حقوق مرد و زن در صیغه موقت

بر اساس قانون، دو نوع ازدواج یا عقد نکاح قابل شناسایی است.
در نوع اول، ازدواج به صورتی دائمی و بدون محدودیت زمانی اتفاق می‌افتد.
اما در نوع دوم ازدواج، مدت زمان تعیین شده‌ای دارد و پس از پایان این مدت، رابطه زناشویی نیز خاتمه می‌یابد.
این نوع ازدواج را ازدواج موقت، صیغه یا متعه می‌نامند.

فاقد اینکه از نظر عرفی، اصل دائمی بودن نکاح بین زن و مرد به طور گسترده‌ای قبول شده باشد و بیشتر افراد تمایل دارند که ازدواج‌شان را به صورت دائم انجام دهند، صیغه یا ازدواج موقت نیز به لحاظ قانونی مشکلی ندارد و مقررات مربوط به این نوع ازدواج در کنار نکاح دائم در قانون مدنی در نظر گرفته شده است.
این اقدام به منظور تضمین حقوق مرد و زن در صورت انجام ازدواج موقت است و به منظور جلوگیری از وجود هرگونه اختلاف در این زمینه.

به مناسبت فوق، در اینجا مقاله‌ای را بررسی می‌کنیم که درباره "حقوق زن و مرد در ازدواج موقت" است.
در ادامه، توضیحی از "نکات مهم مربوط به حقوق زن و مرد در صیغه موقت" را ارائه خواهیم داد.

حقوق زن در صیغه موقت

"عقد موقت یا صیغه، یکی از اقسام عقد نکاح است که در قانون مدنی، شرایط و احکام مربوط به آن بیان شده‌اند.
با این وجود، این نوع عقد در مقایسه با عقد ازدواج دائم، معیارهای متفاوتی دارد.
در عقد موقت، زن و مرد تنها برای یک مدت زمان مشخص در این عقد، به یکدیگر از نظر شرعی محرم می‌شوند و پس از پایان این مدت، رابطه زوجیت نیز پایان می‌پذیرد.
"

یکی از ویژگی‌های متمایز کننده بین عقد ازدواج دائم و عقد ازدواج موقت این است که در عقد موقت، باید دقیقاً مدت زمان مشخص شده باشد.
همچنین، در صورت عقد موقت، مهریه زن یا همان صیغه با تعیین قرارداد شده باید تعیین شود؛ در غیر این صورت، می‌توان گفت که شرایط صحت عقد موقت وجود ندارد و این عقد باطل و بی‌اثر خواهد بود.

اما یکی از نکات مهمی که درباره عقد یا صیغه موقت بررسی می‌شود، این است که چه حقوقی به زن در این صیغه تعلق می‌گیرد و شوهر موظف است آن را فراهم کند؟ در پاسخ به این سوال بهتر است گفت که حقوق زن در صیغه موقت و حقوق زن در ازدواج دائم اندکی تفاوت دارند و ما در این قسمت به بررسی آن می‌پردازیم.

درباره حقوق زن در صیغه موقت و حقوق زن در ازدواج صیغه، اولین نکته‌ای که به ذهن می‌رسد، حق نفقه زن است.
به عبارت دیگر، سوالی مطرح می‌شود که آیا در صیغه موقت نیز، زن مشابه ازدواج دائم، حق دریافت و مطالبه نفقه خواهد داشت؟ در پاسخ به این سوال، بایستی بگوییم که طبق ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی، حق دریافت نفقه زن در عقد موقت پیش‌بینی نشده است.

با توجه به قاعده‌ی وارد شده، در قرارداد موقت، همسر زن حق دریافت نفقه را ندارد مگر در دو مورد خاص.
اول اینکه در حین انعقاد قرارداد موقت یا عقد صیغه، شرطی برای حق دریافت نفقه توسط زن تعیین گردد.
و دوم اینکه قرارداد موقت بر اساس این اصل منعقد شود که زن مجاز به دریافت نفقه باشد، حتی اگر زن و شوهر هنگام ازدواج هیچ شرطی درباره دریافت نفقه قرار نداده باشند.

