حقوق کار چیست

به طور متفاوت با رشته‌های حقوقی دیگر مانند حقوق مدنی و حقوق کیفری که از ابتدا با نام و تعاریف خاص خود ایجاد شده‌اند، حقوق کار در طول تحولات صنعتی با عناوین و تعاریف مختلفی مانند حقوق صنعتی، حقوق کارگر و حقوق اجتماعی شکل گرفته است.
هر یک از قوانینی که درباره حقوق کار تدوین شده‌اند، تعاریف و اصطلاحات خاص خود را دارند.

امروزه، در حوزه حقوق کار، استفاده از قوانین موجود ضروری و لازم است.
این قوانین باید با دقت رعایت شوند و در صورت نیاز به تشریفات و پیش بینی‌های مشخص شده در قوانین کار، عمل کنیم.
اما باید توجه داشت که در موضوعات تخصصی، قوانین کار ممکن است در برخی موارد خاص برقراری نداشته باشند و در این صورت باید به حقوق کار و قوانین کار ارجاع دهیم.
با این حال، برای بسیاری از افراد مشکل است تا محدوده‌ای که حقوق کار در آن اعمال می‌شود را تشخیص دهند و نمی‌دانند با چه مواردی باید به قوانین حقوق کار رجوع کنند.

در این مطلب، می‌خواهیم به بررسی مفهوم و تعریف حقوق کار بپردازیم.
رابطه کار در حوزه حقوق کار چطور تعریف می‌شود؟ همچنین، در این مقاله به تفصیل درباره مفهوم، مباحث، و اهداف حقوق کار توضیح خواهیم داد.
اگر سوالی درباره این مبحث دارید، با ما همراه باشید.

حقوق کار چیست

تعریف حقوق کار و موضوع آنمفهوم حقوق کار، در بخشی از حقوق قرار دارد که به روابط بین کارگر و کارفرما، انجام کار برای دیگران و مسائل مربوط به این ارتباطات می‌پردازد.
اصولاً، حوزه حقوق کار توسط قوانین کار تنظیم می‌شود که در صورت بروز مسائل و اختلافات بین کارگر و کارفرما، نقش تنظیمی و حل اختلاف دارند.
در این صورت، طرفین می‌توانند با استناد به قواعد قانون کار به حل و فصل اختلافات بپردازند.
این قوانین معمولاً شامل مباحثی از قبیل حقوق وظیفه‌ای کارگران، شرایط اختصاصی کار، حقوق و مزایای کارگران و سایر موارد مرتبط هستند.

با توجه به مطالبی که در بالا اشاره شد، قوانین مربوط به حقوق کار به موضوعات و روابط بین کارگران و کارفرمایان مربوط می‌شود.
هدف اصلی این قوانین ایجاد نظم و تعادل در روابط بین کارگر و کارفرماست و به دفاع از حقوق کارگران در برابر کارفرمایان می‌پردازد.
در این قوانین، جزئیاتی مانند تعطیلات کارگران در قانون کار، ساعات کار، بیمه و سایر موارد مورد توضیح قرار گرفته است.
همچنین، برای حل اختلافات بین این دو گروه، یک مرجع قضایی مناسب نیز تعیین شده است.

پس از توضیح درباره تعریف حقوق کار و موضوع مرتبط با آن، در این زمینه اطلاعات بیشتری را بررسی خواهیم کرد.
با استفاده از تگ strong نوع رابطه کار در حقوق کار و مقررات و اهداف این حقوق را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

نوع رابطه کار در حقوق کار

در بخش قبل، به این پرسش پاسخ دادیم که چه مفهومی به حقوق کار داده می‌شود و به‌طور کلی، موضوع و هدف حقوق کار را تشریح کردیم.
در این بخش، قصد داریم به بررسی نوع رابطه کار در حقوق کار بپردازیم و خصوصیات آن را بیان کنیم.

