ماده 190 قانون مدنی

شرح و تفسیر ماده 190 قانون مدنی

در بند مقرره 190 از مجموعه قوانین مدنی کشورمان، شرایط ضروری برای صحت هر نوع قرارداد یا توافق مشخص شده‌اند.
طبق این شرایط، هنگام تنظیم قراردادهای خود، افراد می‌بایست با رعایت کامل تمامی چهار شرط ذکر شده، قرارداد را امضا نمایند.
با توجه به اینکه هر یک از شرایط مذکور در بند مقرره 190 قانون مدنی، ویژگی‌ها و جزئیات خود را دارند، در این قسمت نیاز داریم به ماده 190 قانون مدنی پرداخته و مطالب حقوقی مربوطه را توضیح دهیم.

بند اول مضمون ماده ۱۹۰قانون مدنی، اهمیت فراوان شروط لازم برای اعتبار قرارداد را بیان می‌کند.
این شروط شامل وجود قصد انعقاد قرارداد در طرفین آن است.
هر دو طرف مشروع قرارداد باید در زمان عقد، نیت برای امضای قرارداد و پذیرش مفاد آن را داشته باشند.
در صورت عدم وجود قصد، قرارداد ناکارآمد خواهد بود.

به عنوان یک نمونه، اگر یکی از طرفین، به دلایلی، مجبور به امضای قرارداد شود، اما در لحاظی که قصد و اراده‌ای نداشته باشد، آن قرارداد قابل بطلان خواهد بود.
علاوه‌براین، در حالتی که شخص مجنون باشد و اراده‌ای نداشته باشد یا در حالتی که در حال خواب، بیهوشی یا مستی باشد، امضایی از وی گرفته شود.

بخش دوم بند 1ماده 190 قانون مدنی تاکید می‌کند که رضایت از انجام معامله به اندازهٔ قصد در این مورد بسیار حائز اهمیت است.
این مساله به عنوان شاخصی برای ارزیابی رضایت از قرارداد عمل می‌کند.
به همین دلیل، در صورتی که شخص ناخواسته در دستهایی قرار بگیرد که نسبت به جان، دارایی یا شرافت او تهدید می‌کند، معامله به صورت اجباری صورت می‌گیرد و در نتیجه غیر قابل اجرا است.
اصطلاح "اکراه" در قانون مدنی به این معنا است که در برخی موارد، شخص اقدام به انعقاد قرارداد می‌کند زیرا فردی به او تهدید و خواب‌آلودگی وارد می‌کند و قراردادی در نتیجهٔ این اجبار منعقد می‌شود که ناشی از اکراه است و در نتیجه معامله به طور کامل قابل قبول نیست.

در بند دوم مفاد ماده 190 قانون مدنی، به اهلیت طرفین برای انجام معامله اشاره شده است.
اهلیت به این معناست که هر دو طرف معامله بالغ، عاقل و با برخورداری از قدرت ارادی مناسب باشند.
به عنوان نمونه، اگر فردی دیوانه یا مجنون یا افرادی که کودکان و ساده‌لوح هستند، قصد انجام معامله را داشته باشند، به دلیل عدم اهلیت لازم برای انعقاد قرارداد، معامله ممکن است باطل یا غیر قابل اعتبار باشد.

باید بگویم که در خصوص ترجمه و بررسی بند سوم ماده ۱۹۰ قانون مدنی، وجود دارد که موضوع هر معامله ای باید مشخص و واضح باشد.
وجود کامل و واضح مورد معامله به این معناست که هیچ ابهامی درباره قرارداد وجود نداشته باشد.
بنابراین، اگر مورد معامله مشخص است، باید جزییات آن تعیین شده و یا حداقل نوع، توصیف و مقدار آن ذکر شود.

علاوه بر این، تفسیر بند 4 ماده ۱۹۰ قانون مدنی می‌گوید که هدف یا منظور از انعقاد قرارداد باید قانونی و مشروع باشد؛ در غیر این صورت، معامله باطل خواهد بود.
البته، در حین انعقاد قرارداد، لازم نیست هدف یا منظور معامله صراحتاً اعلام شود.
با این حال، اگر در زمان انعقاد عقد درباره آن اظهارنظر شود، هدف باید قانونی باشد.
به عنوان مثال، چون خرید و فروش مشروبات الکلی و مواد مخدر غیرقانونی است، قرارداد آن نیز باطل است.

نکات حقوقی ماده 190 قانون مدنی

بر اساس ماده 10 قانون مدنی، اعتبار قراردادها و توافقات بین افراد قائل است، مگر اینکه با مقررات قانون در تضاد باشند.
در همین راستا، متن ماده 190 قانون مدنی، شرایط اساسی و حائز اهمیتی را که بر وجود آن‌ها تاثیر دارد و نگرانی از آن‌ها، صحت معامله را تضمین می‌کند، ذکر کرده است.

متن: "در بخش قبلی، تلاش شد تا توضیح و تفسیر ماده ۱۹۰قانون مدنی درباره وجود قصد و رضایت طرفین، صلاحیت آن‌ها، صحت و اعتبار معامله و همچنین مشروع بودن هدف یا مقصد قرارداد به طور خلاصه ارائه شود؛ اما در این بخش نیز، هدف ما توضیح نکات حقوقی ماده ۱۹۰ قانون مدنی است.
"

یکی از موارد مهم قانون مدنی، ماده ۱۹۰ است که در آن رعایت یا نقض شرایط مربوطه در این ماده تأثیری در حقوق خواهد داشت.
به طور دقیق‌تر، سؤالی مطرح می‌شود که در صورت رعایت یا نقض هر یک از شرایط ذکرشده در ماده ۱۹۰، چه تبعات و پیامدهای حقوقی وجود خواهد داشت؟

به عنوان پاسخ به این پرسش، باید بگویم که احترام به تمامی اصول مذکور در ماده ۱۹۰ قانون مدنی، باعث می‌شود تا یک تراکنش، صحیح و قانونی باشد؛ بنابراین، اگر یکی از طرفین، تعهدات مشخص شده در قرارداد را رعایت نکند، می‌توان با استناد به قرارداد صحیح و قانونی، از طریق دادگاه، انجام تعهدات قراردادی خود از طرف طرف مقابل را درخواست کرد.