"شرکت‌های تجارتی که در صنعت بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند و به عنوان ناشران بورسی شناخته شده‌اند، امروزه یکی از اهمیت‌های بزرگ در چرخه اقتصاد کشور دارند. دولت نیز همواره در سیاست‌های خود برنامه‌هایی را برای بهبود بهره‌وری این شرکت‌ها در نظر می‌گیرد. همه موسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس همکاری می‌کنند تا این شرکت‌ها بهترین سطح بهره‌وری را داشته باشند و بر زنجیره تأمین و رشد اقتصاد کشور تأثیری مستقیم بگذارند."

با توجه به اینکه اکثر شرکت‌های تجاری عضو بورس هستند و نماد آن‌ها در بازار سرمایه پذیرفته شده است، لازم است برای بهره‌وری شرکت‌ها، همچنان که حقوق سهامداران و سرمایه‌گذاران رعایت می‌شود، تدابیر موردنیاز اتخاذ شود. به همین منظور، دستورالعمل‌های حاکمیت شرکتی تدوین و منتشر شده است که شامل مقررات و ضوابط مهمی است که باید هم سهامداران و هم اعضا در شرکت‌های بورسی از آن‌ها اطلاع داشته باشند.

بنابراین، در این مقاله به بررسی مفهوم حاکمیت شرکتی پرداخته شده است و پس از شرح مقررات و نکات مرتبط با آن، متن دستورالعمل به صورت پی‌دی‌اف قابل دانلود ارائه شده است. این فایل برای استفاده آسان خوانندگان محترم در صورت لزوم قابل دسترسی است. افراد علاقه‌مند به دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانند به مطالب این مقاله مراجعه کنند.

دستورالعمل حاکمیت شرکتی چیست

برای پاسخ به این سؤال که چه معنای حاکمیت شرکتی و ناشربورسی است، باید بطور صریح توضیح داده شود، همچنین ماده 2 و 3 قانون حاکمیت شرکتی ناشران ثبت شده در سازمان بورس و اوراق بهادار که در آذر ماه سال ۱۴۰۱ به نهادهای ذی صلاح ابلاغ شده است و منجر به لغو دستورالعمل سال ۱۳۹۷ شده است، در نظر گرفته شود.

معنی حاکمیت شرکتی در واقع ارتباطی است که بین اعضای یک شرکت برقرار می‌شود و منجر به ایجاد یک ساختار می‌گردد که با استفاده از آن، اهداف شرکت دستیابی می‌یابد و بر عملکرد آن نظارت می‌شود. حاکمیت شرکتی فرآیندی تدریجی و سیستماتیک است و بهبود عملکرد شرکت را در هر جنبه‌ای تحقق می‌دهد.

منظور از ناشران بورسی، شرکت‌هایی است که اوراق بهادار آنان در بورس قبول شده است. با استفاده از سایت سامانه جامع ناشران codal.ir و جستجوی نماد آنها، می‌توانید وضعیت و قبولی آنان در بورس را مشاهده کنید.

دستورالعمل حاکمیت شرکتی، که به تازگی تصویب شده است، بنا به مواد ۲، ۸، ۱۱ و ۱۸ ماده ۷ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱۳۸۴)، به منظور حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران، پیشگیری از وقوع تخلفات و ساماندهی و توسعه بازار شفاف و منصفانه اوراق بهادار بوده است. در این دستورالعمل بیان شده است که "حاکمیت شرکتی باید توسط تمامی شرکت‌ها رعایت و اجرا شود." این دستورالعمل هدف خود را در بهبود و ارتقای ساختار شرکتی، تعاریف و اختیارات هیئت‌‌مدیره، انتخاب و کنترل صاحبان سهام، افشاء اطلاعات، تعارض منافع و دیگر موارد مرتبط تعیین کرده است. همچنین، با توجه به اهمیت نقش هیئت‌مدیره در حاکمیت شرکتی، این دستورالعمل نیز مفاد مربوط به واگذاری، نحوه انتخاب و تربیت اعضای هیئت‌مدیره و نحوه عملکرد آنان را ارائه نموده است.

مقررات فصل دوم ماده ۲، دستورالعملی است که به ترتیب زیر عمل می‌کند: "هدف از اصول حاکمیت شرکتی، کمک به خط مشی‌گذاران در ارزیابی و بهبود چارچوب‌های قانونی، مقرراتی و نظامی برای حاکمیت شرکتی با هدف حمایت از اثربخشی، کارآیی، رشد پایدار و استحکام مالی شرکت است."

ماده 3 این دستورالعمل نیز می‌گوید: هیئت مدیره باید، برای ایجاد، استمرار و تقویت سازوکارهای اثربخش به منظور کسب اطمینان معقول از رعایت اصول حاکمیت شرکتی، اقدامات زیر را انجام دهد. به این منظور، مشروح اقدامات انجام شده در یک سرفصل جداگانه در گزارش فعالیت هیئت مدیره ذکر شده و در مجمع عمومی عادی به سهامداران ارائه می‌شود.

