نداشتن شاهد در دادگاه

یکی از عناصر مهم برای اثبات دعوی، در قسمت‌های حقوقی و کیفری، شهادت شاهدان می‌باشد.
به صورت دقیق‌تر، طبق قوانین، بسیاری از دعاوی حقوقی و کیفری، با درج شهادت شاهدان و افراد آگاه درباره پرونده، قابل اثبات هستند و قاضی دادگاه می‌تواند با استناد به شهادت شاهدان، رأی صادر کند.
البته، با شرطی که تعداد شاهدان و همچنین شرایط شهادت مورد نیاز را داشته باشند؛ در غیر این صورت، قاضی مکلف به پذیرش شهادت آنها نخواهد بود.

اما در بعضی موارد، برخی افراد فکر می‌کنند برای اثبات هر نوع دعوا، از جمله دعاوی حقوقی و کیفری، نیاز به داشتن شاهد است و این شاهد باید تمامی شرایط قانونی را دارا باشد.
در غیر این صورت، دعوا مورد نظر قابل اثبات نخواهد بود.
اما این ادعا همیشه درست نیست.
به همین دلیل، می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که چه تأثیری دارد که در دادگاه‌های حقوقی و کیفری شاهدی برای اثبات دعوا موجود نباشد.

برای پاسخ دادن به این سوالات، به بررسی معنای شاهد در دادگاه‌های حقوقی و دادگاه‌های کیفری می‌پردازیم.
همچنین، بررسی می‌کنیم که آیا در صورت عدم حضور شاهد در دادگاه، همچنان می‌توان ادعا را اثبات کرد.
همچنین، تأثیر اینکه شاهد در دادگاه حضور نداشته باشد چه تداعیاتی دارد.

نداشتن شاهد در دادگاه حقوقی

با توجه به قوانین جاری در ایران، یکی از مهم‌ترین عوامل برای اثبات دعوی در حوزه حقوقی و کیفری، شهادت شهود و مطلعین است.
شهادت و شهود در پرونده های حقوقی و کیفری، نقش بسیار مهمی در اثبات ادعاها دارند.
به طور کلی، شهادت در دادگاه حقوقی یا کیفری، به معنای اعلام شخصی در مورد یک مسئله یا واقعه است که ممکن است به نفع یا ضرر دیگران باشد.
این شهادت‌ها به قاضی کمک می‌کنند تا موضوع را بهتر درک کند و تصمیم درست تری بگیرد.

البته، برای اینکه شاهدان و افراد مطلع بتوانند درباره پرونده شهادت دهند، باید شرایطی را برآورده کنند.
از جمله شرایط مهم در دادگاه، این است که شاهدان باید عاقل، بالغ، مومن و حلال زاده باشند.
همچنین، شاهدان نباید در مورد موضوع دعوا نفع شخصی داشته باشند یا دشمنی خاصی با طرف دیگر داشته باشند.
اشتغال به تکدی گری و ولگردی نیز ممکن است مانع از قبول شهادت شاهدان در دادگاه شود.

با توجه به شرایط ذکر شده، ممکن است افرادی که در حین یک دعوی حقوقی در دادگاه حاضر هستند، مطرح کنند که آیا نداشتن شاهد تاثیری در اثبات ادعای حقوقی در دادگاه دارد؟ یا در صورت نداشتن شاهد، چه تأثیری بر دعوی حقوقی در دادگاه خواهد داشت؟ همچنین، آیا عدم حضور شاهد در دادگاه میتواند باعث بشود که افراد اظهار کنند که "ما شاهد نداریم" یا "حکم نداشتن شاهد در دادگاه چیست؟" برای پاسخ به این سوالات، باید دو حالت را جداگانه بررسی کنیم.

گاهی اوقات، درخواست کننده یا خواننده ادعای حقوقی، شواهد دارد؛ اما شواهد او لزوماً باید بر حسب قانون برای ادای شهادت شرعی برآورده شود.
در این حالت، در اصل می‌توان شخص مذکور را به عنوان شاهد به دادگاه معرفی کرد؛ اما قبول شهادت و اعتبار بخشیدن به شهادت ایشان، کاملاً بستگی به قاضی دارد؛ ممکن است قاضی شهادت ایشان را رد کند.
با این حال، امکان برقراری دانش قاضی بر اساس سخنانشان وجود دارد و براساس آن، حکمی صادر می‌کند.

