رد دادرس در امور حقوقی و موارد آن

نخستین وظیفهٔ مهم قاضی، این است که عدالت را در مورد طرفین مورد بررسی قرار دهد.
اما در برخی موارد، به دلیل‌هایی، عدالت صادقهٔ قاضی مورد سؤال قرار می‌گیرد.
به عنوان نمونه، اگر قاضی ارتباط خویشاوندی با یکی از طرفین دعوا را داشته باشد، گرچه ممکن است قاضی عدالت را رعایت کرده و این ارتباط را نادیده بگیرد، باز هم می‌تواند مربوطه دریافت شود که او نمی‌تواند به طور صحیح تصمیم‌گیری نماید.

به همان دلیل، در قانون آیین دادرسی مدنی، مواردی تعیین شده‌اند که در صورت وجود آنها، قاضی ملزم است قرار امتناعی از رسیدگی به دعوا صادر کند و طرف‌ها نمی‌توانند دربارهٔ آن ادعاها را مطرح کنند.
در غیر این صورت، خواهان یا خوانده می‌توانند به طور مناسب در مهلت قانونی و زمان تعیین شده، ایرادات خود را مطرح کنند.
این امر نیازمند آگاهی از امور مربوط به ایرادات رد دادخواست در امور حقوقی و زمان ارائه آن است.

به همین دلیل، در این مقاله، قصد داریم توضیح دهیم که مشکل ایراد رد دادرس در حوزه حقوقی چیست و موارد آن را بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی در امور حقوقی و مدنی چگونه تعریف کنیم.
علاقه‌مندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع، در ادامهٔ مقاله، همراه ما باشند.

ایراد رد دادرس چیست

در برخی مواقع در پرونده‌های حقوقی، ابهام و تردید در مورد تعارض منافع قاضی وجود دارد که ممکن است به نفع مالی یا غیرمادی شخصی قاضی تأثیر بگذارد و یا شرایطی وجود داشته باشد که منصفانه بودن دادرسی را به خطر بیندازد.
به همین دلیل، در قانون مقرر شده است که در صورت وجود این شرایط، قاضی باید از پرونده خودداری کند و قرار امتناع از رسیدگی را اعلام کند.

طبق ماده 92 قانون آیین دادرسی مدنی، 'بنا به ماده 91، دادرس، پس از ابلاغ قرار امتناع از رسیدگی، با ذکر دلیل، امکان رسیدگی به پرونده را به دادرس یا دادرسان دیگر دادگاه می‌دهد.
اگر تعداد کافی از دادرس برای انجام رسیدگی در دادگاه موجود نباشند، پرونده را برای تکمیل دادرسان یا ارجاع به شعبه دیگر به اطلاع رئیس شعبه اول می‌رساند و اگر دادگاه شعبه دیگری نداشته باشد، پرونده را به نزدیکترین دادگاه همسایه ارسال می‌کند.
'

در قانون آیین دادرسی مدنی، در ماده ۹۱، حقوقی راه هایی برای رد دادرسی به طرفین ارایه می‌دهد.
این موارد در بخش بعدی مقاله توضیح داده شده است.
اگر هر کدام از این موارد در ماده ۹۱ وجود داشته باشد و قاضی تصمیم بگیرد قرار امتناعی صادر نکند، هریک از طرفین دعوا (با همه صورت‌های خواهان و خوانده) می‌توانند اعتراض خود را در مورد رد دادرسی ارائه کنند.

ماده ۸۷ قانون آیین دادرسی مدنی به ما ضمانت می‌دهد که زمانی که یکی از طرفین تمایل به رد کردن دادرسی دارد، تا پایان اولین جلسه رسیدگی فرصت داده می‌شود برای ارائه این رددادرس.
با این حال، اگر طرفین در آینده متوجه شوند که شرایط رددادرس به وجود آمده است، طرح این ایراد در هر زمانی مجاز است.
در این صورت، زمان ارائه رددادرس با دریافت اطلاع به طور فوری مشخص می‌شود.

موارد رد دادرس در امور حقوقی

همان‌طور که گفته شد، ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی، موارد عدم قبول دادرس را در امور مدنی یا حقوقی تعیین کرده است.
بر اساس این ماده، دادرس در صورت وجود دلایل قابل قبول برای عدم قبول دادرس، باید از رسیدگی امتناع کند و این حق، برای طرفین دعوا نیز محفوظ است که در مورد ایراد دلیل عدم قبول دادرس اقدام کنند.
با استناد به این ماده، موارد عدم قبول دادرس در امور حقوقی به شرح زیر است:۱.
وجود تعهد قضایی در قبال همان امور مورد دعوا۲.
وجود تعارض منافع جدی بین دادرس و طرفین دعوا۳.
حضور افراد ذی‌صلاح در دادگاه که می‌تواند منجر به تحکیم به شیوهٔ نامتعارف باشد۴.
وجود تردید قابل جدی در کارهای بایگانی دادگاه که باعث شک و تردید در عادلانه بودن رسیدگی به دعوا می‌شود۵.
وجود شرایط استثنایی که باعث عدم اعتماد عمومی در دادگاه می‌شود

دادرس، که وظیفه بررسی و رسیدگی به پرونده را دارد، میتواند با یکی از افراد دعوا کننده یا هردوی آنها، تا درجه‌ی سوم ارتباط خویشاوندانه (قرابت نسبی یا سببی) را داشته باشد.

یکی از طرفین در دعوا یا هر دو طرف، باید دارای سمتی باشند که قدرت و تسلط بیشتری داشته باشند و بر دیگر طرف تأثیرگذاری کنند.
این مسئولیت می‌تواند به عنوان کارفرمایی یا همچنین به عنوان مباشر یا متکفل انجام امور مربوط به دادرسی باشد.
همچنین، شخص دادرس ممکن است همسر یا فرزندان یکی از اصحاب دعوا را در دست داشته باشد.

