شرایط صدور و دریافت پروانه میانجیگری

برطبق قانون دادگاه‌های دادگستری، تظلمات و شکایات در دادگاه‌های مرجع عام بررسی می‌شوند و همه افراد حق دارند در این دادگاه‌ها دعوا کنند.
اما در قانون آیین دادرسی کیفری، شرایطی تعیین شده است که بر اساس آن، شاکی و متهم می‌توانند برای حل و فصل دعاوی کیفری به جای مراجعه به دادگاه‌های کیفری، از طریق میانجیگری دعاوی خود را حل و فصل کنند.

به منظور پرداختن به اختلافات و جرایم میان افراد، قوه قضاییه و هیات دولت آیین‌نامه‌ای به نام "آیین‌نامه میانجیگری" تدوین کرده‌اند.
این آیین‌نامه تحت عنوانی است که به اشخاص و مؤسساتی که مجوز میانجیگری دریافت کرده‌اند، اجازه می‌دهد تا در مورد برخی جرایم به وسیله میانجیگری، اختلافات میان شاکی و متهم را حل و فصل کنند.
برای دریافت مجوز میانجیگری، اشخاص و موسسات باید شرایط مشخصی را رعایت کنند و درخواست خود را طبق قوانین و ضوابط مربوطه، ارائه کنند.
این پرونده‌ها سپس توسط قوه قضاییه بررسی و پس از تایید، مجوز میانجیگری به آنان صادر خواهد شد.

برای پاسخ به این سوال، ابتدا به توضیح اینکه درباره چیستی پروانه میانجیگری، می‌پردازیم.
سپس آیین‌نامه میانجیگری، شرایط صدور و دریافت پروانه، و نحوه صدور و دریافت آن را توضیح خواهیم داد.
در اینجا از تگهای HTML استفاده می‌کنیم:توضیحاتی را درباره پروانه میانجیگری ارائه خواهیم داد.
سپس به بررسی آیین‌نامه میانجیگری و توضیح شرایط صدور و دریافت پروانه می‌پردازیم.
در نهایت، نحوه صدور و دریافت پروانه میانجیگری را بررسی خواهیم کرد.

پروانه میانجیگری چیست

برای توضیح این سؤال که "پروانه میانجیگری چیست"، ابتدا باید توضیحی درباره میانجیگری ارائه شود.
میانجیگری به معنای واسطه‌گری در حل و فصل اختلافات است.
معمولاً در دادگاههای کیفری، کار بسیار سنگینی است و به همین دلیل، استفاده از میانجیگری در برخی از دعاوی کیفری می‌تواند مفید باشد.
این روش امکان فراهم می‌کند تا اختلافات بین طرفین در یک محیط آرام و امن حل و فصل شود، بدون دخالت قاضی دادگاه.
در این صورت، طرفین می‌توانند درباره مسئله مورد نظر توافق کنند و به توافق برسند.

برای همین دلیل، قانون آیین دادرسی کیفری در ماده ۸۲، یک فرآیند حقوقی سه‌جانبه تدوین کرده است که از تشکیل دهنده‌های شاکی، متهم و یک شخص ثالث، معروف به "میانجیگر" تشکیل شده است.
این فعل و انفعال با نام "میانجیگری" شناخته می‌شود.
البته لازم به ذکر است که میانجیگری درباره هر جرمی نیست، بلکه فقط جرایم سبک، به عبارتی جرایم و مجازات‌های تعزیری در رتبه‌های ششم، هفتم و هشتم را در بر می‌گیرد که مجازات آنها قابل تعلیق است.

می‌توان با استفاده از صلاحیت قضایی، در شرایط فعلی، برای رسیدگی و حل اختلاف میان طرفین، موضوع را به شورای حل اختلاف یا نهاد دیگری که برای «میانجیگری» تعیین شده است، تحویل داد.
بنابراین، شورای حل اختلاف نیز مجاز به انجام «میانجیگری» است.
به طور خاص، «میانجیگری» و «میانجیگر» به افرادی اطلاق می‌شود که پروانه «میانجیگری» را دریافت کرده‌اند و به صورت تخصصی در این زمینه فعالیت می‌کنند.

