یکی از اسناد تجاری پرکاربرد در جامعه ما سند سفته است. سفته به دلیل متعددی نظیر ضمانت حسن انجام کار در محیط کار و یا ضمانت‌های بانکی و غیره، توسط افراد درخواست می‌شود. با ارائه سفته، شخص متعهد می‌شود و در صورتی که تعهدش رعایت نشود یا در هر صورت سفته اجرا شود، شاکی می‌تواند از طریق دادگاه صالح شکایت کند و مطالبه سفته را انجام دهد. تنها یکی از راه‌های مطالبه سفته، رسیدگی دادگاه به دادخواست مطالبه سفته است. البته ضروری است که دادگاه مربوطه صالح باشد. به این ترتیب، شخص طلبکار از انجام تعهد متعاقباً از طریق مراجعه به دادگاه صالح قادر خواهد بود اقدامات لازم برای مطالبه سفته را انجام دهد. در این مقاله، به تحلیل شرایط مطالبه سفته، روش‌های پیگیری سفته، صلاحیت دادگاه صالح برای مطالبه سفته می‌پردازیم.

شرایط مطالبه سفته

برای بررسی شرایط معتبریت بدهی در سفته و قابلیت صرفنظر از شکایت، ابتدا به ارزیابی اصطلاحات حقوقی مورد استفاده در این باره می‌پردازیم. شرایط معتبریت یعنی تکمیلی که طبق آن یک دادگاه مجاز به بررسی و صدور حکم مربوط به شکایت می‌باشد. به عنوان مثال، یک دادگاه حقوقی مجاز به بررسی موضوعات کیفری نمی‌باشد و در صورتی که شامل عنصر جنایی باشد، صلاحیت مناسب برای رسیدگی را ندارد. در صورت صدور حکمی توسط یک دادگاه که در بحث یا موضوعی خارج از صلاحیت خود قرار دارد، این حکم به عنوان نامعتبر محسوب می‌شود و باید مورد رسیدگی در یک دادگاه معتبر قرار گیرد. واژه کلیدی دوم در این مطالبه، سفته است. سفته مدرکی است که در آن یک فرد تعهد می‌کند تا در تاریخ مشخص یا در زمان درخواست، مبلغ خاصی را به یک فرد مشخص یا به صورت حواله یا عبرت به حامل پرداخت نماید.برای مطالبه سفته، رعایت شرایط زیر الزامی است: - صراحت و محقق بودن مبلغ سفته - صحت و نامعصومیت تاریخ سفته - صحت و معین بودن نام و هویت طرف صادرکننده سفته و طرف معتبت - مستند و کامل بودن دلايل و اساسنامه مطالبه سفته بعلاوه، در صورتی که سفته شرط گذارنده بوده و مشروط به وقوع شرایط معینی باشد، تکمیل و محقق شدن این شروط نیز الزامی می‌باشد.

۱- شخصی که دارنده نسخه سفته می باشد، باید در زمان مقرر (سررسید) وجه سفته را دریافت کند. اگر پرداخت شد، هیچ مشکلی ندارد، در غیر این صورت دارنده سند (سفته) باید ظرف ده روز کاری نسبت به عدم پرداخت وجه سفته اقدامی انجام دهد. این اقدام را عموماً واخواست می‌نامند. واخواست به معنی اعتراض رسمی نسبت به عدم پرداخت وجه سفته است. واخواست باید در برگه‌های آماده دادگستری تنظیم و به دادگاه تقدیم شود. هرگونه واخواستی که از سوی دارنده برای پرداخت وجه سفته به صادرکننده ارسال شود، ارزش حقوقی ندارد و تلقی نمی‌شود. برگه واخواست در سه نسخه تنظیم می‌شود و نسخه‌ی اصلی سفته به آن ضمیمه می‌شود و به آدرس صادرکننده که در برگه واخواست ذکر شده است، ارسال می‌شود. نسخه دوم در محل تحویل صادرکننده تقدیم می‌شود و نسخه اصلی به دارنده سفته تحویل داده می‌شود و نسخه سوم در دفتر دادگاه بایگانی می‌شود.

