تهاتر چیست و انواع آن

زمانی که یک فرد با دیگری تعهد یا بدهی می‌کند، وظیفه‌ای بر عهده دارد که طبق شرایطی که بین بدهکار و طلبکار تعیین شده است، آن تعهد را انجام دهد یا بدهی را پرداخت کند.
از این رو، قانوناً می‌توان اقداماتی را برای تعقیب و الزام به انجام تعهداتی که شخص به آن عمل نکرده است، انجام داد.

با وجود این حقیقت، قانون مدنی مواردی را پیش‌بینی می‌کند که با انجام آن‌ها، تعهد از بین می‌روند و شخص مدیون تنها نسبت به طرف مطالبه‌کننده مبلغ می‌شود.
این قانون به شرایطی که به پایان تعهد منجر می‌شود، به عنوان "عوامل سقوط تعهد" اشاره می‌کند و یکی از این عوامل، تهاتر است که شرایط و ضوابط خاصی دارد که باید به آن توجه شود.

در این مقاله، به بررسی "مفهوم تهاتر" می پردازیم.
ابتدا مفهوم تهاتر را توضیح می‌دهیم و شرایط آن را بیان می‌نماییم.
سپس انواع تهاتر را معرفی می‌کنیم که شامل "تهاتر قهری"، "تهاتر قراردادی" و "تهاتر قضائی" هستند.

تهاتر چیست

در جمله‌بندی به موضوع تعهدات افراد در قبال یکدیگر می‌پردازیم.
تعهداتی مانند انجام کارهای تعیین شده در قراردادها، به روش‌های متعددی منحل می‌شوند و تنسیقی نمی‌یابند.
برخی از این تعهدات شامل پرداخت بدهی توسط بدهکار و انجام تعهدات توسط متعهد، لغو تعهدات با توافق اطرافین و صاحبان حق مالکیت می‌باشند که سبب لغو و ناپدید شدن آن‌ها می‌شود.

یکی از راههایی که باعث سرنگونی و از بین رفتن تعهد شده و باعث می‌شود که طرف متعهد یا بدهکار در مقابل طرف متعهدله یا طلبکار آسیب ببیند، تهاتر است.
در قسمت تعریف تهاتر، ماده ۲۹۴ قانون مدنی بیان دارد: "وقتی دو نفر به یکدیگر بدهکار باشند، با انجام عملی به نام تهاتر که در مواد زیر تعیین شده است، بدهکاری‌ها بین آن دو انتقال می‌یابد.
"نکته: در متن فوق، برای آشکار ساختن عبارت‌های مهم از برچسب‌های HTML شامل و استفاده شده است.

برای بهتر درک کردن مطلب فوق و مفهوم تهاتر، می‌توانید از این مثال استفاده کنید: فرض کنید شخص الف به شخص ب مبلغ 2 میلیون تومان بدهکار است و باید این مبلغ را به او بپردازد.
در این وضعیت، شخص الف تعهد دارد مبلغ 2 میلیون تومان بدهی خود را پرداخت کند.
اما پس از مدتی، شخص ب یک کالا به ارزش 2 میلیون تومان از شخص الف خریداری می‌کند و بنابراین تعهد می‌کند که 2 میلیون تومان را به شخص الف به عنوان پرداخت خرید کالا پرداخت کند.

در این شرایط، می‌توان دو راه‌حل قابل تصور را در نظر گرفت:راه حل اول: اتخاذ تدابیر قوی و قطعی برای مدیریت موضوع و رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب.
راه حل دوم: استفاده از روشی نوآورانه و خلاقانه برای حل این چالش و رسیدن به یک راه‌حل منحصر به فرد و موثر.

یک فرد به شخص دیگری مبلغ ۲ میلیون تومان را پرداخت می‌کند و شخص دوم نیز مجدداً ۲ میلیون تومان را به فرد اول برمی‌گرداند.

از آن جا که پرداخت براساس روش اول، منطقی به نظر نمی رسد، عقل نتیجه می‌دهد که این دو دین قابل قبول نیستند و در حقوق به این موقعیت "تهاتر" می‌گویند.
به این ترتیب، نه شخص الف موظف است پولی را به شخص ب پرداخت کند و نه شخص ب موظف است وجهی را به شخص الف پرداخت کند.

برای ایجاد مبادله (تهاتر) بین دو دین، ضروری است که این دو دین از یک نوع باشند.
به عنوان مثال، هر دوی آن‌ها باید پولی باشند یا محصولات مشابهی مانند برنج.
بنابراین، تهاتر بین دو دینی که انواعی مختلف دارند امکان‌پذیر نیست.
همچنین، زمان و مکان پرداخت برای دو تعهد نیز باید یکسان باشد.

انواع تهاتر

مطابق با قوانین، در حوزهٔ تهاتر، سه نوع اصلی وجود دارد که به شرح زیر تقسیم می‌شوند: تهاتر قهری، تهاتر قراردادی و تهاتر قضائی.
در اینجا به توضیح این انواع تهاتر می‌پردازیم.

۱ تهاتر قهری

تصحیح متن:ماده ۲۹۵ قانون مدنی در تعریف ضربه زدن قهری، بیان می‌کند که: "ضربه زدن قهری به همان شکل و بدون توافق قبلی از طرفین رخ می‌دهد.
"

با توجه به ماده فوق، تهاتر قهری یا همان تهاتری است که در آن، اراده دو طرف نقشی در تعهدات ندارد.
این نوع تهاتر بدون دخالت طرفین به وقوع می‌پیوندد و باعث سقوط دو بدهی و دو تعهد در برابر یکدیگر می‌شود.

۲توافق‌نامه قراردادی

می‌گوییم برای انجام دادن یک تبادله خشونت‌آمیز بین دو تعهد، از جمله تعهدات طرفین در سند تعهد به انتقال، لازم است دو بدهی همان نوع باشند.
همچنین زمان و مکان پرداخت این دو تعهد باید همسان باشند.
اگر یکی از این شرایط در تبادله خشونت‌آمیز وجود نداشته باشد، دو طرف می‌توانند درباره انصراف از تعهد به واسطه تبادله‌ای توافق کنند، به عنوان مثال زمانی که دو تعهد از لحاظ نوع با هم تفاوت دارند، دو طرف می‌توانند با توافق قراردادی تعهد خود را نسبت به دیگری ابطال کنند.
این نوع تبادله را تبادله قراردادی می‌نامیم.

۳ تهاتر قضائی

تهاتر قضایی، یک فعالیت حقوقی است که هنگامی رخ می‌دهد که دادگاه پس از بررسی پرونده‌ای که دو تعهد یا دو دین به یکدیگر دارد، شرایط تهاتر را بین آن دو تأیید کرده و به صورت قضاوت درباره تهاتر تصمیم‌گیری می‌کند.