حالا اگر شواهد به تعداد کافی در پرونده وجود داشته باشد و همچنین شروط مذکور را داشته باشند، قاضی دادگاه مجبور است که به گوشزد آنها اهمیت بدهد و به نفع شخص حکمی صادر کند.
این نوع شهادت به طریقی به آن معروف است که به آن شهادت شرعی می‌گویند و قاضی نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد.

گاهی شده که خواهان یا خوانده در یک دعوی حقوقی، هیچ شاهدی در اختیار نداشته باشد، به این معنی که هیچ فردی وجود ندارد که با ادای شهادت، صحت ادعاهای آنها را در دادگاه تایید کند.
در چنین حالتی، عدم وجود شاهد در دادگاه، به طور کلی مانع اثبات دعوا نخواهد بود؛ زیرا می‌توان از دلایل دیگر برای اثبات دعوا در امور حقوقی استفاده کرد، مانند ارائه سند، مطالعه یا بازدید از محل، تکمیل کردن تحقیقات یا استفاده از توانایی کارشناسان دادگاه و سایر اسناد و مدارک مورد نیاز.
رعایت قوانین و مقررات خاص، شرایط لازم را برای پذیرش هر یک از این دلایل فراهم می‌کند.

با توجه به این موضوع، درباره "عدم وجود شاهد در دادگاه حقوقی" باید بگوئیم که عدم وجود شاهد و یا عدم وجود شاهدی که مطابق با شرایط شهادت باشد، مانع حصول حق دعوا نمی‌شود و هر طرف با استفاده از دلایل و ادله‌ای دیگر، حتی بدون داشتن شاهد، می‌تواند دعوای خود را ثابت کند.
بنابراین، عدم وجود شاهد در دعاوی حقوقی، تأثیر خاصی ندارد.

نداشتن شاهد در دادگاه کیفری

در بخش قبل، ما درباره "عدم داشتن شاهد در دادگاه مدنی" صحبت کرده بودیم.
اما تمام دعاوی ها به حقوقی مرتبط نیستند، و گاهی جرایمی رخ می‌دهد که شاکی، خواهان اثبات آن‌هاست.
اغلب فرضیه مطرح می‌شود که جرم را فقط با شهادت شهود می‌توان ثابت کرد.
بنابراین، سوال پیش می‌آید که "چه اتفاقی می‌افتد اگر شاهد در دادگاه کیفری حاضر نباشد" و "عدم داشتن شاهد در دعاوی کیفری چه تأثیری دارد"؟

به طور کلی، شهادت شهود در دعاوی کیفری به معنای شاهد بودن فردی از اعمال یا گفتارهایی است که نقش تعیین کننده‌ای در اثبات موضوع شکایت کیفری داشته است.
برای مثال، در جرم قذف، فقط شخصی می‌تواند شهادت دهد که قذف یا تهمت جنسی به دیگران را شنیده و دیده باشد.
همچنین، در جرم زنا، آمیزش جنسی بین زن و مرد را مشاهده نموده و به عنوان شاهدی در این جرم عمل کند.

بنابراین، اعتراف جانی یا داوری ، «شاهدی» نقشی حیاتی در اثبات این جرم‌ها دارد.
در چنین موقعیت‌هایی، شاکی موظف است «شاهدان» خود را به دادگاه معرفی کند و دادگاه، با رعایت «مراسم استماع شاهدان» و با وجود شرایط قانونی شهادت و همچنین حضور حداقل تعدادی شاهد مناسب، پیشنهاد مناسب را صادر می‌کند.

گاهی وقت‌ها، ثابت کردن برخی جرایم به کمک شواهد بسیار مشکل است؛ به عنوان مثال، ثابت کردن جرم زنا نیازمند حضور چهار شاهد مرد یا سه مرد و دو زن است، اما در بسیاری از موارد، عدم وجود شواهد کافی ممکن است اثبات جرم زنا را دشوار کند.
در این نوع موارد، عدم حضور شواهد در دادگاه کیفری، یک مانع بزرگ برای اثبات موضوع به شمار می‌آید و دیگر نمی‌توان گفت که شخصی، هر تعداد شاهد دارد و آن‌ها را به دادگاه معرفی کند، تا شاید شواهد وی، وجدان قاضی را متقاعد کند.