"یکی از جوانب مهم در حقوق زن در ازدواج موقت، وجود حق ارث زن در ازدواج موقت است.
به طور ساده، سوالی مطرح می‌شود که آیا هنگامی که شوهر در ازدواج موقت یا عقد موقت فوت کند، همسرش قادر به بهره‌مندی از ارث او می‌باشد یا خیر؟ پاسخ به این پرسش این است که در ازدواج معمولی، توالی وارثی برقرار است.
اما در ازدواج موقت یا صیغه، این توالی وارثی به وجود نمی‌آید.
بنابراین اگر مرد، در ازدواج موقت فوت کند، بانوی عزیز قادر به ارث‌بردن از او نیست.
"

مورد بعدی در رابطه با حقوق زن در صیغه موقت، مهریه زن در صیغه موقت می باشد.
یکی از مهم‌ترین شرایط صحت ازدواج موقت، تعیین دقیق مهریه زن در زمان عقد است.
در غیر این صورت، عقد موقت باطل خواهد شد.
بنابراین، در عقد موقت یا صیغه همانند ازدواج دائمی، زن حق دریافت مهریه دارد و اگر مرد مهریه را پرداخت نکند، زن می‌تواند با استناد به صیغه‌نامه، در دادگاه دعوی مطالبه مهریه را به راه بیاورد.

یکی از حقوق مهم زن در صیغه موقت این است که مرد در برخی موارد خاص مجبور به ثبت ازدواج موقت یا صیغه می‌شود.
در صورتی که اقدام به ثبت نکاح موقت نکند، ممکن است با مجازات عدم ثبت صیغه روبه‌رو شود.
این مجازات ممکن است شامل جریمه نقدی، حبس و الزام به ثبت عقد موقت باشد.
قانون حمایت خانواده تعیین می‌کند که اگر زوجه، در زمان عقد موقت باردار شده یا شرط شده باشد که مرد عقد موقت را ثبت کند، مرد ملزم است این امر را انجام دهد.

حقوق مرد در صیغه موقت

در بخش قبل، به بررسی مفهوم "حقوق زن در ازدواج موقت یا صیغه" پرداخته شد.
همانطور که پیشتر گفته شد، در ازدواج موقت، زن در مورد مسائل مرتبط با ارث و نفقه حقوقی ندارد، مگر آنکه این موارد به صورت شرطی در قرارداد ازدواج موقت تعیین شده باشد.
اما در این بین، شاید سوالی مطرح شود که "حقوق مرد در ازدواج موقت چیست؟".
آیا حقوق مرد در ازدواج موقت، مشابه حقوق مرد در ازدواج دائم است یا خیر؟

در پاسخ به این سؤال، باید بیان کنیم که یکی از حقوق مهم و برجسته‌ی مردان در ازدواج دائم، تأیید و حمایت از آن‌ها توسط همسرشان است.
در واقع، تأیید و حمایت می‌تواند به دو صورت خاص و عمومی باشد.
تأیید و حمایت خاص به معنای تأیید و حمایت از ارتباط زوجین در رابطه زناشویی است، در‌حالی‌که تأیید و حمایت عمومی به معنای احترام و قبول رهبری مرد در خانواده است.
به عنوان مثال، همسر باید در همان خانه‌ای که همسرش فراهم کرده است، سکونت کند.

درباره موضوع عقد موقت باید بگوییم که آیا در این نوع عقد، زوجه موظف است تمام احتیاجات زن را برآورده کند یا خیر؟ در عقد موقت، زن همانند عقد دائم، مسئول است که به همسر خود حقوق و تمامی نیازهای او را تامین نماید.
به خاطر برطرف کردن نیاز جنسی، زن در عقد موقت باید به طور خاص به همسرش تمکین کند.
بنابراین، عدم تمکین در عقد موقت موجه نیست.

با این وجود، برخی از مراجع دینی معتقدند که شرایط ازدواج موقت یا صیغه تا حد زیادی بر اساس توافق زوجین است.
به همین دلیل، ممکن است زوجه بتواند از زوج خود شرط بگذارد که او از تمکین جنسی در قبال او خودداری کند.
در این صورت، شرط عدم نزدیکی در عقد موقت یا صیغه، کاملاً معتبر و صحیح خواهد بود و زن نخواهد بود مجبور به ارضا کردن نیازهای جنسی مرد.
اما در همان زمان، آن‌ها پنجره حرمتی هم با یکدیگر ایجاد خواهند کرد.

نکات مربوط به حقوق مرد و زن در صیغه موقت

در قسمت‌های قبل، به بررسی تفاوت‌های موضوع «حقوق موقت مرد و زن» و «حقوق موقت زن و مرد در ازدواج» با ازدواج دائم پرداختیم.
همچنین در این بحث، نفقه، مهریه و ارث زن در موقعیت ازدواج موقت را بررسی کرده و توضیح دادیم که زن نیز حق تمکین را دارد.
اکنون می‌خواهیم به بررسی برخی از «ملاحظات مرتبط با حقوق زن و مرد در ازدواج موقت» بپردازیم.

