خلاصه مقاله
علم قضاوت به معنای مبتنی بودن بر قانون و قاعده در رسیدگی به پرسش‌هایی است که برای پاسخ دادن به آن‌ها به دادگاه مراجعه می‌شود.
این علم بر اساس مستندات و مدارک موجود برای تحلیل و بررسی موضوع مورد نظر استفاده می‌شود و منجر به اطمینان و قطعیت در حکم‌گذاری قاضی می‌شود.
برای فهم دقیق تر موضوع و ارائه حکم مناسب، آن را می‌توان با استفاده از علامت‌گذاری قوی (strong) بیان کرد.
همچنین، برای تأکید و تمرکز بیشتر روی این مفهوم، می‌توان از علامت‌گذاری تاکید (em) استفاده نمود.
تبصره 160 قانون مجازات اسلامی از جمله عواملی است که می‌تواند جرم را اثبات کند و به آن علم قاضی می‌گویند.
در صورتی که فردی ادعایی علیه شخص دیگر مطرح کند، باید مستندات و شواهدی را به مرجع قضایی یا خود قاضی ارائه دهد.
اگر این مدارک باعث بیشتر شدن شهود و علم قاضی درباره حقانیت ادعاکننده شود، آن را "علم قاضی" می‌نامند.
در صورتی که حکمی با استناد به "علم قاضی" صادر شده باشد، قاضی باید دلایل و مدارکی که باعث آگاهی و علم او شده است را در حکم خود ذکر کند.
نظر کارشناس، بازدید از محل، تحقیقات محلی، اظهارات شاهد یا شاهدان و گزارش افسران و دلایل دیگری که طرفین ارائه می‌دهند، می‌تواند علم قاضی را تقویت کند.
در حالات حقوقی و دعاوی و همچنین در صدور احکام توسط دادگاه، اصطلاح "علم قاضی" بسیار شنیده می‌شود.
عبارت "علم قاضی" به معنای دانشی است که قاضی با آن در ارتباط با یک موضوع آگاه و اطلاعاتی دارد تا بتواند براساس عدالت و انصاف و با داشتن اطلاعات کافی، رای صادر نماید.
به عبارت دیگر، اگر شخصی در برابر شخص دیگر دعوایی مطرح کند، باید برای ادعاهای خود و اثبات آن‌ها، مدارک و شواهدی ارائه نماید؛ مانند سند، شاهد، سوگند و غیره.
اگر این مدارک و شواهد باعث شود که قاضی درباره موضوع اطلاعات و یقینی کسب کند و بتواند رای صادر کند، عنوان "علم قاضی" به کار می‌رود.
به عبارت دیگر، برای صدور رای، قاضی باید دانش و یقینی درباره موضوع داشته باشد و این دانش با ارائه ادله و مدارک به دادگاه به دست می‌آید.
در دعاوی حقوقی و کیفری نیز نیاز به ارائه این ادله و مدارک برای حاصل کردن "علم قاضی" و صدور رای صحیح وجود دارد.
در قانون مدنی، "علم قاضی" به عنوان اثبات دعوا بیان شده است، اما در شریعت جزایی، مبحثی به نام "علم قاضی" وجود دارد که به همین دلیل در این مقاله، به بررسی مفهوم و تعارض "علم قاضی" با سایر ادله می‌پردازیم.
علم قاضی چیست ؟
علم قضاوت به معنای مبتنی بودن بر قانون و قاعده در رسیدگی به پرسش‌هایی است که برای پاسخ دادن به آن‌ها به دادگاه مراجعه می‌شود.
این علم بر اساس مستندات و مدارک موجود برای تحلیل و بررسی موضوع مورد نظر استفاده می‌شود و منجر به اطمینان و قطعیت در حکم‌گذاری قاضی می‌شود.
از این رو، برای فهم دقیق تر موضوع و ارائه حکم مناسب، آن را می‌توان با علامت‌گذاری قوی (strong) بیان کرد.
همچنین، برای تأکید و تمرکز بیشتر روی این مفهوم، می‌توان از علامت‌گذاری تاکید (em) استفاده نمود.