"2- در صورتی که یک سند به صورت نوشته‌شده ("ظهر نویسی شده") باشد، به این معنی است که این سند از دست به دست شده و افرادی این سند را کپی کرده و امضا کرده‌اند. تمامی افرادی که در این نسخه نوشته شده امضا کرده‌اند، مسئولیت تضامنی در قبال صاحب سند را دارند. بنابراین، صاحب سند می‌تواند مبلغ کل سند را از هر یک از امضاکنندگان به عنوان مسئول تضامنی خواستار کند و آنها ملزم به پرداخت آن می‌باشند. برای استفاده از مسئولیت تضامنی نویسندگان، صاحب سند باید در طول یک سال از تاریخ درخواست خود دادخواست را به دادگاه ارائه کند. در غیر این صورت، صاحب سند هیچ حقی در برابر نویسندگان ندارد و مسئولیت تضامنی مذکور برای آنها لغو می‌شود."

۳ - با رعایت دو شرط زیر، صاحب یک سفته می‌تواند قبل از بررسی و صدور حکم توقیف اموال متناسب با دعوا از دادگاه درخواست کند و دادگاه نیز مجاز است پس از صدور حکم، مبلغی که در سفته وجود دارد را به صورت وجه نقد یا اموال متناسب با دارنده‌ی سفته به او تحویل دهد، در غیر اینصورت، دارنده‌ی سفته در مقایسه با سایر طلبکاران حقوق اولویت دارد.

طرق پیگیری سفته

موضوع "روش‌های پیگیری مطالبه" به این معناست که فرد می‌تواند برای شکایت، پیگیری و به دست آوردن مطالبه خود، از روش‌های زیر استفاده کند: - استفاده از نامه رسمی برای ارسال شکایت خود به مراجع ذی‌نفع - ارتباط مستقیم با سازمان یا شخص مربوطه جهت توضیح و اقدام لازم - مراجعه به دادگاه و درخواست تحقیق و بررسی زمینه‌های مرتبط با مطالبه - حضور در جلسات گفتگو به منظور بررسی مسئله و توافق بر سر راه‌حل مناسب - استعانت از وکیل یا مشاور حقوقی جهت راهنمایی در مراحل پیگیری قانونی به کار گیری این روش‌ها می‌تواند در رسیدن به عدالت و به دست آوردن حقوق صحیح و مطلوب از طریق پیگیری مطالبه مؤثر باشد.

١- طرح دعوای تجاری

مطابق با طرح دعوا، در صورتی که سفته مربوطه حاوی مطالبه‌ای باشد، لازم است زمان سررسید آن مشخص شده باشد تا بتوان از مزایای اسناد تجاری و حق تقدیم واخواست بهره‌مند شد. به عنوان مثال، درخواست تامین خواسته، که شامل عدم تودیع خسارت احتمالی است، یکی از مزایای اسناد تجاری محسوب می‌شود.

طرح دعوای مدنی از طریق تقدیم دادخواست

دعواهای مدنی می‌توانند از طریق تقدیم دادخواست به دادگاه ها مطرح شوند. در این روش، طرف مدعی دادخواست را تنظیم کرده و پس از تکمیل اسناد و ارائه شواهد و مدارک مربوطه، آن را به دادگاه ارائه می‌دهد.

دادخواست، حاوی اطلاعات مهمی از جمله نام و شماره تماس طرف های دعوت شده، شرح کامل موضوع دعوا، ارائه شواهد و شرایط خواسته های طرف مدعی و دیگر موارد مربوطه است.

بعد از تقدیم دادخواست، دادگاه به بررسی و پیگیری موضوع می‌پردازد و پس از شنیدن استدلال های طرفین و ارائه مدارک و شواهد، اقدام به صدور رای قطعی می‌کند.

طرح دعوای مدنی از طریق تقدیم دادخواست روشی موثر برای حل و فصل اختلافات مدنی است و به طرفین امکان می‌دهد تا به صورت قانونی حقوق و مطالبات خود را ادعا کنند و به حق خود دست یابند.

چون سفته، یک سند پرداختی است، می‌توان به صورت یک سند عادی نسبت به پرداخت آن اظهار دعوا کرد. با این حال، در این صورت امکان استفاده از مزایای اسناد تجاری که در بالا به آن اشاره شد، وجود ندارد. در مورد سفته‌هایی که مبلغ آن‌ها کمتر از بیست میلیون تومان است، باید در شورای حل اختلاف مطرح شوند، اما اگر مبلغ سفته بیشتر از بیست میلیون تومان باشد، الزاماً باید در دادگاه طرح شود. برای آشنایی بیشتر با نحوه اجرای سفته، می‌توانید روی لینک مربوطه کلیک کنید.