قانون مجازات اسلامی چیست

برای حفظ نظم و تدبیر در هر جامعه، لازم است قوانینی به وجود آید و انسان از زمانی که به زندگی اجتماعی مشغول شد، قوانین را درک و اجرا کرده است.
با توجه به گستردگی مسائلی که اعضای جامعه با آنها سر و کار دارند، قوانین در همه کشورها بر اساس موضوعات مختلف تقسیم بندی شده‌اند تا به آسانی بتوان به آنها مراجعه کرد.

در کشور ما، هر موضوعی دارای قانون و دسته‌بندی مخصوص خود است.
قانون حقوق جزای اسلامی، یکی از اصلی‌ترین قوانین در ایران است که در سال ۱۴۰۱ تصویب شده و قوانین و مقررات مختلفی درباره مسائل و موضوعات مختلف را شامل می‌شود.
این قانون دارای تقسیم‌بندی معینی از مواد است که هر یک موضوعات خاصی را دربر می‌گیرند.
لذا آشنایی با این قانون بسیار ضروری و ضرورت‌انگیز می‌باشد.

در این نوشتار، به شما درباره "قانون مجازات اسلامی" و تاریخچه آن توضیح می‌دهیم.
همچنین، تقسیم‌بندی این قانون در سال 1401 را نیز مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اگر سوالاتی در این زمینه دارید، با ما همراه باشید.
در اینجا می‌خواهیم بدانیم که قانون مجازات اسلامی چیست و تاریخچه آن چگونه است.
سپس، به تفصیل به تقسیم‌بندی این قانون در سال 1401 می‌پردازیم.
هرگونه سوال یا ابهامی در مورد این موضوع دارید، با ما تماس بگیرید.

تاریخچه قانون مجازات اسلامی

همانطور که گفته شد، در حال حاضر، در هر حوزه‌ای قوانین خاص خود را دارد.
در این راستا، قوانین حمایت از خانواده، قوانین سفته و سایر قوانین مشابه در تصویب قرار گرفته‌اند.
یکی از حوزه‌های بسیار مهم که شهروندان یک جامعه با آن مواجه هستند، مسائل مرتبط با جرایم و مجازات‌ها یا امور جزایی می‌باشد.
به همین دلیل، قوانین مجازات اسلامی در ارتباط با مسائل این حوزه تصویب شده‌اند.
در این قسمت از مقاله قصد داریم تا تاریخچه قوانین مجازات اسلامی را بررسی کنیم.

قانون مجازات اسلامی، در تاریخ هشت مرداد هزار و سیصد و هفتاد، توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد.
این قانون به صورت آزمایشی و به مدت پنج سال اجرا شد تا در عمل نیز اثربخشی آن مورد بررسی قرار گیرد.
در سال هزار و سیصد و هفتاد و پنج، قسمت تعزیرات قانون مجازات اسلامی، تصویب شده و مدت اجرای آزمایشی این قانون برای ده سال دیگر تمدید شد.

در طول دوره‌ای که این قانون به صورت آزمایشی اجرا می‌شد، در سال ۱۳۸۸، مجلس شورای اسلامی تصویب قانون مجازات اسلامی جدیدی را انجام داد که در سال ۱۳۹۲ به اجرا گذاشته شد و تاکنون به عنوان قانون اصلی در موضوعات کیفری در حال اعمال است.
بعد از توضیح درباره تاریخچه قانون مجازات اسلامی، در ادامه به سوال "قانون مجازات اسلامی چیست؟" پاسخ خواهیم داد.

قانون مجازات اسلامی چیست ؟

در بخش قبل، ما درباره تاریخچه "قانون مجازات اسلامی" صحبت کردیم.
حال در این قسمت از مقاله، هدفمان این است که توضیح دهیم "قانون مجازات اسلامی" چیست و در چه زمینه‌هایی توسط قضات و شهروندان مورد استفاده قرار میگیرد.
به مجموعه حقوقی مربوط به جرم و مجازات "حقوق کیفری" گفته میشود و "قانون مجازات اسلامی" قوانینی است که در آن به جرم و مجازات و مسائل پیش‌بینی شده تحت قانون کیفری می‌پردازد.

قانون اساسی کشور ما، به عنوان مهمترین قانون است که از جمله قوانین کیفری مهم در ایران شناخته می‌شود.
این قانون که شامل ۷۲۸ ماده است، در سال ۱۳۹۲ تصویب و اجرا شده است.
در قانون کیفری اسلامی، جرم و مجازات تعیین شده و نحوه ثابت کردن جرم و تعیین مجازات آن را تشریح می‌کند.
این قانون شامل مفاهیمی همچون حد، قصاص، دیات، تعزیرات، اقدامات تامینی و تربیتی، شرایط و موانع مسئولیت کیفری است و قواعدی را تعیین می‌کند که بر اساس آن‌ها عمل می‌شود.