همانطور که گفتیم، حقوق کار، در راستای حفظ ترتیب و نظم در مسائل مربوط به کارمندان و کارفرمایان، تنظیم شده است.
در پاسخ به سؤالی که درباره نوع رابطه‌ای که در حقوق کار وجود دارد می‌پرسید، می‌توان گفت: حقوق کار درباره روابطی است که بین اشخاصی که دیگران را به انجام کارهای خاص تعیین شده مشغول می‌کنند (کارفرمایان) و افرادی که برای آنان کار انجام می‌دهند (کارگران)، حکمفرماست.
در واقع، نوع رابطه کاری در حقوق کار، به‌معنای کسی که یک شخص دیگر را به انجام کاری خاص تعیین شده می‌گمارد و یا به‌طور عمومی، اجرای وظایفی خاص را برعهده می‌گیرد، نبودن یک کارمند دولت یا خودمانی اجرای وظایف است و زمینهٔ آن، انجام کار برای یک شخص دیگر و یا ایجاد نیروی کار برای انجام کارهای مورد نیاز است.

این روزها برخورد کار فقط در مورد رابطه فردی بین کارگر و کارفرما نیست و تنها به واحدهای کوچک کارگاهی محدود نمی‌شود.
با توسعه صنعت و ایجاد واحدهای بزرگتر، این روابط به عنوان یک رابطه جمعی در زمینه کار شکل می‌گیرد.
شایان ذکر است، شکل‌گیری این روابط به صورت جمعی وسعت می‌یابد.

مقررات حقوق کار

تاکید بر قوانین حقوق کار و نقش آن‌ها در جامعهدر سابقه‌ای کوتاه اشاره کرده‌ایم که تعریف حقوق کار چیست و چگونه رابطه کار در قانون مورد بحث قرار می‌گیرد.
همچنین تاکید کرده‌ایم که قانون کار به منظور اجرای مفهوم حقوق کار و برقراری تعادل در رابطه بین کارفرما و کارگران وضع شده است.
از این رو، در این بخش قصد داریم در مورد مقررات حقوق کار صحبت کنیم و به توضیح دهیم که هدف قانونگذار در ایجاد این مقررات چیست.

به دلیل آنکه روابط کاری بین کارفرما و کارگر دارای ناعادلی است و به منافع کارگران آسیب می‌زند، دولت باید در این زمینه دخالت کرده و حقوق کارگران را به صورت عادلانه تنظیم و تدوین کند تا به آن‌ها حمایت نماید.
مقررات حقوق کار شامل موضوعات زیر می‌شود:1.
حقوق و مزایای کارگران: این بخش شامل دریافت حقوق مناسب، مزایا، بیمه و سایر امتیازات مربوط به کار است.
2.
شرایط اشتغال: در این قسمت، مواردی مانند ساعات کاری، تعطیلات، مرخصی و شرایط ایمنی و بهداشتی مطرح می‌شود.
3.
اختلافات کاری: قوانین و ضوابط مربوط به حل اختلافات کاری و قضاوت در مورد تخلفات احتمالی کارگران در این قسمت قرار می‌گیرد.
4.
تعیین شرایط خدمت: این بخش شامل قوانین و تعیین شرایط استخدام و استخدام کارگران جدید در سازمان است.
5.
تشکیلات نظارتی: برای حفظ حقوق کارگران و اجرای صحیح قوانین کار، تشکیلات نظارتی و سازمان‌های مربوطه به وجود می‌آیند.
با توجه به این موارد، دولت باید با اصلاح و تنظیم مناسب قوانین کار، تضمین کننده حقوق کارگران باشد.

