وصیت نامه محضری

با توجه به قوانین مالی، تهیه وصیت‌نامه به سه شکل ممکن است.
این اشکال شامل وصیت‌نامه خودنویس، وصیت‌نامه معتبر و وصیت‌نامه رسمی است، هرکدام از این اشکال، دارای مقررات خود هستند.
تقسیم‌بندی دیگری نیز وجود دارد که تهیه وصیت‌نامه می‌تواند به شکل شفاهی، عادی و رسمی صورت گیرد.

هرچند، وصیت کردن منجر به الزامات شرعی و قانونی در ثبت وراثت می‌شود.
اما به دلیل اینکه وصیتنامه به صورت محضری در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده است، ارزش قانونی و رسمی بیشتری دارد.
بنابراین برخی افراد تصمیم می‌گیرند با استفاده از این قالب وصیت خود را ثبت کنند.
به همین دلیل مبانی تنظیم و ثبت وصیتنامه به آن‌ها در کمک می‌کند تا معارف خود را به بهترین شکلی وصیت کنند و از بروز اختلافات در وراثت جلوگیری کنند.

در همین راستا، در این مقاله قصد داریم به ارزیابی وصیت‌نامه محضری، روش و شرایط ثبت آن، هزینه‌ها و مدارک موردنیاز برای ثبت این نوع وصیت‌نامه، و نمونه‌ای از وصیت‌نامه محضری، بپردازیم.

وصیت نامه محضری چیست

وصیت کردن برای زمان پس از فوت، یکی از عمل‌های موردعلاقه اسلام است.
این عمل به متوفی اجازه می‌دهد تا مسئولیت‌های مالی و غیرمالی خود را در آینده تعیین کند.
به عنوان مثال، متوفی می‌تواند با تعیین وصیت‌نامه برای خود، فردی را مسئول نگهداری از فرزندان خردسال خود قرار دهد یا از دارایی‌های خود، ترتیب پرداخت بدهی‌های خود را مشخص کند.
این نوع وصیت، به عنوان وصیت عهدی شناخته می‌شود.

معمولا، گاهی اوقات افراد می‌توانند با استفاده از وصیت‌نامه، بخشی از اموال خود را پس از فوتشان به افراد خاصی واگذار کنند.
این وصیت می‌تواند شامل واگذاری مالکیت بر یک خانه‌ی مسکونی به یک یا چند نفر باشد، که به آن به عنوان "وصیت تملیکی" معروف است.
البته، متوفی تنها می‌تواند تا یک سوم از اموال خود را برای نفع دیگران وصیت کند و برای وصول این نوع وصیت بیش از یک سوم، نیاز به رضایت وراث است.

به هر حال، هنگامی که یک شخص در نظر دارد توصیه‌ها و مسئولیت‌های مالی و غیرمالی خود را بعد از درگذشتش مشخص کند، باید یک وصیت‌نامه تنظیم کند.
اگرچه وصیت شفاهی از نظر شرعی معتبر است و وراثت باید به آن عمل کنند، اما به دلیل احتمال وجود اختلافات درباره وصیت‌های شفاهی، عموماً افراد به تنظیم یک وصیت‌نامه می‌پردازند که به دو نوع معمولی و رسمی یا محضری تقسیم می‌شود.

"وصیتنامه عادی، می‌تواند بر روی یک برگه معمولی نوشته شود.
معمولاً، پس از نوشتن وصیتنامه، شاهدانی نیز زیر آن امضا می‌کنند تا معتبر باشد.
اما به دلیل اینکه اسناد عادی ممکن است توسط دیگران مورد اختلاس قرار بگیرند، تنظیم وصیتنامه محضری یا رسمی، این اطمینان را به موصی یا وصیتکننده می‌دهد که به لحاظ قانونی، عمل به خواسته وی لازم الرعایه است.
"

با توجه به توضیحاتی که ارائه شد، می‌توان گفت که وصیت‌نامه محضری یا وصیتنامه رسمی، نوعی وصیت‌نامه است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود و با این تفاوت که به عنوان یک سند رسمی محسوب می‌شود و دارای اعتباری می‌باشد.
از این رو، وصیتنامه محضری تنظیم شده در دفترخانه اسناد رسمی، در برابر اسناد رسمی اعتبار خواهد داشت.