تقسیم بندی قانون مجازات اسلامی

در بخش‌های قبلی، پس از شرح تاریخچه قانون مجازات اسلامی، اظهار داشتیم که قانون مجازات اسلامی چیست و همچنین به آن اشاره کردیم که این قانون از سال ۱۹۹۲ به بعد تنها قانون مرجع و مادر در امور جزایی است.
در این بخش از مقاله قصد داریم در مورد تقسیم‌بندی قانون مجازات اسلامی صحبت کنیم.
تقسیم‌بندی قانون مجازات اسلامی به چند بخش اصلی انجام می‌شود که هر بخش وظیفه‌ها و مقرراتی خاص را در بر دارد.
بخش اول که به اصول و مبانی عمومی قانون مجازات اسلامی می‌پردازد، شامل اصول عمومی و ابتدایی، عناوین جرم، اقلام مستثنا، مجازات‌ها و تعیین تکلیف‌هاست.
بخش دوم قانون مجازات اسلامی به متخصصین علم جزا و نحوه تشکیل دیوان عالی جواز می‌دهد و از نظریه‌های جزا و اعمال مجازات‌های جزاوی و تعلل در اجرای جرم است.
بخش سوم قانون مجازات اسلامی به مجازات‌های قطع عضو، قصاص و دیات می‌پردازد که در اعمالی مانند قتل در صورت عمد، زنا، سرقت، قحطی و تعدیات در برابر مشروعیت دولت اعمال می‌شود.
بخش چهارم و پنجم نیز به مقرراتی می‌پردازد که با راحتی همگان در قاعده داشته شدن و طریقه اجرای مجازات‌ها مرتبط است.
یکی از نکات مهم در قانون مجازات اسلامی، دقت در تقسیم‌بندی مجازات‌ها و اعمال مجازات آن است.
این قانون تلاش می‌کند مجازات‌ها را به نحوی اجرا کند که عدالت و اصل حق مدنی محفوظ بماند و افراد حق خود را به دست آورند.
در انتها، لازم به ذکر است که قانون مجازات اسلامی براساس قوانین اسلامی و مبانی عدالت تعیین شده است و دقت در اجرای آن می‌تواند به حفظ امنیت و آرامش اجتماعی کمک کند.
با تمام تغییرات و اصلاحاتی که در این قانون انجام شده است، همچنان به عنوان قانون اصلی و اساسی در حوزه جزایی شناخته می‌شود.

قانون مجازات اسلامی دارای دو بخش عمومی و اختصاصی است.
بخش عمومی شامل مواردی است که برای همه جرایم کیفری قابل اعمال است، مانند جرم سرقت، کلاهبرداری و غیره.
بخش دوم قانون مجازات اسلامی به طور جداگانه به هر یک از جرایم می‌پردازد.
این قانون به پنج کتاب تقسیم می‌شود که به ترتیب زیر است:1.
کتاب جرایم عمومی2.
کتاب جرایم خصوصی3.
کتاب جرایم علیه اموال عمومی4.
کتاب جرایم علیه اموال خصوصی5.
کتاب جرایم سازمانیهر کتاب شامل قوانین مربوط به دسته‌بندی خاصی از جرایم است.
البته در هر کتاب نیز ممکن است به نوعی تقسیم بندی دقیق‌تر صورت گیرد.
این قانون مجازات اسلامی، با استفاده از تگ‌های HTML مانند و برای بیان اهمیت و تاکید بر برخی عبارات دارای اثر قانونی استفاده می‌شود.

کتاب اول با عنوان "کلیات" عنوان شده است و شامل ۲۱۶ ماده قانونی می‌باشد.
این بخش به طور کلی درباره موضوعات حقوق کیفری صحبت می‌کند.

در کتاب دوم که به نام "حدود" است، ماده‌های ۲۱۷ تا ۲۸۶ را در بر می‌گیرد که به جرایمی مرتبط با مجازات‌های حداکثری اشاره دارد.
در این کتاب، مجازات‌های سخت و زندانی برای جرایم خاصی تعیین شده است.

کتاب سوم با عنوان "قصاص"، یک اثر حاوی مباحث متنوع است که از ماده ۲۷۸ تا ماده ۴۴۴ را به همراه دارد.
در این کتاب به تشریح مسائل و شرایط مربوط به قصاص پرداخته شده است.
توصیفات و تبیین مفاهیم مرتبط با این عقابستان از طریق استفاده از برچسب قصاص در این متن برجسته شده است.

این کتاب بخشی از مجموعه کتاب‌های حقوقی است که در آن نکات مربوط به دیه بررسی می‌شوند.
تاکید اصلی این کتاب بر موضوع مجازات دیه، شیوه پرداخت آن و شرایط مربوط به آن قرار دارد.
در این کتاب، از ماده ۴۴۵ تا ماده ۷۲۱ به بررسی این موضوع پرداخته می‌شود.