مقررات عمومی: قوانین حاکم بر همه

در این مقررات، تصور عمومیات مانند تعریف کارگر، مفهوم کارفرما و نطفه اشخاص که تحت قانون کار قرار می‌گیرند، با استفاده از تگ‌های HTML ایم و استرانگ به صورت زیر تعریف شده است:

طول مدت کار:

بخشی از مقررات حقوق کار، که به تعیین تکلیف ساعات کاری کارگران و اضافه‌کاری‌های آنها می‌پردازد، نیز به این موضوع مربوط می‌شود.

تعطیلات و مرخصی‌ها:تعطیلات و مرخصی‌ها در طول سال وجود دارند که می‌توانند فرصتهایی خوب برای استراحت و تفریح باشند.
این دوره‌ها معمولاً به عنوان فرصتی برای بازی‌های روحی و جسمی استفاده می‌شوند و افراد را از فشار و استرس روزانه خلاص می‌کنند.
هنگامی که مرخصی اخذ می‌شود، عموماً باید قوانین و مقررات آن را رعایت کرد.
یکی از روش‌های محبوب در برنامه‌ریزی مرخصی استفاده از تقویم یا برنامه‌های روزانه است.
این به شما کمک می‌کند تا پیش‌بینی‌های خود را برای دوره مرخصی با دقت بیشتری انجام دهید.
همچنین بهتر است در طول تعطیلات و مرخصی، زمان کافی را برای استراحت و بازی داشته باشید، اما این نیز به توانمندی‌ها و منابع شما بستگی دارد.
بنابراین، تعادل مناسب بین فعالیت و استراحت به شدت توصیه می‌شود.
به طور کلی، تعطیلات و مرخصی‌ها زمانی است که شما می‌توانید از زندگی لذت ببرید و انرژی خود را برای ادامه فعالیت‌های روزانه به دست آورید.
بنابراین، برنامه ریزی صحیح برای این دوره‌ها بسیار مهم است.
توصیه می‌کنیم همواره از تعطیلات و مرخصی‌ها بهره‌وری کنید تا بازدهی و رضایت خود را افزایش دهید.

در بخشی از قوانین مربوط به قانون کار، اقسام مرخصی‌های مختلف کارگران بر اساس نوع آن‌ها، مانند مرخصی ساعتی، مرخصی استعلاجی، مرخصی استحقاقی و سایر موارد، توضیح داده شده است.

شرایط کار زنان و کودکان:شرایط کار زنان:شرایط کار زنان به‌طور کلی در جوامع مختلف متفاوت است.
در برخی جوامع، زنان دسترسی محدودی به اشتغال دارند و به دلایل فرهنگی و اجتماعی به فعالیت‌های خانگی و مراقبت از خانواده محدود می‌شوند.
در برخی دیگر از جوامع، زنان در بازار کار شرکت می‌کنند، اما مواجه با تبعیض جنسیتی، محدودیت‌های سیستمی و نقص‌های قانونی هستند.
به دنبال رشد جبهه برابری جنسیتی، تلاش‌هایی انجام شده است تا زنان بتوانند در برابر تبعیض بهتری به دست آورند، اما هنوز مسیر طولانی وجود دارد.
شرایط کار کودکان:شرایط کار کودکان جنبه‌های مثبت و منفی متنوعی دارد.
به طور عمومی، کار کودکان برای خانواده‌های فقیر یک منبع درآمد محسوب می‌شود و در برخی موارد می‌تواند به آنها کمک کند.
اما با این حال، باید توجه داشت که کار کودکان معمولاً به ضرر تحصیلات، سلامت و رشد عقلی و عاطفی آنها است.
بنابراین، لازم است محدودیت‌های صحیح برای کاهش کار اجباری کودکان تعیین و اجرا شود.
امروزه، حمایت از حقوق زنان و کودکان یک اولویت جامعه بین‌المللی است و نیاز به تلاش مشترک همه جوامع و دولت‌ها دارد تا در نظامی عادلانه و برابرانه زنان و کودکان را حمایت کرده و شرایط کار آنها را بهبود بخشند.

