نشر اکاذیب در فضای مجازی و مجازات آن

امروزه، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، یک قسمت ضروری از زندگی افراد سراسر جهان شده اند.
بسیاری از افراد، برای تأمین بخش قابل توجهی اطلاعات و اخبار موردنیاز خود، بر مبنای فضای مجازی وابستگی دارند.
به همین جهت، اهمیت بسیاری دارد که صحت و صداقت خبرهای منتشرشده در آنها تضمین شود.

با این وجود، برخی افراد به شخصیت سودجویان مبدل شده‌اند که از این امکانات و فضایی که در اختیارشان قرار دارد، سوء استفاده می‌کنند و به طور نادرست اطلاعات کذب را در دسترس عموم قرار می‌دهند.
بنابراین، قانون‌گذاران با تصویب قوانینی، اقداماتی را مجرمانه تلقی کرده‌اند که در آن تبلیغ اکاذیب و به خصوص انتشار اطلاعات کاذب در فضای مجازی به جرم محسوب می‌شود و مجازاتهای کیفری برای مرتکبان تعیین کرده‌اند.

در این مقاله، ابتدا به سؤال "اهمیت استفاده از تگ های قوی و دارای تاکید در زبان HTML" پاسخ می‌دهیم.
سپس به توضیح قابلیت های تگ em و کاربردهای آن در نشان دادن متنی با اهمیت زیاد می‌پردازیم.
در انتها نیز به بررسی تگ های بلوکی مانند strong و توانایی آنها در تأثیرگذاری بر ساختار صفحه و نمایش بخش های مهم می‌پردازیم.

جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی چیست

برای پاسخ به سؤال درباره جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی، نیاز است ابتدا مفهوم نشر اکاذیب را توضیح دهیم.
این مفهوم از دو بخش تشکیل شده است: اول نشر، به معنای توزیع و انتشار، و دوم اکاذیب، به معنای دروغ‌ها.
این جرم به دلیل تنها با انتشار دروغ با هدف بدیه وجود دارد و یکی از جرائم رایج در فضای مجازی است.

با گسترش ارتباطات و ترویج استفاده از رایانه‌ها و فضای مجازی، بستری جدید برای اقدامات سودجویان و کلاهبرداران فراهم شده است.
در نتیجه، جرائمی به نام جرائم رایانه‌ای به وجود آمده‌اند.
به همین دلیل، قانون‌گذار در سال ۱۳۸۸ با تصویب قانون جرائم رایانه‌ای، اعمالی که با استفاده از رایانه قابل انجام هستند را به‌عنوان جرم تلقی کرده است.

بسیاری از افراد بدون بررسی درستی خبرهایی را که از طریق تلگرام یا اینستاگرام دریافت کرده‌اند، به دوستان و آشنایان خود ارسال و منتشر می‌کنند.
آن‌ها چون خود نویسنده این مطالب نیستند، گمان می‌کنند در صورتی که مطلب منتشر شده حاوی دروغ باشد، هیچ مسئولیتی ندارند.
اما این اعتقاد صحیح نیست.

اگر تثبیت شود که محتواهایی که در فضای مجازی منتشر شده‌اند، دروغ است و فرد با هدف ضربه زدن به دیگری و با داشتن سوءنیت، آن را منتشر کرده است، چنانچه درست است که فرد تولیدکننده آن نبوده است، طبق قانون، او را مجرم شناخته و با توجه به مجازاتی که در قانون تعیین شده است، محکوم می‌کنند.
در ادامه، قصد داریم به بیان ماده قانونی و مجازات جرم انتشار دروغ در تلگرام و اینستاگرام و به طور کلی، نشر اخبار جعلی در فضای مجازی بپردازیم.

قانون نشر اکاذیب در فضای مجازی

در قسمت قبل، توضیح داده شد که نشر اطلاعات غلط و اکاذیب در فضای مجازی یعنی چیست و بیان شد که این عمل توسط قانونگذار ایران به عنوان یک جرم تلقی می‌شود و برای آن مجازاتی تعیین شده است.
در ماده 18 از قانون جرائم رایانه‌ای، به جرم تشویش عموم و نشر اطلاعات غلط و اکاذیب از طریق سیستم‌های رایانه‌ای اشاره شده است که متن این ماده به شرح زیر است:ماده ۱۸: هرگاه اشخاص برای تشویش عموم و حوادث ترسناک و ناگوار و یا نشر اطلاعات غلط و اکاذیب از طریق سامانه‌های رایانه‌ای به عنوان ابزاری جهت شایعه‌پراکنی و ترویج آنها عمل کنند، به مجازات حبس از سه ماه تا یک سال یا جریمه از یکصد میلیون ریال تا پنجصد میلیون ریال محکوم خواهند شد.
این مجازات برای هر یک از عملهای فوق‌الذکر جداگانه اعمال می‌شود.
توجه: بند 17 و 21 ماده 23 قانون مدنی نیز به عملیات جعل اسناد، تقلید از دیگران و تزویر اطلاعات اشاره دارد که مجازات حبس از یک تا سه سال دارد.