بنا بر چیزی که در پاراگرافهای دوم و سوم مقاله آمده است، به سوال "حاکمیت شرکتی چیست؟" به این صورت پاسخ داده میشود که "دستورالعمل حاکمیت شرکتی" یک "دستورالعمل" است که توسط "سازمان بورس اوراق بهادار" تصویب و ابلاغ میشود و به ناشران و موسسات حسابرسی معتمد این سازمان اعمال میشود.

هدف اصلی و اساسی از این تدوین، همکاری در ارتقای و حفظ حقوق سرمایه‌گذاران و جلوگیری از هرگونه تخلف، همچنین کمک به سیاست‌گذاران در ارزیابی و بهبود چارچوب قانونی، مقررات و نظام‌های مرتبط با حاکمیت شرکتی است. زیرا این تدوین بر آن است تا حقوق سرمایه‌گذاران و سهام‌داران مورد پاسداری قرار گیرد و همچنین شرکت صاحب‌نشر بورسی بهره‌وری بالاتر خود را به دست آورده و بازار اوراق بهادار با شفافیت و منصفانه عمل کند.

مقررات و نکات دستورالعمل حاکمیت شرکتی

برای توضیح قوانین و مقررات حاکمیت شرکتی، لازم است به فایل متنی با فرمت PDF که در ماه آذر سال 1401 منتشر شده و تا اردیبهشت سال 1402، آخرین دستورالعمل حاکمیت شرکتی منتشر شده است، اشاره کنیم. با مراجعه به این فایل متنی با فرمت PDF می‌توان نکات و قوانین مهمی را در دستورالعمل حاکمیت شرکتی پیدا کرد. بر اساس این فایل متنی با فرمت PDF برخی از مهم‌ترین نکات و مقررات دستورالعمل حاکمیت شرکتی عبارتند از:

مزیت‌های مربوط به فصل دوم "دستورالعمل حاکمیت شرکتی، شرکت" بایستی در چارچوبی اثربخش ارائه شود. این چارچوب باید تضمین کند که حقوق سهامداران حفظ شده و با آن‌ها به صورت یکسان برخورد شود تا حمایت از حقوق سهامداران به خوبی صورت گیرد. همچنین حقوق ذی‌نفعان باید رعایت شود. ایجاد انگیزه‌های واضح در طول زنجیره سرمایه‌گذاری باید توسط چارچوب اثربخش حاکمیت شرکتی صورت پذیرد. علاوه بر این، حاکمیت شرکت، بستری فراهم می‌کند که مشارکت‌کنندگان در بازار سهام را به گونه‌ای تشویق می‌کند که بتوانند به بهبود حاکمیت شرکتی کمک کنند.

شرکت برای حفظ حاکمیت، باید اطمینان حاصل کند که اصول و سازمان‌های حاکمیت شرکتی به درستی در شرکت‌های وابسته نیز رعایت می‌شوند و تمام موضوعات مهم مرتبط با شرکت از جمله مالی و عملکردی، جریان های نقدی به موقع و صحیح در دسترس عمومی قرار می‌گیرند. در این راستا، شرکت موظف است مخارج خود را افشا کند و گزارش فعالیت هیئت مدیره در مجمع عمومی عادی را در یک گزارش تفسیری بیان کند، طبق دستورالعمل ماده 39.

موارد استفاده از تبصره 4 ماده 7 و تبصره 5 به این صورت است که هیئت مدیره موظف است از گزارش کارشناس رسمی که توسط مراجع صلاحیتمند قانونی انتخاب می شود، در معاملات مهم و حیاتی با اشخاص وابسته به شرکت، درباره دارایی های ثابت قابل مشاهده، دارایی های غیرقابل مشاهده و سرمایه گذاری ها استفاده کند و جزئیات معاملات را، شامل موضوع معامله، قیمت آن، فرآیند تعیین قیمت و دلایل عدم انجام معامله با اشخاص غیر وابسته را بلافاصله برای عموم افشاء کند.

در راستای پاراگراف قبل و با بهره‌گیری از تبصره 5 ماده 7 دستورالعمل حاکمیت شرکتی، کمیته حسابرسی متعهد است نظر خود را درباره معاملات اشخاص وابسته ابراز نماید. این نظر باید از جنبه‌هایی نظیر منصفانه بودن، افشای کامل و عدم شرکت مدیران ذینفع در رای‌گیری پیروی کند. به دلیل گسترده بودن نکات و مقررات دستورالعمل حاکمیت شرکتی، در ادامه این مقاله، متن دستورالعمل به صورت فایل PDF ارائه خواهد شد.

دانلود pdf متن دستورالعمل حاکمیت شرکتی

با توجه به معرفی یک سند مهم در حوزه حاکمیت شرکتی و لغو یک سند دیگر قدیمی، برای دسترسی به اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع، به ویژه برای ناشران بورسی ثبت شده در سامانه کدال، یک فایل PDF حاوی متن کامل سند حاکمیت شرکتی در اینجا قابل دانلود است. برای دریافت فایل، کافیست روی باکس دانلود کلیک نمایید.