سقط قانونی جنین

تجربه زایمان، یکی از لحظات شیرین زندگی است که به مدت سال‌ها بر روابط و زندگی مشترک زوجین تأثیر می‌گذارد.
اما گاهی به دلیل مشکلات جسمی درون رحمی یا خود مادر، تولد فرزند ممکن است برای سلامتی فرد یا مادر، مناسب نباشد و نیاز به انجام عمل سقط داشته باشد.

الطبع، في كل هذه الأوضاع، إن إسقاط الجنين ليس له ترخيص قانوني وفي بعض الحالات، يعتبر جريمة.
لذلك، يجب على الأمهات اللواتي يواجهن هذه المشكلة أن يتعرفن على الشروط والمراحل المطلوبة للحصول على ترخيص إجراء الإسقاط الطبي لتجنب التورط في أحكام القانون الجنائي.

با توجه به اهمیت این مسئله، مقاله حاضر به بررسی "شرایط قانونی برای سقط جنین" می‌پردازد.
در طی این مقاله، مراحل و مدارک لازم برای انجام سقط جنین در نظر گرفته شده است و در پایان سوال‌های زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند.
آیا "صدور مجوز برای سقط درمانی" تا چند هفته پس از بارداری امکان‌پذیر است و آیا "مجوز پدر" برای سقط جنین، لازم است یا خیر.

شرایط سقط قانونی جنین

یکی از موضوعات مهم در زمینه پزشکی، فرا رسیدن سقط جنین است.
این موضوع به دلیل تأثیرات قانونی که بر روی جان جنین و والدین آن تأثیر می‌گذارد، در حوزه فقه اسلامی و حقوق نیز مورد توجه قرار گرفته است.
استفاده از تگ‌های قوی و تاکیدکننده در متن نشان می‌دهد که جنین به عنوان یک موجود زنده و مادر جنین حقوقی دارد.

در حقوق کشور ما، مفهوم سقط جنین به دو دسته‌ی سقط قانونی جنین و سقط غیر قانونی جنین تقسیم می‌شود.
اقدام به سقط قانونی جنین مطابق با قوانین کشور مجاز است، اما اقدام به سقط غیر قانونی جنین به شماره مجرمانه تلقی می‌شود و مجازات‌هایی برای مادر و دیگر اشخاصی که بدون اخذ مجوز سقط درمانی، تصمیم به کشتن جنین می‌گیرند، تعیین شده است.

در عوض، در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، مصوب 1400، مشروط به وجود شرایط خاص، قانونی برای سقط جنین وجود دارد.
این شرایط، که صحت سقط درمانی را تضمین می‌کنند، در قانون مشخص شده‌اند.
این شرایط به سه مورد زیر تقسیم می‌شوند: 1.
قانونی بودن سقط جنین در صورت تهدید جان و سلامت روانی یا جسمی مادر.
2.
قانونی بودن سقط جنین در صورت بروز خطر جدی برای جان و سلامت جنین.
3.
قانونی بودن سقط جنین در صورت احتمال تشخیص ناشایستگی جسمانی یا ذهنی جنین.

بنابراین، اگر نتیجه بارداری برای مادر به طور جدی تهدید کننده جان او باشد و تنها راه نجاتی برای او سقط جنین است، پس جنین باید کمتر از چهار ماه سن داشته باشد و هیچ علامتی از دمیده شدن روح در جنین وجود نداشته باشد.

در شرایطی که عدم قابلیت نجات برای مادر و جنین، به خطر آن‌ها ختم شده و تنها راه‌ حل باقی مانده، سقط جنین است.
حفظ سلامتی مادر در این موارد به حدی حیاتی است که بدون سقط جنین، زندگی مادر و قابلیت ادامهٔ زندگی او در معرض تهدید قرار می‌گیرد.

در صورتی که مجموعه ای از شرایط زیر پس از نظر ولی جنین برقرار باشند، اقدام به انجام می شود: درد و رنج غیرقابل تحمل مادر، بهره بردن از رضایت او، وجود بیماری یا خلل غیرقابل درمان در جنین (اگر این بیماری یا خلل بر روی مادر تأثیر داشته باشد)، فقدان گزینه دیگری برای تسکین رنج مادر، سن جنین کمتر از 4 ماه و عدم وجود هیچ علامتی از انتقال روح به وی.

مراحل سقط قانونی جنین

در صورت وجود شرایط قانونی برای سقط جنین، مادر باردار می‌تواند به مراحل قانونی تطبیق داده و جنین خود را سقط کند.
با تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانان، مراحل قانونی سقط جنین به همراه تحولات زیادی همراه شده است.
یکی از نکات مهم این مراحل نیاز به دستور قاضی است.
در این بخش به تشریح مراحل قانونی سقط جنین می‌پردازیم که به شرح زیر است:

در صورتی که یکی از شرایط قانونی جنین وجود داشته باشد، مادر می تواند به مراکز پزشکی قانونی در شهر خود مراجعه کند تا مجوز سقط درمانی را درخواست کند.
مرکز مربوطه به درخواست خود را بررسی کرده و در صورت لزوم سقط را انجام می دهد.
استفاده از تگهای قوی و تاکیدی در متن امکان مشخص شدن موارد قابل تشخیص در پزشکی قانونی را فراهم می کند.

