موارد صلاحیت دیوان عدالت اداری

با پیشرفت جوامع و تقویت دولت‌ها، ضرورت دارد که قوانین به گونه‌ای تدوین شوند که هیچ دولتی از قوانین و مقررات مربوط به حقوق عمل فراتر نروید و در صورت خلاف آن، افراد و جامعه بتوانند از طریق نهادهای خود شکایت کنند و مطمئن باشند که نهادهای دولتی در صورت تجاوز مورد تنبیه و مجازات قرار خواهند گرفت.
به همین دلیل، تشکیل دادگاه عدالت اداری به عنوان یک مرجع قابل اعتماد در نظر گرفته شده است تا بتواند از حقوق مردم محروم شده محافظت کند.
در این مقاله، به موارد صلاحیت دادگاه عدالت اداری، از جمله رسیدگی به شکایت‌ها در مورد تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی، رسیدگی به شکایت‌ها در مورد آیین‌نامه‌ها، رسیدگی به شکایت‌ها در مورد آراء و تصمیمات قطعی مراجع اداری، رسیدگی به شکایت‌های استخدامی و صدور رای وحدت رویه پرداخته می‌شود.

رسیدگی به شکایت از تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی

مردم به راحتی می توانند اقدامات واحدهای دولتی را که نارضایتی آنها را به همراه دارد، در دیوان عدالت اداری مورد شکایت قرار دهند.
واحدهای دولتی شامل وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و سایر نهادها و تشکیلات دارای وابستگی به نهادهای انقلابی و مؤسسات مرتبط با آنها هستند.
هنگامی که افراد به یکی از این نهادهای دولتی مراجعه کنند و از اقدامات و تصمیمات این نهادها و کارمندان آنها نارضایتی داشته باشند، باید شکایت خود را در دیوان عدالت اداری مطرح کنند.
این امر حائز اهمیت است که تنها مردم مجاز به شکایت از ادارات هستند و خود ادارات نمی توانند بر یکدیگر در دیوان عدالت اداری شکایت کنند و درخواست پیگیری شکایت خود را به صورت الکترونیکی در دیوان عدالت اداری مطرح کنند.

رسیدگی به شکایت از آیین نامه ها

واحدهای حکومتی مجاز به تصویب آیین‌نامه و در آن، مقرراتی را در نظر بگیرند.
در صورتی که مقررات مندرج در آیین‌نامه‌های واحدهای حکومتی مغایر با قوانین باشند یا فراتر از اختیارات آن واحد باشند، هر فردی می‌تواند در دیوان عدالت اداری به طور تخصصی از آن آیین‌نامه شکایت کند.
هیأت عمومی دیوان به درخواست بررسی این موضوع می‌پردازد و در صورت صحت شکایت، آیین‌نامه را ابطال خواهد کرد.

رسیدگی به شکایت از آراء و تصمیمات قطعی مراجع اداری

اگر در یکی از نهادهای اداری تصمیمی رای گرفته شود که با قوانین متعارض است یا قانون را نقض می‌کند، دیوان عدالت اداری مسئول بررسی این موضوع خواهد بود.
در صورتی که شخصی درباره آن تصمیم یا رای شکایت کرده یا اعتراض داشته باشد، دیوان به این امر پاسخ خواهد داد.
مراجع اداری که دیوان عدالت اداری می‌تواند شکایت‌های ناشی از تصمیمات آنها را بررسی کند، در بند ۲ ماده ۱۳ قانون دیوان عدالت اداری ذکر شده است، به این صورت:دادگاه‌های اداری، هیأت‌های بازرسی و کمیسیون‌هایی مانند کمیسیون‌های مالیاتی، شورای کارگاه، هیأت حل اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون موضوع ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، کمیسیون موضوع ماده ۵۶ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و منابع طبیعی و اصلاحات بعدی آن.
البته این نهادها منحصر به خود نیستند و تنها نمونه‌هایی هستند که قانون تعریف کرده است.
ممکن است کسی از تصمیم یک نهاد اداری دیگر شکایت داشته باشد، که در این ماده ذکر نشده است.

رسیدگی به شکایات استخدامی

قضات، مشمولین قانون استخدام کشوری و سایر مستخدمان واحدهای دولتی و سایر افراد اعم از لشکری و نیروهای مسلح، می‌توانند شکایت کنند و درباره تضییع حقوق استخدامی خود به دیوان عدالت اداری مراجعه نمایند.

صدور رای وحدت رویه