قرار چیست و انواع آن

"در رسیدگی به اختلافات، دادگاه تصمیمات متنوعی اتخاذ می‌کند.
طبق قانون آیین دادرسی مدنی، تصمیمات دادگاه را می‌توان به دو دسته‌ی احکام و قرارها تقسیم کرد.
این دو دسته تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند و البته تأثیرات متفاوتی نیز دارند.
حکم درباره‌ی ماهیت دعوا صادر می‌شود، اما قرار باید لزوماً درباره‌ی ماهیت نباشد و ممکن است مربوط به مسائل شکلی باشد.
"

اما می‌توان تصمیمات صادرشده از دادگاه را به انواع مختلفی تقسیم کرد که در قانون آیین دادرسی مدنی تعریف شده اند و خود این قانون، اساس شناخت اقسام تصمیمات می‌باشد.
هر تصمیم دارای شرایط و ضوابط خاص خود است که بررسی اقسام تصمیمات درباره آنها ضروری است.
برخی از آنها تصمیمات قطعی و برخی دیگر قطعی نیستند.

با توجه به اهمیت این مسئله، در این مقاله، قصد داریم به سؤال اصلی "قرار چیست؟" پاسخ دهیم و سپس انواع قرارها را بررسی کنیم و در پایان تفاوت آنها با حکم را بیان کنیم.
اگر سوالی درباره "قرار و انواع آن" دارید، با ما همراه باشید تا در این مقاله به آن پاسخ دهیم.

قرار چیست

در مواد قانونی، تعریفی از عبارت "قرار" ارائه نشده است.
اما قانون‌گذار در ماده 299 قانون آیین دادرسی مدنی، مفهوم حکم را تعریف کرده و آن را به صورت جزیی یا کلی بستگی به ماهیت دعوا برای تصمیم‌گیری دادگاه می‌گوید.
اگر رای دادگاه ماهیت دعوا را به صورت جزیی یا کلی مشخص کند، به آن حکم می‌گویند، در غیر این صورت آن را "قرار" نامیده‌اند.
بنابراین، می‌توان گفت قرار دادگاه به رایی اشاره دارد که همزمان یک یا دو شرط مشخص شده را نداشته باشد.

بنابراین مطابق با ماده 299 قانون آیین دادرسی مدنی، تعریف قرار به شکلی است که باید توجه کرد که قرار می‌تواند دارای یکی از ویژگی‌های ذکر شده در این ماده باشد.
به عبارتی دیگر، یک قرار می‌تواند استدلالی جهت تعیین ماهیت دعوا نباشد، اما تصمیم‌گیری قاطعی را ایجاد کند.
به عنوان مثال، قراری مانند جلب به دادرسی یا قراری که به ماهیت دعوا بپردازد، اما تصمیم‌گیری قاطعی ایجاد نکند می‌تواند اشاره شود.

قوانین مختلف حکمرانی، شرایط موردنیاز برای صدور "رای دادگاه" به شکل "قرار" را تعیین می‌کنند.
بنابراین، بهترین استاندارد برای تشخیص صحت یا عدم صحت یک "قرار" این است که آیا مقررات قانونی آن را تحت پیش بینی قرار داده‌اند یا خیر.
به طور دیگر، امکان صدور "قرار" در صورتی وجود دارد که قانون‌گذار آن را پیش بینی کرده باشد.

انواع قرار کدامند

در قسمت قبل، قانون آیین دادرسی مدنی را به عنوان مرجعی برای تعریف قرار معرفی کردیم.
قرار به شرط داشتن دو ویژگی توسط دادگاه مورد تایید قرار می‌گیرد.
این دو ویژگی عبارتند از اولا، عدم ربط قرار به ماهیت دعوا و دوما، صدور قرار به صورت جزئی و کلی توسط دادگاه.
در این بخش، می‌خواهیم انواع مختلف قرار را تشریح کنیم.
براساس قانون، انواع مهم قرار عبارتند از:- قرارهایی که تحت همان شرایط قانونی قرار گرفته‌اند.
- قرارهایی که تحت شرایط خاصی اعمال می‌شوند.
- قرارهایی که توسط محکمه صادر می‌شود.
- قرارهایی که تحت توافق طرفین صورت می‌گیرد.
- قرارهایی که توسط نمایندگان قانونی صادر می‌شود.
با استفاده از تگ‌های HTML مانند strong و em می‌توانیم اهمیت برخی از کلمات را برجسته کنیم.