رابطه توارث به معنای وجود ارتباطی است که بین دادرس یا همسر و فرزندان او با یکی از اصحاب دعوا برقرار می‌شود.
این رابطه می‌تواند قوی و نزدیک باشد و در برخی موارد، ممکن است باعث تاثیر مثبت یا منفی بر روابط حقوقی و حقوقی داشته باشد.

در گذشته و به طور خاص در مورد موضوع دعوایی که مطرح شده بود، دادستان به عنوان یک کارشناس، داور، گواه یا دادرس نظر خود را اظهار کرده است.

در موضوع مطرح شده، دادرس یا اعضای خانواده او شامل همسر و فرزندان، دارای نفعی هستند.

در صورتی که درگیر یک دعوای حقوقی یا جزایی با یکی از اصحاب دعوا، همسر یا فرزند خود یا حتی شما به عنوان دادرس هستید، بهتر است اطلاعات درباره مهلت و زمانی که برای ارائه ایراد و رد دادرس دارید، را در نظر داشته باشید.
برای مطالعه بیشتر در این زمینه، می توانید مقاله زیر را مطالعه نمایید:مهلت و زمان طرح ایراد رد دادرس

جهات رد دادرس در امور مدنی

یکی از سؤالات متداول درباره "ایراد رد دادرس" در مورد امور مدنی، این است که چه شرایطی باعث می‌شود رد دادرس صورت گیرد و اگر یکی از طرفین دعوا در یک پرونده حقوقی قصد اعتراض به رد دادرس را داشته باشد، به چه مواردی می‌تواند استناد کند؟ در اینجا به صورت گام به گام توضیح داده می‌شود.
قوانین مربوط به رد دادرس در مسائل مدنی تعریف شده‌اند و این امر مربوط به حقوق است.
در صورتی که یکی از طرفین به هر دلیلی ناراضی از رد دادرس خود باشد، می‌تواند اعتراض خود را مطرح کند.
اعتراض ممکن است به صورت کتبی باشد و یا توسط وکیل نماینده طرف مستقیم قابل ارائه باشد.
به منظور بررسی صحت اعتراض، دادرس باید به استناد قوانین و اسناد مهمی که در اختیار وی قرار داده شده است، از جمله نظرخواهی‌ها، مدارک و شواهد مستند می‌شود.
بنابراین، طرف اعتراض‌کننده باید به استناد این اسناد و مدارک، دلایل خود را برای رد شدن دادرس شرح داده و به این ترتیب سعی کند دادگاه را قانع کند.
اصولاً موردی که ممکن است منجر به رد دادرس شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:- وجود تعارض منافع یا جهالت دادنامه‌ها- عدم صداقت یا تعارض اظهارات و شواهد طرفین- عدم کامل بودن یا نامناسب بودن شواهد یا مدارک ارائه شده- عدم رعایت قانونی در روند دادرسی- وجود خلل در اجرای حکم دادگاهدادگاه در نهایت بر اساس دلایل و شواهد ارائه شده، تصمیم نهایی خود درباره رد دادرس را صادر خواهد کرد و بایستی طرفین این تصمیم را پذیرفته و به آن عمل کنند.
بدین ترتیب، اگر یکی از طرفین دعوا در یک پرونده حقوقی قصد مطرح کردن ایراد رد دادرس را داشته باشد، الزاماً باید به دلایل و مدارک موجود در پرونده و منطق منطبق بر قوانین و مقررات مربوطه استناد کند تا اعتراض او به صحت دادرس بررسی شود و تصمیم نهایی دادگاه صادر گردد.

قبل از بررسی توضیحات مربوط به دادرسی در امور مدنی و جهات رد دادرس، مفهوم امور مدنی و تفاوت آن با امور حقوقی را توضیح دهیم.
امور مدنی به پرونده‌هایی اشاره دارد که مرتبط با قوانین حقوقی و مسائلی مانند مطالبه وجه، طلاق و سایر موضوعات مشابه است.
پس از ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات قضایی، این پرونده‌ها به دادگاه‌های عمومی حقوقی یا دادگاه‌های اختصاصی و تخصصی مربوطه ارجاع داده می‌شوند.
اینکه آیا این روند دادرسی، به مبدأ منصفانه اصول دادرسی تطابق دارد یا خیر، قبل از توضیح آن، به صورت کامل شرح داده شده است.

جهات قاضی در امور مدنی، مطابق توضیحات قبلی درباره رد دادرس در امور حقوقی و بر اساس ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی، به شرح زیر عمل می‌کند.
با وجود این شرایط ، هر طرف در دعوا می‌تواند ایرادات رد دادرس را مطرح کند:- در صورتی که عدم صلاحیت قاضی برای رسیدگی به دعوا برای یکی از طرفین اثبات شود، انکار صلاحیت قاضی قابل قبول خواهد بود.
- اگر قاضی جانباز یا دیگر عملیات‌زدهای جنگی باشد و قضاوت منصفانه و عادلانه را تأثیر می‌دهد، ایراد رد دادرس می‌تواند مطرح شود.
- در صورتی که کانون قضایی در دیگر محاکم قضایی نکوهش خورده باشد و این به تاثیر مستقیم بر رسیدگی به دعوا باشد، ایراد رد دادرس قابل استناد است.
- هرگونه بی‌طرفی ناعادلانه یا تبیین نکردن مصادیق قضایی باعث ایراد رد دادرس می‌شود.
- اگر قاضی در دعوای طرفین تعریف شده‌است خانوادگی طرفین دخیل بوده و این امر منصفانه را تخلف می‌کند، ایراد رد دادرس قابل اثبات خواهد بود.