موارد عدم تعلق مهریه به زن

"مهریه یا صداق، به عنوان یکی از رسوم های مربوط به عقد ازدواج، توسط زوجین یا خانواده های آنان قرارداد می‌شود.
در اسلام، مهریه یک حق مالی برای زن است و به این دلیل که زن با انعقاد عقد مالک مهریه می‌شود، هر زمانی که بخواهد، می‌تواند آن را دریافت و از آن استفاده کند.
"

به همین دلیل، زن در هر صورت قادر است به طور کامل و بی عیب و نقص مهریه خود را دریافت کند.
اما به طور استثنایی، برخی شرایط وجود دارد که منجر به عدم پرداخت مهریه به زن می شود یا حداقل زن لایق دریافت کامل مهریه نمی باشد که این موارد به صورت صریح در قوانین ذکر شده و به چند حالت خاص ارتباط دارند.

بنابراین، با توجه به اهمیت ویژه‌ای که در این مقاله داریم، قصد داریم ابتدا به پرسشی مهم درباره "موارد عدم تعلق مهریه به زن" پاسخ دهیم.
سپس در ادامه، شرایطی که می‌تواند به عدم تحویل کامل مهریه به زن منجر شود، را توضیح خواهیم داد.
اگر درباره این موضوع هرگونه سوالی دارید، بهترین راهنمایی در این مقاله را خواهید یافت.

موارد عدم تعلق مهریه به زن

با انجام مراسم عقد نکاح، زن به صورت قانونی مالکیت مهریه را نصیب می‌شود؛ اما در چارچوب قوانین مدنی، برخی موارد وجود دارد که حق مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد.
این موارد شامل موارد زیر می‌شوند: - در صورتی که زن طلاق درخواست کند و عذرا باشد- اگر زن به طور عمد خیانت کند- در صورتی که زن ازدواج را به تأخیر بیاورد- اگر زن به صورت مستقل زندگی کند و همسر به او نیازی نداشته باشد- در صورتی که زن خلع را انجام دهد- اگر زن در زمان عقد پیش از ازدواج چیزی را مطالبه کند که از شرع منفی استتوجه داشته باشید که با وجود این شرایط، مهریه به نفع زن محسوب می‌شود و زن به طور کلی در صورت عقد نکاح این حق را دارد.

با توجه به ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی، اگر عقد نکاح، بصورت موقت یا دائم، باطل باشد و هیچ نزدیکی صورت نگیرد، زن حق مهر را ندارد و در صورت دریافت مهر، شوهر می‌تواند آن را استرداد کند.
بنابراین، شرایطی که موجب عدم دادن مهر به زن می‌شوند، از جمله باطل بودن عقد نکاح و عدم بروز نزدیکی است.
لازم به ذکر است که اگر زن به فساد عقد نکاح آگاهی نداشته باشد و نزدیکی اتفاق بیفتد، او مستحق دریافت مهر المثل است.

با توجه به قوانین حاکم بر عقد ازدواج، زن و مرد می‌توانند بعد از انجام عقد ازدواج توافقی درباره مقدار مهریه برای زن بکنند.
اما طبق ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی، اگر یکی از زوجین قبل از تعیین مهر و قبل از اقامت زناشویی بمیرد، زن مستحق هیچ نوع مهریه‌ای نخواهد بود.
در این صورت، مرد ملزم به پرداخت مهریه نخواهد بود.
اما اگر بین زوجین رابطه زناشویی شکل گرفته باشد، زن مستحق مهر المثل می‌باشد.

بر طبق ماده 1101 قانون مدنی، در صورتی که نکاح بر اساس دلیلی لغو شود و زوجین هیچگونه رابطه زناشویی بین خود نداشته باشند، زن حق دریافت مهریه را نخواهد داشت.
اما در صورتی که مرد دچار ناتوانی جنسی باشد و زن رابطه زناشویی را از او درخواست کند و اگر زن بخواهد نکاح را لغو کند، می‌تواند نصف مهریه را دریافت کند.

شرایط عدم تعلق کامل مهریه به زن

در بخش قبل، مواردی را بررسی کردیم که زن مهریه را دریافت نمی‌کند.
اما در این بخش، قصد داریم شرایطی را توضیح دهیم که زن مهریه را به صورت کامل دریافت نمی‌کند، بلکه تنها بخش کوچکی از آن را دریافت می‌کند.
این شرایط شامل موارد زیر است:1.
شرایط اقتصادی: زن به دلیل وضعیت اقتصادی نامناسب یا ناتوانی در کسب درآمد، تنها بخش کمی از مهریه را دریافت می‌کند.
2.
شرایط عدم رعایت تعهدات: در صورتی که زن تعهدات خود را نقض کند، مانند عدم رعایت توافقات ازدواجی یا عدم ملاقات نیازهای مشترک، حق دریافت مهریه به صورت کامل از زن گرفته می‌شود.
3.
شرایط ناشی از خیانت زن: اگر زن به خیانت مرتکب شود یا رفتاری ناشایست داشته باشد، همچنین حق دریافت کامل مهریه از او سلب می‌شود.
بنابراین، در این شرایط زن تنها به صورت جزئی مهریه خود را دریافت می‌کند و از حق کامل آن محروم می‌شود.

یکی از ظروف قانونی برای عدم کسب زن حقوق کامل هرزندگی، طلاق قبل از برقراری رابطه زناشویی است.
بنا به ماده 1092 قانون مدنی: 'در صورتی که شوهر، قبل از عمل جنسی، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق نصف مهر خواهد بود.
اگر شوهر قبل از این، بیش از نصف مهر را به زن پرداخت کرده باشد، او حق دارد مبلغ اضافی را به صورت خالص یا با اجازه زن یا با قیمت تعیین شده بازپرداخت کند.
' البته، در صورتی که مرد، زن را طلاق ندهد، زن حتی قبل از برقراری رابطه زناشویی، حق استفاده از تمام مهریه را خواهد داشت.

یکی از شرایط عدم تعلق کامل مهریه به زن، طلاق خلع و یا مبارات است.
طلاق خلع به درخواست زن و به دلیل کراهت از مرد و با پرداخت مالی یا بخشی از مهریه انجام می‌شود.
همچنین، در طلاق مبارات، زن قسمتی از مهریه خود را بذل یا بخشش می‌دهد تا از شوهر جدا شود.
به همین دلیل، عدم استحقاق زن نسبت به این مقدار از مهریه، بر عهده زن است، نه اینکه مرد از پرداخت مهریه معاف می‌شود.
بنابراین، زن هر موقع بخواهد می‌تواند مهریه را مطالبه کند.

موضوعی که باید توضیح داده شود این است که در بسیاری از موارد، مردان فکر می‌کنند که مهریه برای زن دوم لازم نیست و برای مثال، کارهای غیرقانونی زن، یکی از شرایطی است که می‌تواند باعث معافیت مرد از پرداخت مهریه شود و یا یکی از علل عدم تعلق مهریه به زن باشد.
اما باید توضیح داد که اگرچه ارتکاب رابطه غیرقانونی توسط زن، عملی جرم است و مورد پیگرد قضایی قرار می‌گیرد، اما هیچ ارتباطی به مهریه ندارد.
همچنین، عدم مطیع شدن زن یا عدم انجام تکالیف زناشویی، هیچ مانعی برای حق پرداخت مهریه نخواهد بود و در صورت عدم انجام وظایف زناشویی، زن فقط مستحق دریافت نفقه خواهد بود.