نحوه شکایت کیفری از چک برگشتی و مهلت آن

دارنده یکی از شیوه‌های دریافت وجه چک پرداخت نشده، با مراجعه به بانک در تاریخ سررسید چک، می‌تواند از آن استفاده کند.
با وجود اینکه دارنده چک ممکن است به دلایل مختلف وجه چک را دریافت نکند، او می‌تواند از روش‌های کیفری، حقوقی و یا ثبتی برای شکایت از صادرکننده چک برگشتی و یا وصول وجه چک استفاده کند.

هر یک از این روش‌ها شرایط خاص خود را دارند که باید به آن توجه کرد.
اما در این مقاله قصد داریم به بررسی شکایت کیفری از چک برگشتی بپردازیم و مهلت، نحوه شکایت و نوع چک‌هایی که قابلیت شکایت کیفری را ندارند را بررسی کنیم.

مهلت شکایت کیفری از چک برگشتی

یکی از راه‌های درخواست دادن برگشت چک، شکایت کیفری علیه صادر کننده چک است.
یک مسئله مهم درباره شکایت کیفری از چک برگشتی وجود دارد و آن مربوط به مهلت شکایت کیفری است.
قانون دو دوره زمانی 6 ماهه برای شکایت کیفری از چک برگشتی تعیین کرده است.
اولین محدودیت زمانی 6 ماهه مربوط به این است که صاحب چک باید در مدت 6 ماه از تاریخ صدور چک، آن را برگشت بدهد و از بانک گواهی عدم پرداخت دریافت کند.
در غیر این صورت دیگر امکان شکایت کیفری وجود نخواهد داشت.

اگر فردی دارنده یک چک باشد، به مدت 6 ماه فرصت دارد تا به دادسرا مراجعه کند و شکایت کیفری را در مورد چک برگشتی ثبت کند.
به عنوان مثال، اگر تاریخ سررسید چک 17 بهمن ماه سال 98 باشد، فرد فقط تا تاریخ 17 اسفند ماه سال 98 می‌تواند چک را برگشت داده و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند.
اگر اما تا تاریخ 15 شهریور ماه سال 98 چک را برگشت دهد، تا تاریخ 15 آذر ماه سال 98 زمان برای شروع شکایت کیفری خواهد داشت.

اگر در این بازه زمانی گواهی عدم پرداخت دریافت نشود و شکایت کیفری از چک برگشتی آغاز نشود، دیگر قابلیت شکایت کیفری از چک وجود نخواهد داشت و برای به دست آوردن مبلغ چک، باید از روش‌های دیگری مانند روش حقوقی و روش ثبتی استفاده کرد.

نحوه شکایت کیفری از چک برگشتی

مطابق قوانین، صدور چکی که در حساب آن موجودی ندارد (چک بلامحل) تلقی می‌شود به عنوان یک جرم.
یک نکته مهم این است که شکایت کیفری مربوط به چک برگشتی باید در دادسرای منطقه‌ای ثبت شود که بانکی که گواهی عدم پرداخت را صادر کرده است در آن واقع شده است.
وقتی در دادسراها از صادرکننده چک برگشتی شکایت می‌شود، دادسرا فقط به جرم صدور چک بلامحل می‌پردازد و برای رسیدگی به مبلغی که پرداخت نشده است، نیاز به ارائه یک درخواست جداگانه دارد.

به‌منظور بدست‌آوردن مبلغ و وجه چک در‌علاوه‌بر مجازاتی که علیه صادرکننده‌ی چک بلامحل اعمال می‌شود، باید فرم دادخواست مطالبه طلب را دریافت و پرکرد و سپس آن را به دفتر دادگاه حقوقی تحویل دهیم تا دادگاه در مهلت تعیین‌شده به آن پاسخ دهد.
در صورت تأیید طلب، حکمی برای پرداخت آن صادر خواهد شد.

چک هایی که نمی توان از آنها شکایت کیفری کرد

بر طبق قوانین، مواردی وجود دارد که بر آن‌ها نمی‌توان به صورت کیفری شکایت کرد، از جمله چک‌های مورد اشاره است.

یک چک که برجسته شود به عنوان یک چک سفید امضا شناخته می‌شود.
به عبارت دیگر، اگر کسی ادعا کند که یک چک بدون نام صاحب، مبلغ و تاریخ صادر کرده است و این ادعا ثابت شود، چک به عنوان یک اسناد حقوقی محسوب می‌شود و نمی‌توان برای آن شکایت کیفری کرد.

زمانی که بانک پرداخت یک مبلغ به شیوه چک را به صورت وابسته به یک شرط قرار دهد، می‌تواند به مثابه یک وثیقه بین خریدار و فروشنده در مورد خرید یک خانه عمل کند.
به عبارتی دیگر، فروشنده می‌تواند چک خرید خانه را به بانک ارسال کند تنها در صورتی که ابتدا سند مالکیت خانه را به خریدار منتقل کند.
در صورتی که شرط در متن چک مشخص نشده باشد، با اثبات شاهدی مثل شهادت، می‌توان شرط را تأیید کرد.
این نوع چک قابلیت قانونی دارد و منجر به مسائل کیفری نمی‌شود.

این متن صحبت می‌کند درباره چک‌هایی که در آن اشاره شده است که برای تضمین انجام کار یا معامله صادر می‌شوند و به آن‌ها چک تضمین شده می‌گویند.
در صورتی که در متن ذکر نشده باشد که این چک برای تضمین صادر شده است، اما اثبات قابل قبولی داشته باشد، نمی‌توان چک را به شیوه کیفری پیگیری کرد.

چک‌های بدون تاریخ قابل پیگیری کیفری نمی‌باشند.
در صورتی که فرد صادرکننده، چکی بدون تاریخ صادر کرده باشد و صاحب آن می‌خواهد شکایتی کیفری داشته باشد، خود او باید تاریخ را روی چک وارد کند.
در این حالت، اگر ثابت شود که صاحب چک این تاریخ را بر روی آن درج کرده است، همچنان قادر به ارائه شکایت کیفری نخواهیم بود.

چک‌های مدت دار یا چک وعده دار قابل تعقیب جنایی نیستند.
به این معنا که اگر ثابت شود تاریخ سررسید چک با تاریخ صدور آن متفاوت است، تنها می‌توان وجه چک را به شیوه حقوقی مطالبه کرد.

چک‌هایی که بابت معاملات غیرقانونی یا بهره ربوی صادر شده‌اند، به شکایت کیفری نمی‌انجامد.

۷- "چک هایی" در اندرون "شش ماه" پس از سررسید بدون دریافت "گواهی عدم پرداخت" یا در صورت دریافت گواهی، تا "شش ماه" دیگر، مجاز به اقامه شکایت کیفری نیستند.

چک های صادرشده توسط موسسات مالی و اعتباری، صندوق های قرض الحسنه، از نظر قانونی مورد تعقیب جرمی قرار نمی‌گیرند.
این چک‌ها برخلاف برخی ابزارهای مالی دیگر، مانند سفته‌های اسنادی، قابل تعقیب کیفری نیستند.
استفاده از تگهای شدید و مورد تأکید از قسمت‌هایی بود که باعث بهبود مرتب بودن و قابلیت‌خوانایی متن شود.