شرایط وصیت نامه محضری

وصیت نامه‌های معتبر، در دفاتر اسناد رسمی تهیه و تنظیم می‌شوند و با نوع دیگری از وصیت نامه‌ها، مانند وصیت نامه‌های سری یا وصیت نامه‌های خودنویس متفاوت‌اند.
شرایط وصیت نامه‌های معتبر، در قوانین مربوطه، از جمله قوانین مدنی و قوانین ثبت‌سفارشی، به طور کامل تبیین شده است.
بر اساس ماده ۲۷۷ قانون ثبت‌سفارشی، ترتیب تهیه و اعتبار وصیت نامه‌های معتبر به شیوه‌ای تعیین شده است.
با این حال، وصیت نامه‌های معتبر نیز مانند وصیت نامه‌های ساده یا وصیت نامه‌های شفاهی، به شرایط خاصی نیازمندند که در این مقاله قصد داریم آن‌ها را بررسی کنیم.

«یکی از شروط لازم برای تنظیم وصیت در محضر، این است که فرد باید بالغ، عاقل، رشید و توانمند به اداره و مدیریت اموال خود باشد.
همچنین، طبق قانون مدنی، اگر شخص خودکشی کند و سپس وصیت‌نامه‌ای تهیه کند، در صورت مرگ وی به علت خودکشی، وصیت نامه او صحیح نخواهد بود.
»

یکی از شرایط مهم در مورد وصیت محضری این است که فقط تا یک سوم از اموال و دارایی‌ها می‌توانند به نفع شخص دیگری وصیت کنند.
بر اساس قانون مدنی، وصیتی که بیشتر از یک سوم اموال و دارایی‌ها را شامل شود، نافذ نیست و وراثت باید تصمیم گیری کنند که آیا بیشتر از ثلث عمل کنند یا خیر

یکی از شرایط دیگر "محضری وصیتنامه" این است که "وصی" هر زمان که بخواهد، می تواند از "وصیتنامه محضری" خود برگردد و به دلیل "محضری بودن" وصیت، هیچ محدودیتی در این مورد وجود ندارد.
این بدان معناست که وصی می تواند یک "وصیتنامه جدید" را تنظیم کند که اعتبار و ملاک آن، وصیتنامه قدیمی‌تر است.

نحوه تنظیم وصیت نامه محضری

وصیت‌نامه محضری، همانطور که از نام آن مشخص است، به یک وصیت‌نامه اشاره می‌کند که در محضر یا دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود و به همین دلیل، مشابه سایر اسناد رسمی، تلقی و بدون توجه به دادگاه و دریافت حکم، لازم‌الاجرا تلقی می‌شود.
اما سوال این است که چگونه می‌توان وصیت‌نامه محضری را تنظیم و ثبت کرد.

برای پاسخ به این سؤال، باید گفت که تنظیم وصیتنامه محضری باید به همان شکل که سایر اسناد رسمی از جمله تعهدنامه محضری تنظیم می‌شوند، صورت گیرد.
به همین دلیل، فرد وصیت کننده باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کند و با داشتن مدارک لازم، وصیت‌نامه محضری را ثبت نماید و هزینه ثبت آن را نیز پرداخت کند.

تنظیم و صحت‌سنجی وصیت‌نامه‌ی شخصی به این روش انجام می‌شود: در ابتدا، پس از شناسایی هویت صاحب وصیت توسط اداره‌ی اسناد رسمی، تمامی دستورات و اراده‌نامه‌های او درباره‌ی وصیت‌های مالی یا ارثی در یک سند ثبت می‌شوند.
این سند، به مانند سند‌های رسمی دیگر، در سیستم مربوطه ثبت می‌شود.
همچنین، در صورتی که وصیت‌نامه به نوع معتبر وصیت‌نامه‌ی مالکیتی تعلق داشته باشد، محتوای آن نیز در سند مالکیت مورد ذکر قرار می‌گیرد.
بعد از امضای شخص، وصیت‌نامه صحت سنجی می‌شود و لازم به اجرا خواهد بود.

اعتبار وصیت نامه محضری

در اجزای قبلی، توضیحی درباره وصیت نامه محضری و شرایط قانونی آن ارائه شد.
در این رابطه، سؤالی ممکن است مطرح شود که چگونگی اعتبار وصیت نامه محضری چگونه است؟ آیا به مانند وصیت نامه شفاهی اعتبار دارد یا خیر؟ قانون امور حسبی درباره میزان اعتبار وصیت نامه های محضری مقرراتی دارد که طبق این قانون، اعتبار این نوع اسناد همانند سایر اسناد رسمی است که در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌شوند.

