خلاصه مقاله
ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی مجازات جرم نشر اکاذیب را به شرح زیر تعیین کرده است.
هر فردی که با نیت بد و قصد آسیب رساندن به دیگران، اقدامی را انجام دهد مانند ارسال نامه، گزارش و غیره و در آن ادعاهای دروغینی را بیان یا اعلام کند، به عنوان جرم نشر اکاذیب شناخته می‌شود.
برای اثبات این جرم نیاز به برخی شرایط و قوانین است.
ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی حاکم است که به ترویج اخبار غلط و اشاعه دروغ به منظور آسیب رساندن به دیگران یا ایجاد اضطراب در عموم مردم و مقامات رسمی از طریق نامه، شکایت، مراسلات، عریضه، گزارش، چاپی‌ها یا اسناد نوشتاری با امضا یا بدون امضا در هر شکل و شمایلی، یا انتشار اخبار غلط یا مستنداتی که علنی یا ضمنی به افراد حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی منسوب شده و با هدف ایجاد آسیبی مادی یا معنوی به دیگران حتی اگر این آسیب به نحوی وارد نشود، همچنین در صورت امکان حداقل حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه معین می‌گردد.
هر فردی که با نیت بد و قصد آسیب رساندن به دیگران، اقدامی را از طریق هر وسیله‌ای مانند ارسال نامه، گزارش و غیره انجام دهد و در آن ادعاهای دروغینی را بیان یا اعلام کند، این عمل به عنوان "جرم نشر اکاذیب" شناخته می‌شود و برای آن مجازاتی تعیین شده است.
مجازات این جرم در قانون مجازات اسلامی ذکر شده است، البته برای اثبات این جرم نیاز به برخی شرایط و قوانین است.
در این مقاله به بررسی مجازات جرم نشر اکاذیب و شرایط لازم برای اثبات آن می‌پردازیم.
مجازات جرم نشر اکاذیب
«ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی حاکم است که به ترویج اخبار غلط و اشاعه دروغ به منظور آسیب رساندن به دیگران یا ایجاد اضطراب در عموم مردم و مقامات رسمی از طریق نامه، شکایت، مراسلات، عریضه، گزارش، چاپی‌ها یا اسناد نوشتاری با امضا یا بدون امضا در هر شکل و شمایلی، یا انتشار اخبار غلط یا مستنداتی که علنی یا ضمنی به افراد حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی منسوب شده و با هدف ایجاد آسیبی مادی یا معنوی به دیگران حتی اگر این آسیب به نحوی وارد نشود، همچنین در صورت امکان حداقل حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه معین می‌گردد.
»متن به صورت زیر است:ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی:مجازات جرم نشر اکاذیب بر اساس قانون مجازات اسلامی به شرح زیر است:«هر کس به منظور آسیب رساندن به دیگران یا ایجاد ترس و اضطراب در عموم مردم و مقامات رسمی، از طریق نامه‌نویسی، شکایت، مکاتبه، عریضه، گزارش، نشر یا توزیع اسناد چاپی یا نوشته‌های خطی با یا بدون امضا، اخبار غلط و دروغ را منتشر یا ترویج نماید.
همچنین می‌تواند ادعا کند که اعمالی مغایر با حقیقت را به صورت صریح یا ضمنی به افراد حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی نسبت دهد.
این مجازات شامل حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه است.
»
شرایط اعمال مجازات
جرم ترویج اطلاعات غلط یکی از جرایمی است که به‌وسیله شاکی یا متضرر از این جرم، قابل رسیدگی و پیگیری است؛ به عبارت دیگر، شاکی برای رسیدگی و پیگیری ادعا باشد.
جرم ترویج اطلاعات غلط یکی از جرائمی است که قابل بخشش است و با از بین رفتن شاکی، پیگیری متوقف می‌شود.
در صورتی که این عمل به فردی نسبت داده شود، به عنوان جرم در نظر گرفته می‌شود و مجازاتی برای آن وجود دارد.
بر خلاف جرم افترا، ممکن است این عمل انتسابی حتماً در قانون کیفری ذکر نشده باشد؛ به عبارت دیگر، هرگونه انتساب غلطی که به فردی وارد شود، جرم شناخته شده و قابل مجازات است.
این عمل انتسابی می‌تواند به افراد حقیقی و حقوقی نسبت داده شود و شرایط اجرای مجازات وقتی برقرار است که نسبت دهنده عمداً و با سوءنیت عمل کند.
سوالات پر تکرار
- در قوانین ایران، شرط اول برای اعمال قوانین قصاص نفس این است که جرمی که به سلامت جسمانی یا اعضای بدن افراد ضربه زده است، عمدی باشد و خوبان خواستار گرفتن انتقام از مجرم باشند.
در صورت لزوم پرداخت هزینه اعدام قاتل و تفاضل دیه، مانند مواردی که قاتل مردی از زنی را کشته است، نیروهای حقوقی یا صندوق تضمین می‌توانند مبلغ تفاضل دیه را از قاتل دریافت کنند.
با توجه به اینکه شرایط اعمال قصاص نفس از جانب قانون مشخص شده است، اجرای مجازات قصاص نفس تنها در صورتی صورت می‌پذیرد که این شرایط برآورده شده باشد.
پس از تایید و صدور رسمی حکم اعدام در طول مراحل قانونی، پرونده برای اجرای حکم به مقام رهبری یا نماینده رسیدگی می‌شود.
پس از درخواست برای اعمال اعدام، پزشک معتمد قوه قضائیه مسئولیت بررسی وضعیت فرد محکوم به اجرای حکم را بر عهده می‌گیرد و پس از تشخیص کارشناسی خود در خصوص عدم موجودیت موانعی برای اجرای حکم، گزارش خود را ارائه می‌کند.