در این بخش از ضوابط حقوق کار، مقرراتی مربوط به محدودیت‌های سنی، ساعات کاری برای زنان و کودکان زیر ۱۸ سال، موقعیت ساعات شیردهی برای مادران شاغل، مرخصی بارداری در قانون کار و سایر قوانین مربوطه تعیین شده است.

مزد و حقوق، عناصر مهمی در زندگی اقتصادی هر فرد هستند.
در جامعه‌ای که ظرفیت‌ها و توانمندی‌های افراد متفاوت است، پرداخت مزد منصفانه و ایجاد توازن در حقوق و تسهیلات اقتصادی امری بسیار ضروری است.
مزد نشان‌دهنده پاداش مالی است که به افراد بابت خدماتی که انجام می‌دهند، پرداخت می‌شود.
این مبلغ می‌تواند به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه یا سالانه تعیین شود و نقش مهمی در ایجاد انگیزه برای افراد ایفا می‌کند.
اهمیت مزد منصفانه و عادلانه در اثرگذاری مستقیم بر روند زندگی اقتصادی افراد قابل توجه است.
احساس عدالت در پرداخت مزد باعث ایجاد حالت رضایت و امنیت در کارمندان می‌شود و در نتیجه بهبود کارایی و عملکرد آن‌ها را به همراه دارد.
علاوه بر مزد، حقوق یا درآمد دیگری نیز می‌تواند به فرد پرداخت شود.
حقوق، مجموعه از مزایا و تسهیلات اقتصادی است که به علاوه مزد بر اساس شرایط کاری و قراردادهای موجود، به کارمندان ارائه می‌شود.
این مزایا می‌تواند شامل بیمه، مزایای خانوادگی، تعطیلات پرداخت شده، حق عیش و حق تأمین اجتماعی باشد.
برای سنجش ارزش کارکنان، لازم است که به طور کامل به مقدار کاری که ارائه می‌دهند و نیز فناوری و مهارت‌هایی که در اختیار دارند، توجه شود.
در نهایت، پرداخت مزد مناسب و ارائه حقوق عادلانه یک اصل اساسی است که تأثیر پذیری کارکنان در جامعه را تعیین می‌کند.

این بخش از مقررات حقوق کار، درباره پرداخت حقوق و دستمزد روزانه یک کارگر، معیشت سنوات و عیدی او، وضعیت حقوق کارگران نوبتی و دیگر موارد مرتبط در این حوزه توضیح داده شده است.
این مقررات مطالبی را در بر می‌گیرد که به شفافیت و قوانین مربوط به مسائل مالی و حقوقی کارگران اشاره می‌کند.
به‌علاوه، فهرستی مفصل از حقوق و مزایایی که کارگران می‌توانند بهره‌مند شوند، از جمله مزایای اضافی مانند مرخصی سالانه و ماموریت‌های خاص نیز در این مقررات مشخص شده است.
تاکید همچنین بر این است که حقوق کارگران باید با توجه به نوع شغل و میزان تلاشی که در کار خود می‌گذارند، منصفانه تعیین شود.
بنابراین، هیچ کارگری نباید دریغ کند از معامله خوب و عادلانه برای حقوقش.
با توجه به اینکه هر کارگری حق دارد تا حقوق و فواید خود را دریافت کند، این مقررات همچنین بر تأکید می‌کنند که هرگونه تأخیر و نقض در پرداخت حقوق، تصادفی یا عمدی، تحت تعقیب قانونی قرار خواهد گرفت.
استفاده از این مقررات و رعایت کردن آن‌ها می‌تواند تضمین کننده روابط سالم و عدالت‌محور بین کارفرما و کارگر باشد و به حفظ منازعات ناشی از مشکلات مالی و حقوقی در زمینه کار، کمک کند.
هر کارگر در این مقررات می‌تواند پرسش‌های خود را در مورد پرداخت حقوق و حقوق کارگران دیگر مطرح کند و به راهنمایی‌هایی در ارتباط با مشکلات و ابهامات مالی خود دست یابد.
بنابراین، امیدواریم این مقررات بتوانند به بهبود وضعیت حقوق کارگران کمک کنند و به ایجاد محیطی عادلانه و پایدار در محیط کار، کمک کنند.