بهتر است توجه کنیم که عدم ارائه شواهد کافی، به ویژه در جرایمی که شامل حیثیت هستند، می‌تواند منجر به این شود که متهم پس از برآورده نشدن ادعا و تبرئه، بتواند علیه خواهان، از اقامه ادعا و شاکایت کند.
چرا که طبق قوانین جرم و جزا اسلامی، در صورتی که فردی جرمی را به دیگری نسبت دهد و توانایی اثبات صحت آن را نداشته باشد، متهم پس از برآورده نشدن اتهام، می‌تواند به جرم افترا از خواهان درخواست قضایی کند.

بنابراین، اغلب عدم حضور شاهد در دادگاه جنایی، می‌تواند یکی از موانع اصلی در اثبات برخی از جرایم در نظر گرفته شود.
اما عدم حضور شاهد در دعاوی کیفری، همیشه به معنای عدم امکان اثبات جرم نیست.
گاهی اوقات می‌توان با استناد به دلائل دیگر جرم را در امور کیفری ثابت کرد.
به عنوان مثال، در جرم سرقت، فیلم‌های دوربین‌های مداربسته، اثر انگشت و تحقیقات پلیس نقش مهمی در اثبات جرم سرقت دارند.
همچنین، در برخی از جرایم دیگر، ممکن است قاضی با سوال و پاسخ با متهم، به گونه‌ای اعتراف او در ارتکاب جرم را استخراج کند.

به طور کلی، عدم حضور شاهد در دادگاه کیفری می‌تواند تأثیراتی را داشته باشد.
هر جرم دارای دلایل اثباتی خاص خود است.
اگر بتوان با استفاده از سایر دلایل اثبات دعوی، جرم را تأیید کرد، عدم حضور شاهد در دادگاه اثر حقوقی خاصی ندارد.
اما در جرایمی که شهادت شاهدان، اثبات مهم آنهاست، عدم حضور شاهدان قانونی می‌تواند در اثبات دعوی تأثیرگذار باشد.
بنابراین، در صورتی که شاهدی در دسترس نباشد، بهتر است از اقدامات قانونی صرف نظر شود.

آیا در صورت نداشتن شاهد در دادگاه می توان ادعای خود را اثبات کرد

قبلاً در بخش‌های قبلی، به طور کلی درباره "عدم داشتن شاهد در دادگاه حقوقی و کیفری" صحبت شد.
اما در این بخش، قصد داریم به سوال دیگری هم پاسخ دهیم: "آیا می‌توان ادعای خود را در دادگاه اثبات کرد، اگر شاهدی وجود نداشته باشد؟"به طور کلی، عدم داشتن شاهد در دادگاه می‌تواند تأثیراتی روی ادعاها داشته باشد.
بسته به موضوع و شرایط مختلف، شواهد مکتوب، شاهدان دیگر، اطلاعات مستند یا حتی خود ادعا می‌تواند کمک کند.
به همین دلیل است که کمبود شاهد قدیمیاً به عنوان "شهادت شاهدی" شناخته می‌شده است.
در این موارد، تأثیر استناد به شواهد دیگر و وقوع حوادث و اتفاقات موجود در اطراف می‌تواند بسیار مهم باشد.
بعضی از این شواهد به صورت دیگر ممکن است مورد تأیید قرار نگیرند، اما شواهدی که به عنوان "شواهد امسال" شناخته می‌شوند (مانند شواهد عینی، شواهد مستند، شواهد خرید و فروش، شواهد الکترونیکی و غیره) می‌توانند دارای ارزش حقوقی باشند و موجب اعتبار ادعاها بدون حضور شاهد شوند.

به پرسش مطرح شده، به موارد زیر باید اشاره کرد:شهادت شاهدان و گواهی‌دهندگان هنوز هم از موثرترین و قابل اطمینان‌ترین دلایل برای ثابت‌سازی دعوی در حوزه حقوقی و کیفری محسوب می‌شوند.
با این حال، اثبات یک دعوی به تنها شهادت شاهدان و گواهی‌دهندگان محدود نمی‌شود؛ بلکه علاوه بر آن، برخی جرایم و مجازات‌ها قابل اثبات با دلایل دیگری مانند دانش قاضی، اقرار متهم و حتی سوگند و قسم در برخی جرایم است.
مثال:در پاسخ به این سوال، باید تاکید کرد که شهادت و گواهی‌ها همچنان یکی از مهمترین و قابل اطمینان‌ترین دلایل برای ثابت‌سازی دعاوی حقوقی و کیفری هستند.
با این حال، اثبات دعوی‌ها به شاهدان و گواهی‌دهندگان محدود نمی‌شود، بلکه برخی جرایم و مجازات‌ها قابل اثبات هستند از طریق عوامل دیگری مانند دانش قاضی، اقرار متهم و یا حتی سوگند و قسامه در برخی جرایم.

