تعدد و تکرار جرم

هدف اصلی سیستم حقوق کیفری در هر کشور، کاهش ارتکاب جرم در جامعه است.
این هدف توسط روش‌های مختلف به دست آمده و منجر به کاهش انگیزه جرم‌انگیزان برای ارتکاب جرم می‌شود.
با این حال، برخی افراد به صورت مکرر قبل و بعد از محاکمه کیفری با مرتکب شدن جرائمی مواجه هستند.
در این مواقع، بحث در مورد مجازات آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.

به همین دلیل که قانون مجازات اسلامی در رابطه با ارتکاب جرایم مختلف توسط افراد، دو مفهوم تعدد و تکرار جرم را مورد پیش بینی قرار داده است، حائز اهمیت است که به این موضوع پرداخته شود.
این دو مفهوم تعدد و تکرار جرم به یکدیگر متفاوت هستند و طبق قانون جدید، هر یک از آنها مجازات‌های خاص خود را خواهند داشت.
تعدد جرم به معنای ارتکاب یک نوع جرم در طول زمان و در چندین فرصت است، در حالی که تکرار جرم به معنای ارتکاب چندین نوع جرم مختلف است.
مجازات سنگین‌تری برای مرتکبانی که به تعدد و تکرار جرم مشتاق هستند، تعیین شده است.
بنابراین، بررسی این مسئله ضروری است تا ارتکاب جرایم تکراری و مکرر توسط متخلفان، مجازات‌های سنگین‌تری را به همراه داشته باشد.

بطور مناسبی، در راستای همین موضوع، در ادامه این مقاله، قصد داریم به بررسی دو مسئله پیرامون "تعدد و تکرار جرم" و "تفاوت بین تعدد و تکرار جرم" بپردازیم و به نظارتی که بر این موضوعات وجود دارد.
همچنین مجازات‌های متعلق به تعدد و تکرار جرم را در پیش خواهیم گرفت و شرایط آن در قانون جدید را نیز ذکر خواهیم کرد.

تعدد جرم چیست

یکی از مسائل حقوق کیفری، موضوعی است که بسیار مهم است و طبق قوانین، تشدید مجازات برای مرتکبان به دنبال دارد.
این موضوع، تعدد جرم نام دارد.
بنابراین، سوالی که در اینجا مطرح می شود این است: تعدد جرم به چه معنا است و در چه شرایطی می توان یک موضوع را تعدد جرم دانست؟

واکنش به سؤال "تعدد جرم چیست" به این صورت است که تعدد یا تکرار جرم، یکی از مفاهیم حقوق کیفری است که در شرایطی مورد استفاده قرار می‌گیرد که یک فرد، جرایم متعددی را انجام داده باشد.
با این حال، به دلایل مختلفی، این جرایم ممکن است کشف و تحقیق نشده و هیچ حکمی درباره متهم صادر نشود.

مفهوم تعدد جرم چیست؟ تعدد جرم به دو دستهٔ تعدد مادی و تعدد معنوی تقسیم می‌شود.
اگر فردی چندین عمل مجرمانه مختلف را انجام داده و هر کدام از این اعمال عنوان مجرمانه‌ای متفاوت داشته باشند، تعدد مادی جرم به وقوع می‌پیوندد.
به‌عنوان مثال، ارتکاب جرم زنا، شرب خمر، سرقت و غیره.

در بعضی از شرایط، ممکن است شخص عملی مجرمانه انجام دهد که تحت یک یا چند عنوان مجرمانه قرار می‌گیرد.
به عنوان مثال، قتل غیر عمد به دلیل تصادف رانندگی بدون داشتن گواهینامه.
در این حالت، می‌توان از جرم تعدد معنوی صحبت کرد که تعداد جرم‌ها را شامل می‌شود.

تکرار جرم چیست

جلوگیری از ارتکاب جرم، یکی از اهداف اصلی قانونگذاران در حوزه کیفری است.
در این راستا، مفاهیمی همچون تکرار جرم و تعدد جرم، برای تشدید مجازات و یا اجرای مجازات تجمیعی بر روی مرتکبین در صورت وقوع هر یک از آنها، مورد توجه قرار گرفته است.
در بخش قبلی، به شرح تعدد جرم در قانون مجازات اسلامی پرداخته شد.

در این زمینه، یکی از مفاهیم مهم دیگر بحث‌های مربوط به تکرار جرم است.
بنابراین، در این بخش قصد داریم به بررسی این مفهوم بپردازیم که تکرار جرم در قانون جدید به چه معناست و چه شرایطی دارد تا در بخش بعد به توضیح تفاوت تعدد و تکرار جرم بپردازیم.