توضیح درباره مفهوم "پروانه میانجیگری" و شرایط دریافت و صدور آن را می‌توان به صورت زیر ارائه داد.
افرادی که قصد دارند به عنوان میانجی در امور کیفری فعالیت کنند، باید ابتدا مجوزی به نام "پروانه میانجیگری" دریافت کنند.
برای دریافت این پروانه، لازم است که به طور ابتدایی در آزمون شرکت کرده و در آن موفق شوند.
همچنین، شرکت در دوره‌های تخصصی نیز مورد نیاز است.
این دوره‌ها به منظور آماده سازی افراد برای میانجی‌گری تدارک دیده شده است.
در بخش‌های بعدی، آیین‌نامه میانجیگری و شرایط دقیق دریافت و صدور پروانه میانجیگری توضیح داده خواهد شد.

آیین نامه میانجیگری چیست

همانطور که اشاره شد، قوانین و آیین‌نامه‌ها در حوزه دادرسی کیفری در مورد میانجیگری در دعاوی کیفری مشخص شده است.
به علاوه، ترتیب انجام میانجیگری و شرایط انتخاب میانجیگران به صورت دقیق در قوانین موجود خراج شده است و نیاز است که با رسیدن زمان لازم الاجرا شدن قوانین، توسط وزیر دادگستری آیین‌نامه‌های جدید تهیه شود و پس از تائید رییس قوه قضاییه وتصویب هیات وزیران به اجرا درآید.

در راستای اجرای این ماده قانونی، مجوز میانجیگری در دعاوی کیفری برای اشخاص و موسسات صادر می‌شود.
طبق آیین‌نامه میانجیگری در دعاوی کیفری که در سال ۱۳۹۵ توسط هیات وزیران تصویب شده است، شرایط صدور پروانه میانجیگری و انجام میانجیگری در امور کیفری در ۳۴ ماده جداگانه ذکر شده است.
این آیین‌نامه توجه به جنبه‌های مختلف میانجیگری دارد و هدف آن فراهم کردن محیطی مناسب برای حل و فصل صلح‌آمیز اختلافات در امور کیفری است.

عناصر مهمی که در آیین‌نامه میانجیگری در امور کیفری مورد بحث قرار می‌گیرد، شامل تعریف مفهوم میانجیگری، روش‌های اجرای میانجیگری در امور کیفری، مراحل احراز صلاحیت برای شغل میانجیگری، وظایف میانجیگران، هزینه‌های مربوط به میانجیگری و سایر موارد مشابه است.
در این مقاله، ما قصد داریم به بررسی شروط صدور و دریافت مجوز میانجیگری بر اساس این آیین‌نامه بپردازیم که در ادامه متن بررسی خواهد شد.

شرایط صدور و دریافت پروانه میانجیگری

همانطور که اشاره شد، مشابه "پروانه داوری" که در شیوه‌نامه مرکز توسعه حل اختلاف، شرایط و نحوه دریافت آن تعیین شده، "دریافت پروانه میانجیگری" نیز در "آیین نامه میانجی‌گری" در امور کیفری بررسی شده است.
اما افرادی که می‌خواهند در این حوزه فعالیت کنند و در "دعاوی کیفری" میانجیگری انجام دهند، این سؤال را پیش می‌آورند که "چه شرایطی برای صدور و دریافت پروانه میانجیگری وجود دارد؟" به عبارت دیگر، در چه مواردی افراد می‌توانند پروانه میانجیگری دریافت کنند؟ در مواد ۷ و ۱۰ آیین نامه میانجی‌گری، شرایط لازم برای ارائه مدرک میانجیگری توسط افراد مشخص شده است.