"درباره حقوق مرد و زن در صیغه موقت، یک جنبه مهم وجود دارد که باید به آن اشاره کنیم؛ و آن این است که در عقد دایم، هر دو همسر موظف به حفظ رابطه مهربانی و بسط اساس خانوادگی هستند.
چراکه هدف ازدواج دایم، تشکیل خانواده و تولید نسل است.
اما در عقد موقت که عموماً بر اساس اهداف برآورده سازی نیازهای جنسی بسته می شود، همچنان هر دو همسر موظف به حفظ رابطه مهربانی و رعایت حقوق دیگری هستند؛ در غیر این صورت، همسر دیگر می تواند با مراجعه به دادگاه، حقوق قانونی خود را ادعا کند.
"

یکی از جنبه‌های مهم مرتبط با حقوق مرد و زن در صیغه موقت، این است که هر یک از زوج‌ها، در صورت تمایل به درخواست حقوق قانونی خود (مهریه و نفقه برای زن، یا الزام به تمکین برای مرد) در دادگاه، باید عقدنامه ازدواج موقت را ارائه کنند.
به عنوان مثال، زمانی که زن، با استناد به عقد موقت، در دادگاه، درخواست نفقه یا مهریه دارد، ابتدا باید ثابت کند که مرد مورد نظر همسر واقعی اوست.

در صورت عدم دسترسی به برگه صیغه نامه، برای اثبات رابطه زناشویی خود در دادگاه، بایستی از دیگر تمام دلایل قانونی استفاده کنید.
به علت اینکه در اکثر موارد، ثبت ازدواج موقت یا صیغه صورت نمی‌گیرد، کمی دشوار است.
با این حال، به جای صیغه نامه، می‌توانید به شهادت شاهدان یا اقرارهای دیگر درباره رابطه زناشویی استناد کنید و عقد موقت را اثبات کنید تا بتوانید حقوق قانونی را درخواست کنید.
برای جزئیات بیشتر درباره این موضوع می‌توانید مقاله نحوه اثبات صیغه یا ازدواج موقت را مشاهده کنید.

یکی از ملاحظات مربوط به حقوق مرد و زن در ازدواج موقت، این است که اصولا تا پایان مدت زمان ازدواج، حقوق و تکالیف زوجین باقی می‌ماند.
پایان ازدواج موقت می‌تواند به دو شکل رخ دهد.
در حالت اول، مدت زمان ازدواج به پایان می‌رسد و زوجیت خود به خود خاتمه می‌یابد.
در حالت دوم، مرد مدت زمان باقی‌مانده از ازدواج را به زن می‌دهد و ازدواج را خاتمه می‌دهد، که به آن بذل مدت گفته می‌شود.

عبارتی مانند اینکه طی مدت‌هایی پیش، با توافق‌هایی با جلب انتباه اشخاص، از تعهدات دربرداشته و به رهبری و خدمت به خواسته‌هایی جاری پذیرفته است.
از طرفی، ممکن است در مدت زمان ضبط ماده، زمان زیادی باقی بماند و به عنوان مثال، توافق‌هایی مانند "صیغه ۹۹ ساله" انعقاد شود.
با این حال، مرد، تعهدات زن را در قراردادهای موقت رعایت نمی‌کند.
در این شرایط، زن به دلیل رعایت نشدن حقوق خود، با مشکلات و موانع قابل توجهی روبرو می‌شود.
بنابراین، او می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و پس از اثبات قرارداد، از دادگاه درخواست کند که مدت زمان باقی‌مانده از قرارداد موقت یا صیغه به او ارائه شود و قرارداد به پایان برسد.

در چنین شرایطی، زمانی که در قرارداد موقت قرار می‌گیریم، مفهوم طلاق وجود ندارد.
قاضی دادگاه، پس از مشاهده مشکلات و محدودیت‌های زن، می‌تواند تصمیم بگیرد که مرد ملزم شود در ازدواج موقت مجدداً وقت خود را صرف کند تا زن نهایتاً به دلیل ناپایداری و نقض حقوق خود در این نوع ازدواج، در معیشت و زندگیش تحت فشار نباشد.
اما مرد، هر زمان که احساس کند حقوق خود در این قرارداد رعایت نمی‌شود، می‌تواند با پرداخت مبالغ مالی (همچون مهریه)، باقی مدتی را برای زن به اختیار بگذارد و از این ازدواج موقت خاتمه دهد.