توصیف تکرار جرم در حقوق کیفری به این صورت است که در صورتی که یک فرد به صورت کیفری نقضی انجام دهد و پس از ارتکاب جرم، تحت پیگیری قانونی قرار گیرد و دادگاه مجاز وظایف حقوقی خود را انجام دهد و حکمی را صادر کند، اگر این شخص پس از محکومیت کیفری بار دیگر جرمی را ارتکاب کند، تکرار جرم نامیده می‌شود.

بنابراین، در پاسخ به این پرسش که چه می‌شود به تکرار جرم اطلاق کرد، باید گفت که بر اساس قانون جدید، تکرار جرم به معنای ارتکاب مجدد جرم پس از صدور حکم جزایی است.
لذا، همانطور که به نظر می‌رسد، تعدد و تکرار جرم با یکدیگر متفاوت هستند و در بخش بعد به تفاوت آنها نیز خواهیم پرداخت.

تفاوت تعدد و تکرار جرم

تعدد و تکرار جرم، دو مسئله مهم در حقوق جزا هستند که در تعیین مجازات متخلفان تأثیر زیادی دارند.
بنابراین، قاضی در دادگاه کیفری، هنگام بررسی جرم، با توجه به تکرار و تعدد جرم توسط متهم، حکم قضایی صادر می‌کند.
در بخش‌های قبل، تعریف تعدد و تکرار جرم بیان شد.

همانگونه که اشاره شد، تعداد و تکرار جرم می‌توانند با یکدیگر تفاوت داشته باشند و این تفاوت در میزان مجازات فرد متهم اهمیت دارد.
بنابراین، بررسی تفاوت بین تعداد و تکرار جرم ضروری به نظر می‌رسد.
در اینجا، قصد داریم تفاوت بین تعداد و تکرار جرم را به طور کامل توضیح دهیم.

کاشت : بحث درباره "تفاوت بین تعداد و تکرار جرم" ضروری است.
ما باید بگوییم که "تعداد جرم" به زمانی اشاره دارد که یک فرد تعدادی جرم مرتکب می‌شود.
اما به دلایلی مانند عدم شکایت از جرم، فرار از عدالت و موارد مشابه، جرم فرد مورد پیگیری قرار نمی‌گیرد و منجر به صدور حکم نمی‌شود.
بدون توجه به اینکه این جرم‌ها همانند یک "جرم عادی" یا "جرم ویژه" شناخته شوند.

تکرار جرم یعنی وقوع مجدد یک جرم در جایی که مجرم قبلاً این جرم را انجام داده و در نتیجه در مراجع قضایی مانند دادسرا و دادگاه کیفری مورد بررسی قرار گرفته و حکم مجازات نیز صادر شده است.
اما پس از اتمام دوره محکومیت، فرد مجرم مجدداً یک جرم دیگر را انجام می‌دهد که ممکن است باعث افزایش مجازات وی شود.

به همین دلیل، اصلی‌ترین تفاوت بین تعداد و تکرار جرم، در حوزه مجازات‌های کیفری تجلی می‌یابد.
اگر شخص به عنوان متهم به جرم محکوم شده باشد، می‌توان از "تکرار جرم" صحبت کرد.
اما در غیر این صورت، اهمیت "تعداد جرم" در موضوع حاکم است.
این موضوع باعث تفاوت در مجازات‌های تعدد و تکرار جرم می‌شود.

مجازات تعدد و تکرار جرم

آگاهی از قوانین مربوط به تکرار و تعدد جرم در قانون جدید، بسیار اهمیت دارد زیرا هر یک از شروط تکرار یا تعدد جرم می تواند منجر به مجازات های متفاوتی برای مرتکب شود.
به عبارت دیگر، تعداد و تکرار جرم باعث می شود که مجازاتمتفاوتی برای فرد در انتظارش باشد.
بنابراین در این قسمت، قصد داریم مجازات تکرار و تعداد جرم را بررسی کنیم.

می‌توان به اصلاح و تعدیل جرم‌های مکرر و متعدد ارتکابی پرداخت.
در این باره باید به نکته‌ای اشاره کرد که طبق قوانین مجازات اسلامی، مجازات‌های حدی و تعزیری با یکدیگر تفاوت دارند و حکم تعدید و تکرار جرم در این دو نسبت به هم متفاوت است.
به‌طور کلی، مجازات حدی به مجازاتی اطلاق می‌شود که نوع و میزان آن در شرع مشخص شده و مجازات تعزیری مجازاتی است که نوع و میزان آن توسط حکومت تعیین می‌شود.

هنگام بحث درباره "عواقب تکرار جرم در جرایم سنگین"، باید به ماده 136 قانون مجازات اسلامی مراجعه کنیم.
طبق این ماده، اگر یک فرد سه بار متهم به ارتکاب یک نوع جرم سنگین شده و در هر بار مجازات آن به اجرا درآید، مجازات او در برابر بار چهارم اعدام است.
بنابراین، "مجازات تکرار جرم در جرایم سنگین" به معنای این است که اگر فرد متهم برای چهارمین بار جرمی را ارتکاب کند، او به اعدام محکوم می‌شود.