براساس ماده شماره 7 این آیین‌نامه، انتخاب میانجیگر می‌تواند از بین معتمدان محلی یا فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف، با داشتن اولویت در حوزه مددکاری اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی، جامعه‌شناسی، حقوق و فقه و مبانی حقوق صورت گیرد.
همچنین، طبق ماده شماره 10 این آیین‌نامه، میانجیگران باید از بین افرادی انتخاب شوند که شرایط زیر را دارا باشند: وثاقت، تابعیت جمهوری اسلامی ایران برای فعالیت در زمینه میانجیگری در قضایای مربوط به شهروندان ایرانی، عدم داشتن سابقه مجرمیت قابل تاثیر و حداقل ۲۵ سال سابقه کاری.
بنابراین، این آیین‌نامه تعیین کرده است که فردی که به عنوان میانجیگر انتخاب می‌شود باید علاوه بر توانایی در حوزه خاص خود، شایستگی‌های اخلاقی و حقوقی را نیز داشته باشد.
استفاده از معتمدان محلی یا دانش‌آموختگان باتوجه به تخصص و تجربه آنان در زمینه‌های مختلف، باعث کیفیت بیشتر در فرآیند میانجیگری خواهد شد.

همچنین، علاوه بر اینکه امکان دریافت مجوز میانجیگری برای افراد فراهم است، در این آیین‌نامه شرایط تاسیس موسسات میانجیگری نیز ذکر شده است.
طبق بند ت ماده 1 این آیین‌نامه، موسسه میانجیگر به موسساتی گفته می‌شود که به منظور میانجیگری، طبق قوانین و مقررات حاکم بر موسسات غیرتجاری تأسیس می‌شوند یا سایر موسساتی که در چارچوب اساسنامه‌ی خود، صلاحیت لازم جهت میانجیگری را دارند و به تشخیص مقام قضایی ارجاع دهنده برای این منظور تعیین می‌شوند.

"شرایط صدور پروانه میانجی گری برای موسسات نیز بر اساس آیین‌نامه، توسط ماده 11 مشخص شده است که بنا بر آن، موسسات میانجی گری باید، پس از رعایت مقررات قانونی، در زمینه فعالیت خود به عنوان میانجی‌گر فعالیت کنند.
همچنین، موسس یا موسسان آن و همچنین میانجی‌گرها باید دارای شرایط موردنیاز در ماده 10 آیین‌نامه باشند.
"

علاوه بر این، افرادی که در یک مؤسسه به امر میانجی‌گری می‌پردازند، باید دارای مدرک معتبر در یکی از رشته‌های مددکاری اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی، جامعه‌شناسی، حقوق و فقه یا مبانی حقوق باشند.
البته کارمندان قوه قضاییه به دسته‌های قضایی و اداری و همچنین ضابطان دادگستری نمی‌توانند به عنوان میانجی‌گر و یا متقاضی ایجاد مؤسسه میانجیگری شوند.

نحوه صدور و دریافت پروانه میانجیگری

اشتغال به میانجیگری و همچنین حرفه وکیل پایه یک دادگستری احراز شرایط و شرکت در دوره‌های تخصصی مربوطه را می‌طلبد.
به همین دلیل، افرادی که قصد دارند در این حوزه فعالیت کنند سؤال می‌پرسند که چگونه می‌توانند پروانه میانجیگری دریافت و در آنجا شغلی پیدا کنند.
در صورتی که شرایط لازم برای دریافت پروانه میانجیگری را داشته باشند، چه اقداماتی باید انجام دهند؟

برای پاسخ به این سؤال باید بگوییم که فرآیند "صدور و دریافت پروانه میانجیگری" یک فرآیند نسبتاً جدید است که از سال ۱۳۹۵ با تدوین "آیین‌نامه" ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی کیفری آغاز شده است.
در این راستا، یک فراخوان عمومی منتشر شده است که افرادی که شرایط دریافت "پروانه میانجیگری" را داشته باشند، باید در این فراخوان ثبت‌نام کنند.