بنابراین، در صورتی که در دعاوی کیفری هیچ شاهدی در اختیار نداشته باشیم، اما اگر بتوانیم از دلایل دیگر نیز استفاده کنیم، عدم وجود شاهدان شرعی، هیچ ایراد یا تأثیر خاصی ندارد؛ مگر اینکه امکان استناد به سایر دلایل وجود نداشته باشد.
در چنین شرایطی، زیرا قاعده کلی بیان می‌کند که "شاهد بر دعوت کننده است و سوگند بر انکار کننده" است، در صورت عدم وجود دلیل برای اثبات ادعا، باید آن را نادیده بگیریم.

".
در حقوق نیز همین طور است؛ در بسیاری از دعاوی حقوقی، در صورت عدم شهادت، می توان از دادگاه درخواست تحقیق محلی و معاینه محلی نمود و یا درخواست صدور قرار کارشناسی داشت.
اما برخی اوقات قدرت اعتبار شهادت کتبی در دادگاه مورد تردید است.
در چنین مواردی، به جای حضور شهود در دادگاه، می‌توان گواهی محلی تهیه کرده و اظهارات شاهدان و اطلاعات داده شده در پرونده را در یک برگه ثبت نمود.
بنا به این ترتیب، عدم وجود شهود در دعاوی حقوقی در بسیاری از مواقع، اشکالی برای اثبات دعوی ایجاد نمی کند.
"

البته، باید یک نکته ضروری را در نظر داشت: طبق قانون فعلی، اعضای خانواده نیز می‌توانند در صورت شاهد بودن در برابر جرم یا موضوع دعوی، در دادگاه حاضر شده و شهادتی ارائه دهند.
بنابراین، در مقایسه با گذشته، شهادت اعضای خانواده در دادگاه به مشکلات حقوقی بر نمی‌خورد.

آثار نداشتن شاهد در دادگاه

با توجه به اینکه ممکن است در صورت نداشتن شاهد در دادگاه، در برخی موارد می‌توان ادعای خود را اثبات کرد، سوال مطرح می‌شود که آثار عدم حضور شاهد در دادگاه چیست؟ آیا بدون ارائه شواهد برای اثبات دعوا، رفع دعاوی حقوقی و کیفری تأثیرات حقوقی خاصی به همراه خواهد داشت یا خیر؟

در پاسخ به این سؤال، باید اشاره کرد که در عموم، اقامه دعوی حقوقی علیه فرد دیگری مجاز است.
با این حال، به منظور جلوگیری از هدر رفتن زمان و هزینه، بهتر است که خواهان، دلایل مناسب برای ثابت کردن ادعاهای خود را ارائه دهد.
در صورت وجود شواهدی که شرایط قانونی را در پرونده تأیید کنند، می توانید آنها را به دادگاه ارائه دهید، حتی اگر تعداد آنها براهم آورده شده نباشد.
در این صورت، قاضی مسئولیت تصمیم گیری درباره قدرت اعتبارگذاری شواهد را برعهده دارد.

به منظور اثبات دعوای حقوقی، می‌توانید از ادله اثباتی مختلفی استفاده کنید.
به علاوه، می‌توانید به سند، استشهاد محلی و همچنین تحقیق یا معاینه محل نیز استناد کنید.
با این حال، بدون حضور شاهد در دادگاه حقوقی و عدم پذیرش شهادت آنها، آثار حقوقی ویژه‌ای ایجاد نمی‌کند.

به طور کاملاً متفاوتی، در دعاوی کیفری وضعیتی متفاوت وجود دارد.
اثبات هر جرم نیازمند تحلیل دقیق وزن دلایل اثباتی است.
سپس می‌توانید شکایت خود را ارائه دهید.
عدم حضور شاهد در دادگاه کیفری، گاهی باعث ایجاد دلایل قابل استناد مثل اعاده حیثیت توسط متهم می‌شود.