همواره یکی از عواملی که شرکت‌های بورسی و سهامداران آن با آن روبرو هستند، این است که چگونه سود سهام به سرمایه‌گذاران پرداخت شود و چالش‌هایی که در این راه پیش روی آنها قرار می‌گیرد. در گذشته برای پرداخت سود سهام شرکت‌ها به سهامداران، دو روش متداول مورد استفاده بود. روش اول پرداخت سود به حساب شخصی افراد و یا پرداخت به حساب بانکی خاصی بود که شرکت آن را تعیین کرده بود و شخص باید به صورت حضوری به آن بانک رفته و در زمان معینی وجه خود را دریافت کند. این موضوع موجب بروز مشکلات زیادی برای سهامداران در دریافت سود سهام خود می‌شد. همچنین، استفاده از روش پرداخت حضوری می‌توانست باعث افزایش مشکلات مالی و زمانی برای شرکت‌ها شود.

از جمله چالش‌هایی که می‌توان به آنها اشاره کرد، هزینه‌بر و زمان‌بر بودن فرآیند واریز سود از سوی شرکت‌ها به حساب سهامداران است. به همین دلیل، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی تصمیم گرفته است که سود سهامداران را به صورت متمرکز و از طریق سامانه سجام پرداخت کند تا در هزینه‌ها و زمان‌های مربوط به این فرآیند صرفه‌جویی شود.

بر اساس این طرح، سود تمامی سهامداران شرکت‌های سرمایه‌گذار فعال در بازار سرمایه، از جمله بازار بورس و فرابورس، از طریق سامانه سجام پرداخت خواهد شد. این طرح به دلیل استقبال فعالین بازار، بسیار محبوب شده است. در ادامه، نحوه پرداخت سود سهام به دو روش، یعنی از طریق بانک و از طریق سامانه سجام، تشریح خواهد شد.

نحوه پرداخت سود سهام از طریق بانک

اینجوری که بیان شد، در گذشته و پیش از اینکه سامانه سجام توسط شرکت بورس و اوراق بهادار راه اندازی شود، روشی برای واریز سود به سهامداران شرکت‌های سرمایه‌گذاری وجود داشت که غیرمتمرکز بود. این روش بستگی به نوع شرکت داشت و به دو صورت صورت پذیرفت: یکی اینکه سود تقسیمی را به شماره حسابی که از سوی سهامداران ارسال می‌شد، واریز می‌کردند و یا تمامی مبلغ را در یک حساب بانکی یا شرکت معینی که توسط اطلاع‌رسانی شرکت در صفحه کدال درج شده بود، واریز می‌کردند. سپس سهامداران برای مراجعه حضوری و دریافت سود تقسیمی از شرکت می‌توانستند به آن بانک یا موسسه معین مراجعه کنند.

صرفنظر از مشکلات دیگر، مشکلاتی در مورد روش‌های واریز سود وجود داشته است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
در استفاده از این روش‌ها، مشکلاتی در نحوه واریز سود به وجود آمده است. علاوه بر این، در ادامه توضیحاتی در اینباره ارائه می‌شود.

بعلت نیاز به حضور حضوری سهامداران در بانک جهت تأیید شرکت سرمایه‌گذاری، فرآیند دریافت سود و مشکلات زمان بر جهت برطرف کردن آن، به تاخیر می‌افتد.

بالا رفتن احتمال بروز خطای انسانی در زمان واریز وجوه و ایجاد خسارت برای شرکت و یا سهامداران، می‌تواند به شدت تأثیرگذار باشد.

۳یکی از سهامداران شرکت ها به تاریخ برگزاری مجامع شرکت ها توجه نکرده و همچنین از زمان پرداخت سود تقسیمی مطلع نشده است. او نیاز دارد تا حضوری مراجعه کند و وجه سود متعلق به سهام خود را دریافت نماید.

بعضی از شرکت‌ها به منظور واریز سود نقدی، از سهامداران خود می‌خواهند که حسابی در یک موسسه یا بانک خاص افتتاح کنند، تا هزینه‌های مرتبط با این امر را بر عهده آنان قرار دهند.

وجود عدم تنظیم و ناهمواری در پرداخت سود سهام توسط شرکت‌ها به سهامداران، یکی از مسائلی است که وجود دارد.