ماده ۶۳۶ قانون مجازات اسلامی، قواعدی را برای تنبیه جان تعیین می‌کند.
استفاده از روش‌های معمول، که کمترین آزار را به جانی که قتل کرده‌است می‌رساند، مجاز است و انتقام جزایری پس از اجرای تنبیه، ممنوع و موجب پرداخت دیه و تنبیه تعزیری است که در کتاب پنجم "تعزیرات" تعیین شده است.
برای بررسی روش اجرای حکم قصاص نفس، می‌توانید به ماده ۴۳۶ قانون مجازات اسلامی و آیین‌نامه شماره ۹۰۰۰/۲۷۸۶۳/۱۰ مورخ ۱۳۹۸/۰۳/۲۸ ریاست محترم قوه قضائیه در خصوص «نحوه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو، قصاص نفس و عضو و جرح، دیات، شلاق، تبعید، نفی بلد، اقامت اجباری و منع از اقامت در محل یا محل‌های معین» مراجعه نمایید.
از جمله موارد مربوط به شرایط اعمال عقاب جان‌باختگان، می‌توان به عدم وجود پدر یا جد پدری مقتول اشاره کرد.
بنابر قانون مجازات اسلامی، امکان اعمال عقاب جان‌باختگان در قتل عمدی فرزند تنها برای غیرپدر یا جد پدر این فرد وجود دارد.
در این صورت، علاوه بر حبس به عنوان جرم عمومی، فرد متهم به پرداخت دیه هم محکوم خواهد شد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره شرایط اعمال عقاب جان‌باختگان می‌توانید به مطالعه مقاله زیر مراجعه کنید.
معنی قصاص نفس چیست؟ این سؤال اغلب توسط افرادی مطرح می‌شود که خودشان یا یکی از عزیزانشان به قصاص نفس محکوم شده‌اند یا در یک پرونده قرار دارند که در آن، جرمی که مستوجب مجازات قصاص نفس است، صورت گرفته است.
مفهوم قصاص نفس شامل موارد زیر است: - اعمال شدن قانون شرعی قصاص جرم
- اثبات جرم و گناهکاری از طریق ادله و شواهد قانونی
- ثابت شدن شخصیت جنایتکار و همچنین شخصیت مجنی بر قصاص
- عدم وقوع هیچگونه تسامح یا صلح بین طرفین مورد قصاصرعایت شرایط در اجرای قصاص نفس: در اعمال مجازات قصاص نفس، شرایط زیر باید مدنظر قرار گیرند:
- تایید محکومیت مجرم از سوی مراجع قضایی مختصه
- حضور شاهدان قانونی و شواهد مورد نیاز جهت اثبات جرم
- اشتباه‌زدایی کامل و عدم وقوع هیچگونه تردید در ادله قضایی
- رعایت صیانت و حقوق مربوط به خانواده و ذوباندگان قصاص شدهمراحل اجرای قصاص نفس: هنگامی که شرایط اعمال مجازات قصاص نفس فراهم شده باشد، مراحل زیر جهت اجرای آن در نظر گرفته می‌شود:
- تشکیل هیأت قضایی مختصه به اجرای قصاص نفس
- ابلاغ حکم قصاص نفس به مراجع اجرایی، مانند پلیس و دادستانی
- انجام آموزش‌های مورد نیاز برای اجرای قصاص نفس
- انجام عملیات قصاص نفس بر اساس قوانین و مقررات جاریباید توجه داشت که اجرای قصاص نفس تحت شرایط خاصی انجام می‌شود و باید به دقت از طرف صلاحیت‌داران قضایی پیگیری شود.
نتیجه گیری
قوانین و مقررات برای محافظت از جامعه و جلوگیری از آسیب‌رساندن به افراد و مقامات رسمی بسیار حیاتی است.
جرم نشر اکاذیب که در ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی تعریف شده است، به عنوان یک عمل غیراخلاقی و غیرقانونی شناخته می‌شود.
این ماده به طور خاص، ترویج اخبار غلط و اشاعه دروغ به منظور آسیب‌رساندن به دیگران و ایجاد ترس و اضطراب در عموم مردم و مقامات رسمی را مجرمانه می‌داند.
به منظور جلوگیری از رخ دادن این اقدامات ناخواسته، مجازاتی برای این جرم در قانون مجازات اسلامی تعیین شده است.
مجازات این جرم می‌تواند شامل حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه باشد.
این مجازات‌ها با هدف جلوگیری از تکرار اقدامات ناخواسته و مزاحمت‌های ارتباطی در جامعه تعیین شده‌اند.
به منظور اثبات این جرم، برخی شرایط و قوانین وجود دارد که باید رعایت شود.
ترویج اخبار غلط و اشاعه دروغ با هدف آسیب‌رساندن به دیگران به هر شکلی، مورد بررسی قرار می‌گیرد و پس از اثبات می‌تواند به مجازاتی که در قانون تعیین شده است، محکوم شود.
به طور کلی، هر فردی که با نیت بد و قصد آسیب‌رساندن به دیگران، اقدامی را انجام می‌دهد و در آن ادعاهای دروغینی را بیان یا اعلام می‌کند، طبق قوانین مجازات اسلامی به عنوان جرم نشر اکاذیب شناخته و به مجازاتی تعیین شده در قانون محکوم خواهد شد.
به همین دلیل، این ضوابط حقوقی بسیار مهم هستند و همه باید آن‌ها را رعایت کنیم تا بهره‌وری و آرامش در جامعه فراهم شود و زمینه‌ساز آزادی و عدالت باشیم.