حقوق برخی از کاربردهای فضای مجازی به شدت به سنت‌های زندگی اجتماعی و ترازوی عدالت تأثیر می‌گذارد.
به همین دلیل، جرم نشر اطلاعات نادرست و مضلوم در این محیط‌ها محدوده ای تعیین شده است که برای تشخیص آن باید به شرایط زیر توجه شود:1.
قصد تخریب ارزش رسانه‌ای یا تضعیف عمومیت فکری و نظم اجتماعی یا اعتقادات رسمی.
2.
استفاده از وسایل ارتباطی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات برای منتشر کردن این اخبار نادرست.
3.
مستقیم یا غیرمستقیم نسبت دادن این اطلاعات نادرست یا دروغ به فردی حقیقی یا حقوقی، به شرطی که این ادعا به صورت قانونی به رسمیت شناخته شده و توسط شخص یا نهاد مرتکب قابل ثابت شود.
4.
در صورتی که مجرم بیان محکوم شود، مجازات متناسب با جرم انتشار دروغ در شبکه‌های اجتماعی، از جمله تلگرام و اینستاگرام، برای او لازم خواهد شد.

مجازات نشر اکاذیب در فضای مجازی

پس از بررسی تعریف مفهوم انتشار اطلاعات غلط و درک قانون مرتبط با آن، حال نوبت به بیان تنبیه جرم انتشار اخبار دروغ در پلتفرم‌های تلگرام و اینستاگرام رسیده است.
طبق بند نهایی ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه‌ای، تنبیه در صورت انتشار اطلاعات غلط در فضای مجازی می‌تواند شامل یکی از تنبیه‌های زندانی، جریمه مالی یا هر دو باشد.

با توجه به شرایط واقعی، ممکن است فردی که با هدف ضرر رساندن به دیگران اخبار و اطلاعات غلط و تقلبی را منتشر یا بازانشر می‌کند، به مجازاتی متناسب محکوم شود.
این مجازات ممکن است شامل حبس از نود و یک روز تا دو سال، جریمه‌ای مالی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو روش باشد.
قاضی در نظر گرفتن طول حبس یا مقدار جریمه معین را بر اساس شرایط جرم، میزان ضرر وارد شده و تشخیص شخصیت قاضی صادر خواهد کرد.

مجازات نشر اکاذیب در اینستاگرام

"اینستاگرام یکی از شبکه‌های اجتماعی است که به دلیل داشتن امکانات فراوان و سادگی استفاده، بین کاربران بسیار محبوب است.
اما همانطور که فواید زیادی دارد و به‌عنوان یک پلتفرم مناسب برای به‌نمایش گذاشتن کسب‌وکارهای کوچک شناخته می‌شود، ممکن است برای اهداف جنایی نیز توسط افراد طمع‌جو مورد استفاده قرار گیرد.
"

همان‌طور که در قسمت‌های قبلی بیان شد، وقتی فردی با قصد نیت بد و تضییع به دیگران، مطالب دروغین یا عکس‌العمل نادرست را در فضای مجازی منتشر یا تکثیر می‌کند، آن زمان عنصر مادی جرم تبدیل به واقعیت می‌شود.

اکنون در دنیای امروز، با گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی، بسیاری از مردم به جستجوی اخبار روز و اطلاعات به روش‌های مختلف می‌پردازند.
آن‌ها انتخاب می‌کنند که از طریق فضای مجازی و پلتفرم‌های اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام، در جریان آخرین اخبار قرار گیرند.
به دلیل آسانی استفاده و انتشار محتوا، اغلب افراد بی‌توجه به این موضوع هستند که هر شخصی قابلیت منتشر کردن اخبار غلط و اشاعه دروغ را در اینستاگرام دارد.

به همین علت، قانونگذار با هدف مجازات کردن افرادی که سودجویی می‌کنند و جلوگیری از سایر افراد جامعه از انجام این عمل، مقرراتی در خصوص مجازات جرم انتشار دروغ در پلتفرم‌های تلگرام و اینستاگرام تدوین کرده است.
طبق ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه‌ای، هرگاه اقدام مجرمانه، شرایط جرم نشر اخبار دروغ را فراهم کند، عامل بسته به نوع و تأثیر آن اقدام، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جریمه نقدی بین پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دوی این مجازات‌ها محکوم خواهد شد.

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی

بررسی شرایط تحقق و مجازات جرم نشر اطلاعات غیردقیق و دروغین در فضای مجازی، در این بخش، ما قصد داریم نحوه اقدام و رسیدگی به این جرم را بررسی کنیم.
اگر کسی از انتشار اطلاعات غیردقیق و دروغین در فضای مجازی، آسیب مادی یا معنوی ببیند، می‌تواند با استفاده از ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه‌ای، شکایت خود را ثبت و در دادگاه‌ها پیگیری کند.

در ابتدا، شاکی باید در سامانه ثنا ثبت نام کند و سپس با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، شکایت خود را ثبت کند.
در مرحله بعد، شاکی باید به مرجع صالح سپرده شده، مانند دادسرای جرائم رایانه‌ای، مراجعه کرده و مدارک و ادله خود را از قبیل آی‌دی‌های تلگرام یا اینستاگرام، تصاویر، مطالب یا ویدئوهای منتشرشده در تلگرام یا اینستاگرام و فضای مجازی، که حاوی اخبار کذب و دروغین بودند و به طور کلی هر مدرکی که می‌تواند این جرم را ثابت کند، ارائه دهد.