مواد ۱۳۷ و ۱۳۸ قانون مجازات اسلامی، جرایم تعزیری و مجازات تکرار جرم را تنظیم می‌کنند.
طبق این مواد، در صورتی که فردی به دلیل ارتکاب جرم عمدی به مجازات تعزیری درجه یک تا پنج محکوم شده و مجدداً جرم عمدی تعزیری درجه یک تا شش را ارتکاب کند، مجازات حداقل آن فرد میانگین بین حداقل و حداکثر مجازات این جرم است.
همچنین دادگاه می‌تواند مجرم را به مجازات بیش از حداکثر تا یک چهارم آن محکوم کند.

با توجه به قانونی که ماده 131 قانون مجازات اسلامی تعیین کرده است، در جرایم تعزیری، موضوع مجازات تعدد جرم به طور صریح مورد بحث واقع می‌شود.
در این قوانین، در صورتی که یک رفتار واحد شامل بیش از یک اقدام غیرقانونی باشد (تعدد معنوی)، متخلف محکوم و به مجازات خواهد رسید.
این مجازاتها به صورت تعزیری اعمال می‌شود.

براساس ماده ۱۳۲ قانون مجازات اسلامی، تعدد جرم در جرایم حدی، مجازات مشخصی دارد.
به موجب این ماده، تعدد جرم در جرایم حدی، باعث افزایش مجازات می‌شود، مگر آنکه جرم ارتکابی و مجازات متفاوت باشد.
به عنوان مثال، اگر شخصی چندین بار جرم زنای محصنه را مرتکب شده باشد، فقط یک بار مجازات خواهد داشت؛ اما اگر یک بار جرم زنای محصنه و یک بار هم جرم زنای غیرمحصنه را مرتکب شده باشد، به هر دو جرم مجازات خواهد شد.

براساس ماده 133 از قانون مجازات اسلامی، وقوع تعدد جرایم به حد و قصاص منجر خواهد شد.
در این بند، جرایم متعدد با هم جمع می‌شوند.
با این حال، اگر حداکثر جرمی که مورد قصاص قرار گرفته، حد قصاص را منحل کند یا اجرای آن را به تاخیر بیندازد، در ابتدا قصاص اجرا خواهد شد.
اما اگر مشترک فوری برقرار نشود و صاحب حق قصاص یا طرف متضرر از قصاص چشم پوشیده کننده باشد و یا به جای قصاص، دیه پرداخت شود، در این صورت مجازات حد اجرا خواهد شد.

در ماده ۱۳۵ قانون مجازات اسلامی، اشاره شده است که در صورت ارتکاب چندین جرم مجازاتی و همچنین جرایمی که قابل قصاص و تعزیر هستند، مجازات‌ها بهم اضافه می‌شوند و ابتدا، مجازات حد یا قصاص اجرا می‌شود.
البته در صورتی که مجازات حد یا قصاص، زندگی را از فرد سلب کند و تعزیر، حقوق اشخاص یا تعزیری مرتبط با شرع باشد و باعث تأخیر در اجرای مجازات حدی نشود، ابتدا تعزیر اجرا می‌شود.

شرایط تعدد و تکرار جرم

تنوع و تجدید جرم، در بحث های مرتبط با سنجش سختی مجازات، بسیار اهمیت دارد.
این عامل باعث شده است که در قانون جدید تنبیهات اسلامی، در بخش های مختلف، به این موضوع توجه و شرایط مرتبط با تجدید جرم، اشاره شود.
لذا در این بخش، قصد داریم تا به توضیح شرایط تنوع و تجدید جرم بر اساس قانون جدید، پرداخته شود.

بر اساس تبصره‌های ۱۳۱ تا ۱۳۵ قانون مجازات اسلامی، شرایط تعدد جرم توسط اصلاحیه قانون جدید مجازات اسلامی در سال ۱۳۹۹ به طور کامل بیان شده است.
تغییراتی نیز در برخی از احکام مربوطه اعمال شده است.
طبق ماده ۱۳۲، در جرایم حدی، تعدد جرم می‌تواند منجر به اعمال متعدد مجازات شود؛ مگر در شرایط زیر:ترجمه:<em>بر اساس مواد ۱۳۱ تا ۱۳۵ قانون</em> <strong>مجازات</strong> <strong>اسلامی</strong>، <strong>شرایط تعدد جرم</strong>، به صورت کامل، ذکر شده و به موجب اصلاحیه <strong>قانون جدید</strong> <strong>مجازات</strong> اسلامی در سال ۱۳۹۹، برخی از احکام مربوط به آن نیز، تغییر یافته است.
<strong>بر اساس ماده ۱۳۲، در جرایم</strong> <strong>حدی،</strong> <strong>تعدد جرم</strong>، منجر به اعمال <strong>مجازات متعدد</strong> می‌شود؛ مگر در شرایط زیر:

اگر شخصی به ارتکاب جرمی محکوم شود که جرم او منجر به حبس یا تبعید شود، آنگاه تنها حکم محکومیت به حبس یا تبعید اجرا خواهد شد.
در مواردی که حکم محکومیت شامل اعدام است، صرفا حکم اعدام به اجرا در خواهد آمد.