قرارداد کار: یک معامله است که بین یک کارفرما و یک کارگر انجام می‌شود.
در این قرارداد، شرایط و وظایف کارگر مشخص می‌شود و همچنین حقوق و مزایایی که به کارگر تعلق می‌گیرد تعیین می‌شود.
قرارداد کار می‌تواند به صورت دست‌نویس یا الکترونیکی باشد و حاوی اطلاعاتی مانند نام و شماره تماس طرفین، شروع و پایان قرارداد، حقوق و حق‌التدریس کارگر، شرایط کاری و مسئولیت‌های طرفین باشد.
برخی از اصطلاحات مهم در قرارداد کار شامل موارد زیر است:1.
حقوق: مبلغ پول یا مزایای دیگری که کارفرما به کارگر پرداخت می‌کند.
2.
ساعات کاری: زمانی که کارگر می‌بایست در محل کار حضور داشته باشد و کار را انجام دهد.
3.
استراحت: زمانی که کارگر می‌تواند استراحت کند و از کار دست بکشد.
4.
استعفا: عملی است که کارگر می‌تواند از طریق آن قرارداد کار را لغو کند.
5.
تعویض کارفرما: اتفاقی است که در صورت تغییر کارفرما، کارگر به صورت خودکار به کارفرمای جدید منتقل می‌شود.
هدف قرارداد کار، تضمین حقوق و مزایای کارگر و تعیین مسئولیت‌ها و وظایف هر دو طرف است.
بنابراین، امضای قرارداد کار برای محافظت از حقوق طرفین بسیار اهمیت دارد.

در این قسمت از مجموعه قوانین حقوق کار، به تعریف قرارداد کار، روشهای فسخ آن، موارد قابل درج و غیرقابل درج در قرارداد و سایر مسائل مرتبط، توجه شده است.

بازرسی کار:

در این بخش از قوانین حمایت از حقوق کارکنان، شرایط بازرسی محیط‌های کار و روش انتخاب بازرسان کار تعیین شده است.

شورای عالی کار:
الف نظام مشمولان کارگاهی را تعیین و قانونی برای تشکیلات و انجمن‌های کارگری ایجاد نموده و ناظر بر اجرای قوانین کاری است.

ب انتخاب رئیس شورا و اعضا در شورا به عهده وزیر کار می‌باشد.

ج قراردادهای انجام کار را که طبق تشریفات و با توجه به شرایط قراردادهای عادی انجام گیرد، تصویب کرده و تشکیلات کارگری را نیز تعیین می‌کند.

د کانون‌ها و انجمن‌های کارگری را در تنظیم برنامه‌های کاری و به صورت عیانی به جلسات شهری و روستایی فرمانداری واگذار کرده و به طور مستمر آن‌ها را نظارت می‌کند.

هـ ناظر بر اجرای مقررات کاری می‌باشد و تسهیلات نظام کار و ورود روزنامه نگاران را مقرر می‌کند.

و در قوانین مربوط به ایجاد سازمان کار تعاونی، نیروی کار و صندوق بازنشستگی شرکت دارد.

ز دارای صلاحیت تعیین وضعیت تشکیلات و انجمن‌های کارگری و تکالیف و وظایف آن‌ها می‌باشد.

ح نظارت خود را بر نحوه استفاده از بودجه و اموال عمومی حفظ کرده و حقوق کارگران را به حساب برده و پرداخت می‌کند.

ط هرچه سرعت و صداقت معاملات با سازمان‌ها و انجمن‌ها را افزایش دهد.