در هر شهری، مراکز پزشکی رسمی وجود دارند که یک کمیسیون با نام "کمیسیون سلامت قانونی" برای بررسی درخواست‌های مرتبط با این حوزه تشکیل می‌دهند.
این کمیسیون متشکل از اعضای متخصص و متعهدی است که شامل یک قاضی ویژه، یک پزشک باتجربه و یک متخصص پزشکی حقوقی است که توسط سازمان پزشکی قانونی استخدام می‌شوند.

پس از دریافت درخواست سقط قانونی جنین، کمیسیون مذکور در اسرع وقت تشکیل می‌شود و پس از بررسی نظرات اعضا، قاضی عضو کمیسیون نهایتاً تصمیم نهائی را اعلام می‌کند.

پس از تصویب دادن رای، تا حداکثر یک هفته، از زمان اطلاع دادن به طرف معترض، او می تواند با ثبت شکایت خود در شعبه یا شعبه‌های اختصاصی دادگاه تجدیدنظر، که تحت ریاست قاضی یا قضات ویژه فعالیت می کند، به رای صادرشده اعتراض کند.
دادگاه‌ موظف است که تا حداکثر یک هفته برای صدور رای قطعی در این خصوص اقدام کند.

مدارک لازم برای سقط قانونی جنین

در بخش‌های قبل، موضوع شرایط قانونی برای سقط جنین را بررسی کردیم.
در این بخش، به بیان سه حالت کلی که در آن‌ها مادران می‌توانند درخواست سقط جنین خود را ارائه کنند، پرداختیم.
همچنین، شرایط صدور مجوز برای سقط جنین توسط مراکز پزشکی قانونی و مراحل موردنیاز برای این امر را توضیح دادیم.
اما، مادرانی که درخواست سقط جنین را دارند، باید علاوه بر اثبات شرایط قانونی، مدارک مورد نیاز را به مراکز پزشکی قانونی ارائه دهند تا بتوانند اقدام به سقط جنین خود کنند.
در ادامه، مراحل و مدارک لازم برای صدور مجوز سقط جنین را تشریح خواهیم کرد.

مدارک هویتی مادر، شامل شناسنامه و کارت ملی می‌باشد.

سونوگرافی در دوران ابتدایی بارداری یکی از روش‌های تشخیصی است که با استفاده از امواج صوتی به کمک یک دستگاه سونار انجام می‌شود.
این روش کاملاً غیرتهاجمی است و برای بررسی و تصویربرداری از رحم، تخمدان‌ها و جنین استفاده می‌شود.
سونوگرافی در این مرحله از بارداری اطلاعات مهمی را درباره رشد و تکامل جنین، تعیین تعداد جنین‌ها و آیا بارداری در محل مناسب و طبیعی قرار دارد، به ما می‌دهد.
استفاده از سونوگرافی در ابتدای بارداری نیز به پیگیری دقیق و سلامتی مادر و جنین کمک می‌کند.
این روش برای زنان باردار بسیار مفید است و به آرامش و اطمینان آنها درباره سلامت و رشد مناسب جنین کمک می‌کند.

مدارک برای نشان دادن ناهنجاری جنین، مانند اکوکاردیوگرافی، سونوگرافی جنین و نتایج آزمایش ژنتیک، قابل ارائه است.

موارد مثبت بیماری مادر در شرایطی که علت درخواست سقط جنین، بیماری خود مادر باشد.
با توجه به استفاده از تگ های html، توصیه می شود عنوان بیماری مادر را با تگ واکید کرده و عبارت "علت درخواست سقط جنین" را با استفاده از تگ به صورت مورد تأکید درآورید.

سامانه نوبت دهی الکترونیکی در سازمان پزشکی قانونی با هدف ارتقای خدمات به ارباب رجوعان، بهبود بهره‌وری زمان و انرژی شهروندان و همچنین پیاده‌سازی دولت الکترونیک در مرکز معاینات جنوب شرقی پزشکی قانونی مشهد تاسیس و راه‌اندازی شد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره این سامانه، توصیه می‌شود مقاله زیر را مطالعه نمایید:مقاله مربوطه

سقط قانونی جنین تا چند هفتگی امکان پذیر است

با وجود توضیحاتی در خصوص صدور مجوز سقط درمانی و انجام مراحل قانونی، امکان سقط قانونی جنین برای مادر وجود دارد.
اما باید به شرایطی که برای صدور این مجوز لازم است توجه کرد.
این عمل عموماً زمان محدودی دارد و به مدتی محدود امکان پذیر است.
بنابراین، ممکن است برای پاسخ به این سوال مطابق با ماده ۵۶ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، باید شرایطی را که برای صدور مجوز سقط درمانی لازم است، رعایت کنید.
این شرایط شامل رعایت سن جنین و صورت گرفتن در یک بازه زمانی خاص است.
البته باید به توضیحات زیر توجه کرد.

