مجنون در حقوق یعنی چه

با توجه به قانون مدنی، بعضی افراد به عنوان "محجور" شناخته می‌شوند.
در واقع این افراد قادریت و توانایی برای مدیریت کل یا بخشی از امور مالی و غیرمالی خود را ندارند.
به همین دلیل، نیاز به حمایت ویژه‌ای دارند تا حقوق و منافع ایشان از طریق حجر وارد ضرر نشود.

انواع افرادی که ممکن است به دلایل مختلف محدودیت‌هایی در قوانین حقوقی داشته باشند، شامل اشخاصی که ذهنیت‌های نوجوانانه دارند، اشخاصی که دارای نادانی و عدم آگاهی هستند و همچنین اشخاصی که به علت بیماری روانی مورد علاج هستند می‌شوند.
اشخاص مبتلا به بیماری روانی، مثالی از افراد محجور است که قوانین حقوقی خاصی را در قبال اعمال حقوقی و معاملات ایشان اعمال می‌کنند و انجام معامله با آنها ممکن است منجر به تبعات حقوقی خاصی شود.

در این مقاله، به صورت خاص نیاز داریم دسته‌ای از افراد را، یعنی افراد دارای جنون، مورد بررسی قرار دهیم و بیان کنیم که چه معانی و قوانینی در حقوق برای "مجنون" وجود دارد و هر انواع جنون در قانون به چه صورتی تعریف می شوند.
همچنین می‌خواهیم توضیح دهیم که چه فردی منظور است که از "جنون" مستند باشد و در نهایت نحوه اعمال حقوقی درباره این دسته از افراد را توضیح دهیم.

مجنون در حقوق یعنی چه

احتمالاً، اکثر افراد، حداقل یکبار، اصطلاح "مجنون" را شنیده‌اند و با معنای لغوی و عرفی آن آشنا هستند.
در فرهنگ عامیانه، "مجنون" به معنی دیوانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اما ما در این قسمت قصد داریم به بررسی معنای "مجنون" در حقوق پرداخته و به عبارت دیگر مطالبه یا دعوای "مجنون" در حقوق را بررسی کنیم.
سپس در بخش بعدی، انواع "مجنون" در حقوق مدنی را بیان کرده و توضیح می‌دهیم.

ماده ۱۲۱۱ قانون مدنی، در مورد محجوریت افراد مبتلا به بیماری روانی، تنظیماتی را اعلام می‌کند.
طبق این ماده، هر نوع بیماری روانی، به هر درجه‌ای که باشد، باعث قرارگیری فرد مبتلا در حجر می‌شود.
بنابراین، اگر فردی با یکی از انواع بیماری روانی مشخص شده در قانون دست و پنجه نرم می‌کند، در حجر قرار می‌گیرد و قوانین حجر در قضایای مالی و غیرمالی برای تجربه حقوقی او اعمال می‌شود.

انواع مجنون در قانون

پس از توضیح در این باره که کیست مجنون در حقوق، در این بخش از مقاله، قصد داریم انواع مجنون در قانون را مورد بررسی قرار دهیم و نکات حقوقی مربوط به هر کدام از انواع آن را بیان کنیم.
بر اساس قانون مدنی، انواع مجنون در قانون، به شرح زیر هستند:

جنون ادواری: اصطلاح "جنون ادواری" به شخصی اشاره دارد که گاهی در حالت جنون یا دیوانگی قرار می‌گیرد و گاهی رفتارهای عاقلانه انجام می‌دهد.
این شخص در زمان‌هایی که در حال بهبود است، به آن "دوره‌ی افاقه" می‌گویند.

مجنونیت دائمی: مجنون دائمی یا مجنون اطباقی، به افرادی گفته می‌شود که همواره و بی‌انقطاع در وضعیت مجنونیت قرار دارند و به طور کلی، دست‌کم قوابل تعقلی را ندارند.
در عین حال، با تفاوتی که با مجنون ادواری وجود دارد که گاهی اوقات قادر به بهبود و به جوانباب مجنونیت نیز می‌شود، دسته مجنونیت دائمی در وضعیت مجنونیت خود برخلاف مجنونیت ادواری، تثبیت شده‌اند.

مهم است به ذکر آن باشد که وقتی جنون یک فرد با زمان کودکی اش مرتبط باشد، به این معناست که قبل از رسیدن به سن بلوغ، فرد در وضعیتی جنونی قرار می‌گیرد و به یک حالت بالغانه از جنون می‌رسد؛ طبق قوانین مدنی، اگر فرد ولی خاصی (اعم از پدر، جَدّ پدری یا وصی منصوب از سوی جَدّ پدری) داشته باشد، دادگاه قیمی برای او تعیین نمی‌کند؛ اما در صورتی که جنون مجتمع به زمان کودکی نباشد، به این معناست که فرد پس از رسیدن به سن بلوغ، دچار جنون شده است، زیرا از حکم ولایت قهری پدر و جَدّ پدری خود خارج شده است، به منظور حمایت از فرد، دادگاه قصد تعیین قیم را دارد.

مجنون ادواری کیست

همانگونه که در بخش قبلی توضیح داده شد، در قانون مدنی، دو نوع شخص دیوانه وجود دارد که شخصیت یکی از آنها به عنوان شخص دیوانه ادواری شناخته می‌شود.
در این قسمت از مقاله قصد داریم به این سؤال پاسخ دهیم که به نظر قانون، شخص دیوانه ادواری چیست و چه ویژگی‌ها و شرایطی دارد.

دیوانگی به معنای دوره‌ای است که فرد در آن دارای حالت دیوانگی است، اما این حالت به صورت موقت و نه دائمی است.
در این دوره‌ها، فرد مجنون قادری به استفاده صحیح از قوای عقلی خود نخواهد داشت.
هنگامی که فرد مجنون در دوره افاقه قرار می‌گیرد، به عنوان یک شخص عادی محسوب می‌شود و به او محجور نمی‌گویند.

اعمال حقوقی مجنون

در بخش‌های قبل، توضیح دادیم که مفهوم مجنون در حقوق چیست و اقسام مجنون‌ها در قانون مدنی؛ حال در این بخش از مقاله، قصد داریم به بررسی تأثیر اعمال حقوقی توسط اشخاص مجنون بپردازیم، اعم از مجنون دایم و مجنون مؤقت.
برای این منظور، موارد زیر قابل ذکر است:

مقام اجرای حقوقی برای "مجنون دائمی" به شرح زیر است:با توجه به اینکه یکی از شرایط اصلی در همه قراردادها و معاملات، داشتن "صلاحیت قانونی" است که شامل داشتن عقل، بلوغ و انصاف می‌شود و "مجنون دائمی" قدرت تفکر را ندارد، مقام اجرای حقوقی برای او همواره بطلان دارد.