در بخشی از مقررات حقوق کار، توضیحاتی درباره شورای عالی کار، شرایط عضویت در آن، روش عضویت و موارد دیگری که در این زمینه بررسی شده است، آمده است.

پس از بررسی قوانین و مقررات مربوط به حقوق کار، در ادامه به ارزیابی هدف و اهداف حقوق کار خواهیم پرداخت.

اهداف حقوق کار

در بخش‌های قبل، به تعریف حقوق کار پرداختیم و توضیح دادیم که قوانین کار چه موضوعاتی را شامل می‌شوند.
همچنین، درباره نوع رابطه کار در قوانین و مقررات کار صحبت کردیم.
حالا، پس از تشریح مفهوم کارگر در قوانین کار، در این قسمت قصد داریم به بحث درباره اهداف حقوق کار بپردازیم و بیان کنیم هدف از تدوین حقوق کار و تعیین قوانین آن چیست.
اهداف حقوق کار عبارتند از:1.
حفظ و حمایت از حقوق کارگران: اهمیت اصلی حقوق کار در تضمین حقوق و مزایای عادلانه و متعارف برای کارگران است.
قوانین کار به طور کامل حقوق کارگران را تعیین و حفظ می‌کنند.
2.
تعادل بین منافع کارگران و صاحبان کسب و کار: تدوین حقوق کار هدف دارد تا روابط کاری را متعادل کند و منافع کارگران و صاحبان کسب و کار را به حداکثر برساند.
این به حقوق و تعهدات هر دو طرف توجه می‌کند و روابط عادلانه‌ای را برقرار می‌کند.
3.
تنظیم مقررات مربوط به اشتغال و کار: هدف دیگر حقوق کار ایجاد تنظیمات مناسب و قوانین مربوط به اشتغال و کار است.
این مقررات شامل مسائل مانند ساعات کاری، شرایط ایمنی و بهداشت در محل کار، استفاده از مرخصی و همچنین شرایط استخدام و اخراج کارگران است.
با تدوین این اهداف، حقوق کار به منظور ارتقای عدالت و تعادل در روابط کاری تدوین و اجرا می‌شود و به استقرار توازن مناسب میان صاحبان کسب و کار و کارگران کمک می‌کند.

ایجاد نظم در روابط کارگر و کارفرما یکی از عوامل موثر در بهبود عملکرد و افزایش کیفیت کار است.
همکاری صحیح و هماهنگی مناسب بین کارگران و کارفرماها می‌تواند باعث افزایش اثربخشی در انجام وظایف و بهبود روابط کاری شود.
برقراری ارتباط مداوم و ارتقاء ادراک متقابل، وظیفه‌ها و نقش‌های هر فرد را در فرآیند کار مشخص می‌کند.
استفاده از استانداردها و راهکارهای مناسب نظیر هماهنگی برنامه‌ها و تعیین انتظارات واضح نیز به ایجاد نظم و تنظیم روابط میان کارگر و کارفرما کمک می‌کند.
بنابراین، توجه به بهبود روابط کاری و ایجاد فضای سازنده و پویا بین دو طرف، نقش اساسی در ارتقاء فرآیند کار و رشد سازمانی دارد.

ایجاد حفاظت شغلی مناسب، جهت حفظ امنیت و بهبود وضعیت کارگران، بسیار حائز اهمیت است.
نیازمندیم که به وسیله تدابیر احتیاطی و قوانین سختگیرانه، حقوق و شروط کاری را بهبود بخشیم.
بایستی همچنین برای افزایش عدالت در ارتباطات کارفرمایان و کارکنان، مکانیزم‌هایی مانند تعیین وضعیت شغلی و پیشرفت حرفه‌ای فراهم کنیم.
با رعایت این موارد، می‌توانیم محیطی کارآمدتر و ایمن‌تر برای کارگران خلق کنیم و بهبود کم‌ترین شرایط معیشتی آنان را تضمین نماییم.