زوال دعوا و موارد آن

یکی از مسائل حائز اهمیت در قوانین و به طور کلی در حقوق، حق افراد برای اقامه دعوا است.
این حق توسط قانون اساسی تضمین شده است و افراد می‌توانند در صورتی که حقوق خود رد و یا تضییع شود، با مراجعه به دادگاه‌های صالح دعوا خود را طرح کنند.
با این حال، در برخی موارد، می‌توان مشاهده کرد که حق اقامه دعوا از افراد گرفته می‌شود و به طور معمول به آن به عنوان "دعوا زایل" اشاره می‌شود.
به همین دلیل، این مقاله به بررسی مفهوم و موارد زوال دعوا می‌پردازد.

زوال دعوا چیست

براساس قانون اساسی، همه افراد حق دادخواهی را دارند و می‌توانند به دادگاه‌های صالح مراجعه کنند.
حق دسترسی به این دادگاه‌ها برای همه اعضای ملت وجود دارد و هیچ‌کس نمی‌تواند دیگران را از استفاده از این حق منع کند.
اما در بعضی موارد، حق اقامه دعوا از یک شخص سلب می‌شود، که این وضعیت را در حقوق به زوال دعوا می‌گویند.
زوال به معنای از بین رفتن و نابودی است.
زوال دعوا دو نوع خاص و عام دارد.
زوال دعوا در معنای عام به معنای از بین رفتن دعوایی است که خواهان آن اقدام کرده است.
اما زوال دعوا در معنای خاص معمولاً نتیجه‌ی صدور حکم قطعی است که اختلاف را حل و فصل می‌کند.

موارد زوال دعوا

همانگونه که توضیح داده شد، مفهوم زوال دعوا به دو صورت عمومی و خاص استفاده می شود.
زوال دعوا به صورت خاص معمولاً نتیجه صدور حکم قطعی است که اختلاف را حل و فصل می کند.
به این معنی که هرگاه یک حق توسط شخصی متضرر شود و آن حق بر اساس ادعا تضییع یا انکار گردد، صاحب حق مجاز است به مراجع صالح مراجعه کند تا دعوا را به ثبت برساند.
چنانچه این دعوا منجر به صدور حکم قطعی شود، به دلیل صحت و اعتبار آن، دعوا زایل می‌گردد.
علاوه بر این، در شرایط و موارد دیگر نیز ممکن است دعوا زایل شود.
"

زوال دعوا ممکن است ناشی از زوال حق اصلی باشد.
به عبارت دیگر، هرگاه حق اصلی از بین بروید، دعوا نیز با آن از بین خواهد رفت.
به عنوان مثال، اگر فرد صاحب حق، از امتیاز خود به طریقی ارادی گذشت کند، در این صورت، زیرا از حق خود گذشته است، قابلیت اقامه دعوا نیز از بین خواهد رفت.

همچنین، از جمله دلایلی که می‌تواند به زوال دعوا منجر شود، می‌توان به توانایی خواهان در انصراف از دعوا اشاره کرد.
در چنین مواردی، دادگاه ممکن است تصمیم قضایی در خصوص لغو دعوا اتخاذ نماید.

در بعضی موارد، انجام دادن دعوا صرفاً برای تضعیف آن نیز اتفاق می افتد.
به عنوان مثال، اگر مطالبه و بدهی در یک شخص واحد تجمع کند، حق مطالبه از بین می رود.
به طور مثال، اگر فردی بدهکار دیگری باشد و در عین حال به همان میزان طلبکار هم باشد، دیگر حقی برای پیگیری حق خود ندارد؛ بنابراین دعوا بی اثر خواهد شد.

یکی از عواملی که می‌تواند باعث ضعف یا از بین رفتن یک دعوا شود، بازگشت دعوا به مرجع قبلی است.
اما باید توجه داشت که استرداد دعوا تنها به تنزل یک دعوا نمی‌انجامد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره استرداد دعوا، روی لینک زیر کلیک کنید: اطلاعات بیشتر.