موارد عذر موجه متهم در قانون آیین دادرسی کیفری

رسیدگی به دعاوی در دادگاه‌های کیفری با رعایت تشریفات خاص و ویژه، در قوانین آیین دادرسی کیفری مشخص شده است.
این دادگاه‌ها معمولا به رسیدگی جرایم و تعیین مجازات متهمان می‌پردازند.
حضور متهم در دادگاه کیفری اهمیت زیادی دارد، به گونه‌ای که عدم حضور وی ممکن است سبب اعمال ضمانت‌ اجرایی شود.
علاوه بر حقوقی که در آیین دادرسی مدنی برای دعاوی مدنی در نظر گرفته شده است، در قوانین آیین دادرسی کیفری نیز مواردی برای عذر موجه متهمان در عدم حضورشان در دادگاه پیش‌بینی شده است.
در این مقاله قصد داریم به بررسی و بررسی جهات عذر موجه متهم در قانون آیین دادرسی کیفری و موارد آن بپردازیم.
به همین دلیل، در ابتدا به تکلیف حضور متهم در دادگاه کیفری می‌پردازیم و سپس موارد عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی را بررسی خواهیم کرد.

تکلیف متهم برای حضور در دادگاه کیفری

با توجه به ماده 179 قانون آیین دادرسی کیفری، فردی که به ارتکاب جرم متهم است، در صورتی که حضور او در دادگاه ضروری باشد، ملزم به حضور و ارائه توضیحات لازم برای بررسی و تحقیقات مربوط به این موضوع است.
در اینجا، مفهوم حضور در دادگاه و ادای توضیحات لازم به منظور روشن شدن واقعه در ماده 179 قانون آیین دادرسی کیفری ذکر شده است.
همچنین در این ماده، تضمین عدم حضور متهم در دادگاه کیفری نیز به طور صریح مورد بحث قرار گرفته است.
با توجه به این ماده، متهمی که بدون داشتن عذر موجه به دادگاه حاضر نشود یا عذر موجه خود را اعلام نکند، ممکن است بر اساس فرمان بازپرس جلب شود.
از این رو، عدم حضور متهم در دادگاه کیفری منجر به توقف جریان رسیدگی به اتهام نمی‌شود و در چنین شرایطی ممکن است دستور جلب یا دستگیری متهم بر اساس فرمان بازپرس صادر شود.

موارد عذر موجه متهم در قانون آیین دادرسی کیفری

در بحث قبل، توضیح داده شد که در صورت تشخیص ضرورت، حضور متهم در دادگاه کیفری اجباری است و متهم مکلف به حضور در دادگاه می‌باشد.
اما گاهی اوقات عدم حضور متهم در دادگاه کیفری با دلایل موجهی همراه است و در این شرایط حضور متهم در دادگاه امکان‌پذیر نیست.
به همین دلیل، در قانون آیین دادرسی کیفری، دلایل قابل قبول برای عدم حضور متهم در دادگاه مطرح شده است که به عنوان عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری محسوب می‌شوند و این عذرها حق متهم را مشروع می‌سازند.
در قانون آیین دادرسی کیفری، دلایل قابل قبول برای عدم حضور متهم در دادگاه معرفی شده‌اند که به تفصیل در ماده ۱۷۸ آن تبیین شده‌اند.

ای> تأخیر یا عدم حضور در<em> استدعا</em>را که باعث می شود حضور متعذر شود، نام می بریم.

بیماری متهم به بیماری‌هایی گفته می‌شود که سبب می‌شود والدین، همسر یا اولاد شخص موردنظر قادر به شرکت در یک رویداد یا ارائه حضور نباشند.

در صورت فوت همسر یا یکی از اقربای تا درجه سوم از طبقه دوم، باید برخی اقدامات انجام شود.

تاثیرات منفی حوادث مهم مانند بیماری های واگیر، سیل و زلزله که باعث عدم قابلیت تردد می‌شوند، جزء ابتلائاتی است که ممکن است به افراد بیافتد.

ث - فردی که در تابعه قرار گرفته یا به زندان افکنده شده است.

ج - اینکه دیگر مواردی هستند که بر اساس عرف، به عنوان عذر موجه تشخیص داده می‌شوند، مانند بازپرسی کننده.
"

علاوه بر موارد و شرایطی که در قانون آیین دادرسی کیفری به عنوان عذر موجه عدم حضور متهم در دادگاه کیفری ذکر شده است، طبق تبصره مذکور، در سایر حالت‌ها، متهم می‌تواند قبل از موعد تعیین شده، بازپرس را در جریان دلیل عدم حضور خود قرار داده و درخواست موافقت او را دریافت نماید؛ در این صورت، بازپرس، می‌تواند در صورت عدم تاثیر منفی بر روند تحقیقات، به مدت سه روز تاخیر را تمدید کند.
با توجه به توضیحات فوق، می‌توان به این نتیجه رسید که:

در ابتدا: حضور متهم در دادگاه کیفری برای رسیدگی به پرونده‌ها ضروری است و در صورتی که متهم در دادگاه حاضر نشود، احتمالاً به محضر دادگاه استدعا خواهد شد.

در مورد ارائه جواز تابلویی مجازات اینکه متهم به دادگاه جنايی حاضر نشود ، تعدادی موقعیت قابل ملاحظه پیش بینی شده است .
اگر به طور اتفاقی یکی از این موارد وجود داشته باشد و متهم در دادگاه حاضر نشود ، اختلالی در مورد حضور او در دادگاه به وجود نمی آید