براساس تبصره 160 قانون مجازات اسلامی، عناصری که می‌تواند جرم را اثبات کند شامل اقرار، شهادت، قسم و سوگند و همچنین "علم قاضی" است.
به عبارت دیگر، اگر فردی ادعایی علیه شخص دیگر مطرح کند، باید مستندات و شواهدی را به مرجع قضایی یا خود قاضی ارائه دهد.
اگر این مدارک باعث بیشتر شدن شهود و علم قاضی درباره حقانیت ادعاکننده شود، آن را "علم قاضی" می‌نامند.
در صورتی که حکمی با استناد به "علم قاضی" صادر شده باشد، قاضی باید دلایل و مدارکی که باعث آگاهی و علم او شده است را در حکم خود ذکر کند.
به‌عنوان مثال، نظر کارشناس (زمانی که قاضی تصمیم می‌گیرد موضوع باید از جنبه‌های فنی و تخصصی مورد بررسی قرار گیرد)، بازدید از محل، تحقیقات محلی، اظهارات شاهد یا شاهدان و یا گزارش افسران و دلایل دیگری که طرفین ارائه می‌دهند، می‌تواند علم قاضی را تقویت کند.
تعارض علم قاضی با ادله دیگر
تعارض علم قاضی با ادله دیگر، اشاره به این نکته دارد که معمولاً افراد برای دفاع از دعوای خود، بیش از یک دلیل متنوع استفاده می‌کنند.
در برخی موارد، قاضی ممکن است از مدارک و شواهدی مستند استنباط کند که با دلایل و مدارک دیگر در تضاد باشد.
به عنوان مثال، ممکن است نظر یک کارشناس درباره یک موضوع با دلایل دیگری که شخص به عنوان دلیل به دادگاه ارائه کرده است، متفاوت باشد.
در این حالت، اگر قاضی با اعتماد به نظر خود باقی بماند، آن دلایل ارائه شده معتبر نخواهند بود و قاضی می‌تواند با توضیح و تبیین دلایل و مدارکی که منجر به علم خود شده‌اند و همچنین توضیح دلایل رد دیگر، رای خود را صادر کند.
اما اگر قاضی به این صورت علم و یقین نداشته باشد، بر اساس دلایل و مستندات قانونی و معتبر، رأی صادر می‌کند.
سوالات پر تکرار
- نتیجه‌گیری قوی: در این مقاله، به بررسی مفهوم و شرایط شهادت در دعوی کیفری پرداختیم.
«مدرک‌های اثبات دعوا» در قانون به دلایلی اشاره می‌کند که دعوا را ثابت می‌کنند.
بر اساس این مقاله، بار اثبات هر ادعا بر عهدهٔ مدعی است و برای ادعای خود باید مدارک و ادله‌ای را ارائه کرد.
در دعوی کیفری، «مدرک‌های اثبات جرم» شامل اقرار، شهادت، قسامه و سوگند است.
این مقاله به طور کامل مفاهیم و شروط شهادت را مورد بررسی قرار داده است.
با توجه به اطلاعات ارائه شده، درک و شناخت صحیح از «مدرک‌های اثبات دعوا» برای هر فردی که به دنبال اثبات ادعا در دعوی کیفری است، بسیار حائز اهمیت است.
نتیجه گیری
استنباط نهایی:با توجه به توضیحات فوق، علم قضاوت به فرآیند استفاده از مستندات و مدارک موجود برای تحلیل و بررسی موضوع مورد نظر در دادگاه اشاره دارد.
این علم به قاضی اطمینان و قطعیت در حکم‌گذاری می‌بخشد و در صورت ارائه مدارک و شواهدی که باعث افزایش شهود و علم قاضی درباره حقانیت ادعاکننده می‌شود، آن را "علم قاضی" نامیده می‌شود.
سپس با استناد به این علم، قاضی باید دلایل و مدارکی که باعث آگاهی و علم او شده است را در حکم خود ذکر کند.
بنابراین، علم قضاوت در تصمیم‌گیری‌های قضایی بسیار حیاتی و اساسی است و می‌تواند به تضمین عدالت و ارائه حکم مناسب منجر شود.