به همین دلیل، به‌واسطه‌ی اعتبار رسمی داشتن وصیت‌نامه‌ها، بدون نیاز به دریافت حکم از دادگاه، محتوای آن‌ها لازم‌الاجرا تلقی می‌شود.
به عنوان مثال، اگر این وصیت‌نامه مالی برای مال غیرقابل انتقال باشد، آن مال به املاک گیرنده‌ی وصیت‌کننده منتقل می‌شود.
به همین دلیل، طبق قانون ثبت اسناد و املاک، محتوای وصیت‌نامه در سند مالکیت ثبت می‌شود.

مدارک لازم برای ثبت وصیت نامه محضری

قبل از ثبت یک وصیتنامه در دفتر اسناد رسمی، نیازمند تهیه و ارائه مدارک مربوطه هستید.
برای این منظور، به دفتر اسناد رسمی مربوطه مراجعه کنید و با پرداخت هزینه‌های مربوطه، وصیتنامه خود را ثبت کنید.
توجه داشته باشید که آگاهی از مدارک لازم برای ثبت وصیتنامه حائز اهمیت است.

یکی از اسناد اساسی و اهم برای ثبت وصیت محضری، حضور داشتن مدارک شناسایی مانند شناسنامه و کارت ملی فرد وصیت کننده است.
ابتدا، دفتردار به احراز هویت فرد اقدام خواهد کرد و سپس یک سند وصیتنامه محضری تنظیم خواهد شد.

متن: در نامه‌های وصیتی قراردادی، نیاز است که شدهای هویتی وصی یا ناظر نیز، به دفاتر اسناد رسمی تحویل داده شود و اگر نوع وصیت، تملیکی باشد، حتما شناسنامه یا کارت ملی موصی به (به عنوان مدارک هویتی) نیز ارائه گردد.

یکی از مدارک ضروری مربوط به مالکیت مالی، وصیت‌نامه است که شخص موصی قصد ثبت مالکیت می‌کند.
به عنوان مثال، اگر قصد دارد یک خانه را به کسی وصیت کند، باید سند مالکیت این خانه را در اختیار داشته باشد تا شرایط وصیت در آن ثبت شوند.

همچنین، در وصیت‌نامه‌های مربوط به اموال غیرمنقول، لازم است مدارک متعلقه به استعلام از اداره ثبت به همراه داشته شود.
این امر برای صحت و صلاحیت وصایت‌نامه محضری ضروری است.
به عبارت دیگر، باید صاحب ملک به‌طور دقیق مشخص شود.
در عین حال، برای اخذ گواهی مطابق ماده ۱۸۷ قانون مالیات مستقیم، نیازی به مراجعه به اداره مالیات نیست.

هزینه وصیت نامه محضری

در بخش قبلی، توضیح داده شد که چگونه باید وصیت‌نامه محضری را تنظیم کنیم و اشاره شد که برای این کار، باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و بعد از پرداخت هزینه‌های مربوطه، وصیت خود را به صورت رسمی نماییم.
لذا، حالا می‌خواهیم به سوال بعدی پاسخ دهیم که هزینه تهیه وصیت‌نامه محضری چقدر است و به خصوص برای تنظیم وصیت‌نامه محضری، چه مبلغی باید پرداخت کنیم؟

معمولاً هزینه‌ی صیانت‌نامه‌های قضایی بر اساس تعرفه دفاتر اسناد رسمی تعیین می‌شود.
دفاترخانه‌ها در همان سال، بر اساس تعرفه حق التحریر، هزینه را دریافت می‌کنند.
هزینه‌ی صیانت‌نامه‌های قضایی به مبلغ 150 هزار تومان تعیین شده است و وصیت‌کننده می‌تواند آن را به صورت نقدی یا با استفاده از دستگاه کارتخوان پرداخت کند.

وصیتنامه محضری یک شکل خاص ندارد؛ هرکسی که قصد دارد وصیتنامه محضری بگیرد، می‌تواند با مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی و تهیه مدارک لازم، آن را به ثبت رسمی برساند.
در اینجا، نمونه‌ای از وصیتنامه محضری برای آشنایی بیشتر با عزیزان قرار داده شده است و می‌توانید متن آن را برای دانلود دریافت کنید.