در صورتی که حفظ جان مادر به طور جدی به خطر بیفتد و تنها راه نجات وی، سقط جنین باشد، ضروری است که سن جنین کمتر از چهار ماه باشد و هیچ علامتی از حیات در جنین مشاهده نگردد.
بنابراین، امکان سقط جنین در این شرایط تا هفده هفته بارداری وجود دارد.

همچنین، در صورتی که پس از دریافت نظر جنین، شرایط دیگری نیز موجود باشد، مانند مشقت غیرقابل تحمل برای مادر، رضایت او، وجود بیماری یا ناهنجاری غیرقابل درمان در جنین، عدم وجود جایگزین برای بهبود وضعیت مادر، امکان سقط جنین تا هفته شانزدهم وجود دارد.
همچنین، برای صدور مجوز سقط درمانی، لازم است که جنین هنوز روح نگرفته باشد.
در این حالت، تنها شرط مورد نیاز برای اجرای ولایت قهری پدر و جد پدر، درخواست سقط جنین است.

با در نظر گرفتن یک وضعیت که عدم سقط جنین می‌تواند باعث فوت هم مادر و هم جنین شود و تنها راه نجات برای مادر، سقط جنین است، هیچ محدودیت سنی برای اقدام به سقط فرزند وجود ندارد.
در نتیجه، مادر می‌تواند تا پایان دوران بارداری با انجام مراحل قانونی و ارائه شرایط ویژه خود و جنین، درخواست صدور مجوز سقط درمانی را ثبت کند.

در صورتی که انجام سقط کردن عمدی جنین، به جز در موارد مجاز قانونی، اگر شخصی که آن را انجام می‌دهد، مورث جنین باشد، از حقوق ارثی فقدان خواهد کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، توصیه می‌شود مقاله زیر را مطالعه کنید.

آیا اجازه پدر در سقط جنین لازم است

یکی از مسائل حیاتی مرتبط با سقط جنین، استراحت بر روی این نکته است که آیا نیاز است پدر برای سقط جنین اجازه دهد یا خیر.
در اینجا، از جنبه قانون جدید حمایت از خانواده و جوانی، به بررسی و پاسخ به این سؤال می‌پردازیم.

قبل از تصویب قانون مزبور، به استناد ماده‌ی تک قانون سقط درمانی که در تاریخ ۱۰/۰۳/۱۳۸۴ توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد، در خصوص صدور مجوز برای سقط درمانی، با درخواست و رضایت مادر، اقدامات صورت می‌گرفت و از اینرو، نیازی به رضایت پدر برای صدور یا بازداشت این مجوز وجود نداشت.

تغییراتی در رویه پیشبرد حمایت از خانواده و جوانان در جامعه در سال 1400 با تصویب قانونی صورت گرفت.
در حال حاضر، در مواقعی که قانون قابلیت اجازه سقط جنین را فراهم می‌کند (به عنوان مثال، بند (ج) ماده 56 قانون مزبور)، حضور مجوز والدین ضروری است.

مطابق این بند از قانون، در شرایطی که مادر با مشقت غیر قابل تحمل روبروست و او موافقت خود را اعلام کرده است، و در عین حال جنین دارای بیماری یا ناهنجاری غیرقابل درمان بوده و هیچ گونه جایگزینی برای کاهش مشقت مادر در دسترس نیست، امکان سقط قانونی جنین و درخواست مجوز سقط درمانی وجود دارد، با این شرط که نظر ولی و اجازه وی نیز بدست آید.

این روند به طور طبیعی است که در دو حالت ذکر شده در بندهای (الف) و (ب) ماده 56، یعنی در صورتی که حفظ جان مادر در خطر باشد و تنها راه برای نجات او، سقط جنین باشد و همچنین در حالتی که عدم سقط جنین باعث فوت هم مادر و هم جنین می‌شود و تنها راه برای نجات مادر، سقط جنین است، به دلیل عدم اعلام واضح از سوی قانونگذار، پدر نیاز به مجوز ندارد.

سؤالی که برخی افرادی که قصد انجام عمل سقط جنین را دارند اغلب پرسیده می‌شود این است که برای انجام سقط جنین تا چند ماهگی مجاز است؟ در این قسمت از مقاله، ما قصد داریم به این سؤال پاسخ دهیم و آن را از منظر قانونی بررسی کنیم.

مطابق با اظهار بیان شده، در حتی در شرایط مستثنی، محدودیت زمانی برای سقط جنین وجود دارد و این مسئله متفاوت است که در هر فاصله زمانی از دوران بارداری، مادر می‌تواند با مشورت پزشک و به صورت قانونی اقدام به سقط جنین کند.
لذا در ادامه، در سه فرض، وقتی که سقط جنین قانونی است، توضیح خواهیم داد: