اینترنتی را دریافت کنید.

پس از اتمام‌ دستورالعمل‌های ثبت نام در دفتر ثبت تجاری، در سیستم جامع ثبت شرکت ها، درخواست‌دهنده باید ظرف 10 روز از تاریخ پذیرش نهایی، با حضور شخصی و با داشتن اظهارنامه چاپ شده از سیستم و مدارک مورد نیاز، به دفتر ثبت شرکت ها مراجعه کند.

شماره ثبت تجاری چیست

در بخش‌های قبلی این مقاله، تشریح شد که تمامی تاجران ایرانی و خارجی که در ایران فعالیت می‌کنند، باید با استفاده از مرجع ثبت شرکت‌ها، نام و اطلاعات خود و همچنین تغییرات آینده این اطلاعات را در دفتر ثبت تجاری ثبت کنند.

همچنین، تشریح کرده‌ایم که چگونه می‌توان مراحل ثبت نام در دفتر ثبت تجاری را در سامانه جامع ثبت شرکت ها انجام داد.
به منظور انجام این کار، متقاضی باید به صورت آنلاین به آدرس سامانه جامع ثبت شرکت ها، یعنی irsherkat.
ssaa.
ir مراجعه کند.