قرار تهیه شماره‌ای از محتوای تخصصی یا پیشرفته

قرارهای اعدادی (مقدماتی)، اقداماتی هستند که پیش از صدور رای قاطع، پرونده را آماده می‌کنند.
این قرارها در دادگاه صادر و در جریان دادرسی قرار می‌گیرند.
در واقع، قبل از پایان یافتن دادرسی، این قرارها را صادر می‌کنند.
اقدامات اعدادی (مقدماتی) در دعاوی مدنی شامل نوعی قرار برای تحقیق و معاینه محلی است، همچنین در دعاوی کیفری، قرارهای موقوفی برای تعقیب گرفته می‌شوند.

تصمیمات قاطع سازمان دعوی

قرارهای دعوی قاطع به قرارهایی اشاره دارد که با صدور آنها پرونده از مرجع رسیدگی به دعوا خارج می‌شود.
این قرارها، مانند حکم‌ها عمل می‌کنند.
قانون آیین دادرسی مدنی نیز تعدادی قرارهای دعوی قاطع را بررسی کرده است.
قرار رد دعوا یکی از انواع قرارهای قاطع است.

قرارهایی با اطمینان قوی

مفاهیمی که در قرارهایِ شبه قاطع به کار می‌روند، اعمالی هستند که با اخراج پرونده یا مجری نتیجه، از دورِ تصمیم‌گیری خارج می‌شود یا در صورت عدم اخراج، پرونده برای بررسی و رسیدگی توسط شعبه یا دادگاه دیگری ارجاع می‌شود.
قرارهایِ عدم اهلیت طرفین در دعاوی مدنی و قرارهایِ امتناع از رسیدگی در دعاوی کیفری، به عنوان قرارهایِ شبه قاطع مطرح می‌شوند.

برای تقسیم بندی قرارهای صادر شده از دادگاه، نکته‌ای باید مد نظر قرار گرفته باشد.
قرارها را می توان از نظر قابلیت تجدید نظر به قرار قطعی و غیر قطعی تقسیم کرد.
همچنین، از نظر قابلیت فرجام، می‌توان آنها را به قرار نهایی و غیر نهایی تقسیم نمود.

تفاوت قرار و حکم چیست؟

در بخش‌های قبل، توضیحاتی درباره‌ی مفهوم قرار و انواع گوناگون آن ارائه کرده‌ایم.
اما در این بخش، سعی داریم به سوالی پاسخ دهیم که چیستی نقش و تفاوتی بین قرار و حکم وجود دارد.
دیگر نکته‌ی قابل توجه در این بخش این است که ما از تگ‌های html مانند تگ و در این متن استفاده کرده‌ایم.
تفاوت اصلی بین قرار و حکم عبارتند از:- تغییراتی که در قرارها وجود دارد، معمولاً با موافقت و توافق ارایه می‌شود، در حالی که حکم‌ها بیشتر به عنوان دستورات و اسناد رسمی صادر می‌شوند.
- قرارها در طول زمان می‌توانند تغییر کنند، اما حکم‌ها به تدریج و با رعایت مقررات مربوطه باید اجرا شوند.
- ارکان و عوامل قانونی بسیاری ممکن است برای صدور حکم به کار روند، اما برای قرارها معمولاً نیاز به توافق دو طرف است.
- حکم‌ها معمولاً جهت اعمال اجباری اتخاذ می‌شوند ولی قرارها به دلیل موافقت و توافق بین طرفین به اجبار نیاز ندارند.
این تفاوت‌ها می‌توانند در درک مفاهیم قرار و حکم به ما کمک کنند.

با توجه به ماده 299 قانون آیین دادرسی مدنی، برای صحت یک حکم، باید دو ویژگی را همزمان داشته باشد.
اول اینکه باید درباره ماهیت دعوا مورد بحث و تصمیم قرار بگیرد، و دوم اینکه باید قطعی و قاطع باشد.
اما قرار اجبارا نیازی به این دو ویژگی ندارد و تنها یک ویژگی را دارد، به این معنا که ممکن است درباره ماهیت دعوا حکم نگیرد اما قطعیت داشته باشد.
به عنوان مثال، می توان به قرار جلب به دادرسی اشاره کرد.
همچنین ممکن است درباره ماهیت دعوا صحبت کند اما قطعی نباشد، مثل قرار کارشناسی.