نحوه پرداخت سود سهام از طریق سامانه سجام

به دلیل عدم رضایتبخشی روش پرداخت سود سهام از طریق بانک ها، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی تصمیم گرفته است از بانک ها دست بکشد و طرحی جدید بنام "پرداخت سود سهام از طریق سامانه سجام" را برای شرکت های سرمایه گذاری فعال در بازار بورس اجرا کند. این طرح از طریق سامانه سجام انجام می‌گیرد و به شرکت های سرمایه گذاری این امکان را می‌دهد تا سود سهام خود را پرداخت کنند.

بر اساس این تصمیم، سازمان بورس سود تقسیمی شرکت‌ها بین تمام سهامداران آن‌ها را در نظر گرفته است. در ابتدا، مبلغ مربوطه به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز می‌شود. در مرحله بعد، توسط این شرکت و با استفاده از سامانه سجام، مبلغ مذکور به شماره شباهای سهامدارانی که در زمان ثبت‌نام در این سامانه ثبت نموده‌اند، به صورت همزمان واریز خواهد شد.

از مزایای بسیاری که در این روش وجود دارد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از روش موردنظر می‌تواند تأثیر قابل توجهی در بهبود عملکرد داشته باشد.
• این روش به کاربر امکان می‌دهد با راحتی و سرعت بیشتری بتواند کاربردها را پیاده‌سازی کند.
• با استفاده از روش حاضر، امنیت سیستم بهبود یافته و نیاز به محافظت اطلاعات کاهش می‌یابد.
• توانایی سفارشی‌سازی بالا در این روش، امکان تغییر و تنظیمات مورد نیاز را به کاربر می‌دهد.
• سازگاری بالای روش با پلتفرم‌های مختلف، امکان استفاده چندگانه را فراهم می‌سازد.

عدم نیاز به حضور حضوری سهامداران برای دریافت سود سهام خود، امکان دریافت غرفه بدون ملاقات حضوری را فراهم می‌کند.

۲ روش برای صرفه‌جویی در هزینه و زمان سهامداران وجود دارد.

۳ سودهای تقسیمی را می‌توان به صورت خودکار و بدون نیاز به اطلاع قبلی، از طریق سامانه سمات به سهامداران واریز کرد.

۴ مورد عدم وقوع خطا در پرداخت سود سهام گزارش شد.

۵ واریز سود سهام به صورت منظم و تنظیم شده، با توجه به موارد زیر: - استفاده از تکنولوژی مدیریتی جدید برای واریز سود به طور همزمان و آماده - هماهنگی میان سازمان‌ها و مؤسسات مربوطه برای ارائه و استقبال سریع از سود سهام - اتخاذ روش‌های استاندارد و شفاف برای واریز سود به حساب‌های مربوطه - اجرای فرآیندهای ساده و سریع برای جمع‌آوری و تایید اطلاعات مالی - مقابله با هرگونه نقص و خلل در فرآیند واریز سود سهام توسط معاونت مالیاتی و بازرسی‌های منظم. تمام تلاش‌های لازم برای حفظ نظم، شفافیت و عدم نامتعارف بودن در مدیریت واریز سود سهام صورت می‌گیرد.

زمان واریز سود سهام عدالت از طریق سامانه سجام

براساس مقررات، باید قبل از پایان هر سال مالی، سود سهام عدالت مرتبط با عملکرد مالی سال گذشته، به مشترکین این سهام پرداخت شود. طبق تصویب قانون جدید بازار سرمایه در مجلس، زمان واریز سود سهام عدالت، شرکت‌های سرمایه‌گذار موظفند سود مرتبط با عملکرد سهام خود را به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز کنند.

بعد از آن، شرکت مرکزی سپرده گذاری با استفاده از یک سامانه جامع اطلاعات مشتریان، که با نام سجام شناخته می شود، مبلغ سود سهام عدالت را به مشتریان مرتبط پرداخت خواهد کرد. این سود به آن دسته از اشخاصی تعلق می گیرد که در هنگام ثبت نام در سامانه سجام، اطلاعات حساب بانکی خود را وارد کرده اند. مبلغ سود با استفاده از شماره شبا حساب بانکی آنان انتقال داده می شود.