بر اساس قوانین مدنی، حفاظت و مراقبت جسمی و روحی از کودکانی که زیر سن بلوغ قرار دارند، تحت عنوان حضانت فرزندان شناخته می‌شود و مقررات قانونی مناسب با آن تعیین شده است. به عنوان مثال، حضانت فرزندان پس از طلاق بر اساس سن کودکان وابسته به یکی از والدین (از هر جنسیتی، مانند پدر یا مادر) می‌باشد.

اینکه چقدر زمانی برای حضانت فرزندان تعیین می‌شود و کی تمام می‌شود، یک سوال مهم است. در این رابطه، ابتدا به توضیح کوتاهی درباره مدت زمان حضانت فرزند بر اساس قانون مدنی می‌پردازیم و سپس در مورد پایان مدت حضانت برای دختران و پسران صحبت خواهیم کرد.

مدت حضانت فرزندان در قانون مدنی

حضانت به معنای مراقبت و نگهداری از کودکان است. در قوانین مدنی، تعریف دقیقی از مفهوم حضانت فرزندان ارائه نشده است، اما میتوان مفهوم حضانت فرزندان را به عنوان مراقبت جسمی و حمایت عاطفی از کودکان تعبیر کرد. حضانت کودکان هم حق والدین است و هم یک تکلیف بر عهده آنان است.

گاهی والدین، به دلایلی نظیر جدایی یا فوت، ناتوانند از نگهداری و مراقبت از فرزندان خود برخوردار باشند. در اینصورت، قانون مدنی حکمات ویژه‌ای در این زمینه تعیین کرده است و مدت حضانت فرزندان متفاوت برای دختران و پسران تعیین شده است. به موجب ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی:

برای نگه‌داری و حضانت از فرزندی که والدینش از یکدیگر جدا زندگی می‌کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و سپس نوبت به پدر می‌رسد. پس از گذشت هفت سال، در صورت وجود اختلاف، تصمیم گیری درباره حضانت کودک به منظور رعایت مصلحت او به عهده دادگاه است.

پایان مدت حضانت فرزند دختر

به طور مشابه به آنچه در مطلب قبلی گفته شد، حضانت برای دختران تا سن هفت سالگی تحت مسئولیت مادر است. پس از بروز هفت سالگی، حضانت به دست پدر منتقل می‌شود. اما باید توجه داشت که حضانت فقط تا سن بلوغ، برای هر دو جنسیت دختر و پسر ادامه دارد. با رسیدن دختر به سن بلوغ، حضانت او نیز به پایان می‌رسد. بر اساس قوانین و مقررات کنونی کشور، سن بلوغ برای دختران نه سال قمری محسوب می‌شود.

بنابراین، پس از اینکه دختر به سن نه سال تمام قمری برسد، حضانت مادر و پدر بر وی خاتمه می‌یابد و به پایان می‌رسد. در صورتی که مدت حضانت فرزند دختر به پایان برسد، خود او قادر خواهد بود که انتخاب کند با کدام یک از والدینش زندگی کند. بعد از پایان مدت حضانت، قاضی دادگاه با در نظر داشتن تمایل کودک به زندگی با یکی از والدین و مصلحتش، حکم مقتضی را صادر خواهد کرد.

پایان مدت حضانت فرزند پسر

در بخش‌های قبلی اشاره شد که قانون مدنی تصرف از فرزند پسر تا سن هفت سالگی را به مادر می‌دهد. اما پس از سن هفت سالگی، تصرف از فرزند پسر به پدر انتقال می‌یابد. بیطرفی در اینجا تا پایان سن بلوغ تصرف پدر بر فرزند پسر ادامه خواهد داشت و بعد از رسیدن فرزند به سن بلوغ، تصرف و نگهداری از فرزند پسر نیز به پایان می‌رسد.

طبق قانون مدنی، سن بلوغ برای پسران به صورت پانزده سال تمام قمری تعیین شده است. به این معنی که وقتی فرزند پسر به سن پانزده سال کامل برسد، از حضانت والدین خود خارج می‌شود و حق تصمیم گیری و حضانت کامل برای خود را به دست می‌آورد؛ زیرا در این سن، بالغ می‌شود و دیگر به عنوان کودک شمرده نمی‌شود تا به شخص دیگری محول شود. به همین دلیل، پایان مدت حضانت باعث می‌شود که خود فرزند تصمیم بگیرد که در آینده ترجیح می‌دهد با مادر یا پدرش زندگی کند.