اگر دو یا چند جرم حدی در همان مسیر قرار داشته باشند، مانند تفخیذ و لواط، تنها مجازات لواط اعمال می‌شود.

در صورتی که یک مرد و یک زن چندین بار به ارتکاب جرم زنا بپردازند، مجازات آنها شامل اعدام، جلد و یا رجم و جلد است.
اجرای تنها مجازات اعدام و یا رجم در نظر گرفته می‌شود.

اگر قذف به معنای پیشبرد ادعاهای تهمت زننده در مورد دو یا چند نفر باشد، مجازات‌های مناسب برای این اقدام، اجرا خواهد شد.

بر اساس ماده 134 قانون جدید، در صورت وقوع تعدد جرایم تعزیری، اجرای مجازات به شیوه‌ای خاص خواهد بود.

در صورتی که انواع مختلفی از جرایم مرتکب شود، دادگاه می تواند تنها یک مجازات برای آن تعیین کند و اگر جرم به همراه تشدید کننده‌های آن باشد، می تواند مجازات را تشدید کند.

در مواردی که تعداد جرایم مختلف بیش از سه نباشد، حداقل مجازات هر یک از آنها باید بیشتر از میانگین حداقل و حداکثر مجازات قانونی باشد.
به این ترتیب، در صورتی که جرایم بیشتری انجام شود، مجازات‌های تعیین شده توسط قانون نیز بیشتر خواهند بود.

در صورت ارتکاب جرایم مختلف، اگر تعداد جرایم بیش از سه عدد باشد، مجازات هر جرم، حداکثر مجازات قانونی آن جرم است و دادگاه مجاز است که مجازات هر جرم را، تا یک چهارم مجازات حداکثر قانونی آن تعیین کند؛

در تعدد جرایم تعزیری درجه 7 و 8، طبق مفاد این ماده با مقامات تعداد جرایم تعزیری درجه 7 و 8 با درجه شش و بالاتر، قوانین تشدید مجازات جرایم اخیر را اعمال نمی کند.

تاکید می‌شود که در حوزه‌ی جرایم تعزیری، تنها مجازات مشخص شده در دادنامه کیفری قابل اجرا است.
در صورت وجود دلایل مشروع، ممکن است مجازات کاهش یابد، تغییر یابد یا بلافاصله پس از شکایت، اجرا شود.
اگر مدت زمانی طولانی از شکایت گذشته و یا پرونده تحت مرور قرار گرفته باشد، مجازات بعدی اجرا خواهد شد.

اگر محکومیت قانونی، ثابت یا حداقل قانونی نداشته باشد، و در صورتی که تعداد جرائم ارتکاب شده بیش از سه جنایت نباشد، دادگاه مجاز است حتی تا یک ششم آن را به اصل مورد نظر اضافه کند، و در صورتی که تعداد جرائم بیش از سه جنایت باشد، می تواند تا یک چهارم را به محکومیت اضافه کند.

در شرایطی که در جرم‌های تعزیری، رفتار مجرمانه افرادی موجب بروز نتایج مجرمانه گوناگون می‌شود، فرد متجاوز باید به مجازاتی محکوم شود.

در مورد تفاوت در مجازات، اگر برای هر تخلف بودن جوانب تسهیل مجازات، دادگاه می تواند با توجه به ماده 37 و 38 قانون مجازاتهای جرمی، مجازات تأدیبی را به طوری که مناسب تر برای متهم باشد، تخفیف دهد یا تبدیل کند.

شرایط تکرار جرم حدی و تعزیری نیز، طبق مواد ۱۳۶ تا ۱۳۹ قانون مجازات اسلامی، تبیین شده است که بر اساس ماده ۱۳۸ قانون جدید، قوانین مربوط به تکرار جرم در جرایم سیاسی و مطبوعاتی و همچنین جرایم مرتبط با اطفال اعمال نمی‌شوند.

همچنین، توسط استفاده از ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون، هرگاه تجربه جرمها تکراری باشد و یکی از جهات محرومیت قابل قبول وجود داشته باشد، به کمک مواد ۳۷ و ۳۸ از قانون جرم اسلامی، قاضی محکمه می تواند تنبیه جزائیرا به مجازاتی مناسب تر برای متهم کاهش دهد یا آن را تبدیل کند.