بیع سلف یا سلم چیست

با توجه به نظرات حقوقی، عقد بیع به معنای خرید و فروش است که در جامعه به طور گسترده شایع شده و می توان در آن انواع مختلفی از دارایی‌های قابل انتقال و غیر قابل انتقال را خرید و فروش نمود.
با این حال، انعقاد قرارداد بیع بستگی به رعایت شرایطی دارد که در قانون مدنی تعیین شده است و طرفین می توانند با رعایت آن، به ویژه در قراردادهای حائز اهمیت، تأثیرات خود را ایجاد کنند.

یکی از انواع معاملات قراردادی است که به آن "بیع موجل" یا "مدت دار" گفته می‌شود.
قرارداد بیع سلف یا سلم نیز در قانون مدنی شناخته شده‌است و همراه با دیگر نوعی از قراردادهای بیع مانند بیع نسیه یا کالی به کالی به کار گرفته می‌شود.
با این حال، برخی از افراد ممکن است با ضوابط و اثرات این نوع قرارداد آشنایی کافی نداشته باشند.
لذا، آشنایی با شرایط و ویژگی‌های قرارداد بیع سلف یا سلم امری ضروری است.

به همین مناسبت، در ادامه این مقاله به سوالی پاسخ می‌دهیم که چه شرایطی برای بیع سلم یا سلف لازم است.
همچنین مراحل و نحوه تنظیم قرارداد بیع سلف را به صورت کامل توضیح می‌دهیم.
پس از بحث درباره آثار بیع سلف در مقایسه با انواع بیع دیگر و همچنین تفاوت آن با بیع کالی به کالی، یک نمونه قرارداد بیع سلف را نیز برای دانلود ارائه خواهیم کرد.

شرایط بیع سلف یا سلم چیست

توافقات شامل قرارداد اجاره، عقد بیع و سایر توافقات حقوقی در سیستم حقوقی ایران بسیار اهمیت دارند.
عقد بیع به عنوان یکی از توافقات و قراردادهای حیاتی و در اصلی ترین بخش مواد قانون مدنی، دربرگیرنده شرایط و قوانین مربوط به آن است.
طبق ماده 341 قانون مدنی، اجازه داده شده است تا خریدار و فروشنده برای تحویل کل یا بخشی از کالا یا دریافت کل یا بخشی از مبلغ معامله، مدت زمان تعیین کنند.
در این صورت، این قرارداد بیع می‌تواند به عنوان قرارداد بیع موجبی یا مدت دار تلقی شود.

"بسته به طول مدت و قیمت، میتوان سه نوع قرارداد بیع مدت‌دار را از یکدیگر تفکیک کرد.
در بیع نسیه، ثمن کل یا قسمتی از آن به صورت مدت دار پرداخت میشود.
همچنین در بیع سلم یا سلف، کل یا قسمتی از مبلغ معامله به صورت مدت دار تحویل میگردد.
و در نهایت در بیع کالی به کالی، هم قیمت کالا و هم مبلغ آن مدت دار هستند.
اما سوالی پیش می‌آید که چه شروطی برای قرارداد بیع سلف وجود دارد؟ لازم به ذکر است که از جمله انواع مهم بیع سلف، قراردادهای پیش خرید محسوب میشوند که در معاملات ملکی بسیار رایج هستند.
"

جهت پاسخ به این پرسش، لازم است بگوئیم که یکی از مهم‌ترین شروط معامله بیع سلم یا سلف، شروط عمومی صحت معامله است که در ماده 190 قانون مدنی به آن ارجاع داده شده است.
این شروط شامل مواردی مانند اهلیت طرفین قرارداد، وجود قصد و رضایت برای انجام معامله، مشخص و معین بودن مبیع و قیمت آن و همچنین مشروع بودن هدف از قرارداد بیع سلم یا سلف می‌شود.

همچنین، در قانون مدنی، جزئیات قرارداد، از جمله شرایط بیع سلم یا سلف، ذکر شده است که بر اساس آن، می‌توان به مواردی از قبیل صحت کالا یا خدمات، قابلیت انتقال و تحویل، تعیین وضعیت مورد معامله و همچنین بررسی حقوق و قوانین مربوطه اشاره کرد.
همچنین، از لحاظ حقوقی و شرعی، اجازه انجام این معامله وجود دارد؛ در صورتی که مورد معامله مورد تعهد باشد و هیچ مانعی قانونی و شرعی برای انجام آن وجود نداشته باشد.

به علاوه، برای صحت بیع سلم یا سلف، فرض شرایط اختصاصی دیگری نیز وجود دارد؛ مانند تعیین مهلت تحویل کالا و پرداخت قیمت پیش از جداسازی خریدار از فروشنده.
این معامله نیازمند حضور فروشنده و کالا در زمان تحویل است.
همچنین، بیع سلم یا سلف در تفاوت خود با بیع کالی به کالی، معنای خاصی دارد.

مراحل و نحوه تنظیم بیع سلف یا سلم

«بیع سلف یا سلم» یکی از انواع بیعهای موجل یا مدت‌دار در حقیقت قراردادی است که همراه با «بیع نسیه یا کالی به کالی» استفاده می‌شود و در صورت رعایت قوانین مربوطه، قرارداد تنظیم شده به صورت کاملاً صحیح و قابل قبول خواهد بود.
در این رابطه، سؤالی مطرح می‌شود که مراحل و نحوه تنظیم بیع سلف یا سلم به چه صورت است؟

برای پاسخ به این سؤال که چگونه مراحل و نحوه تنظیم قرارداد بیع سلم یا سلف است، باید گفت که در حقیقت قرارداد بیع به دو صورت کتبی و شفاهی می‌تواند منعقد شود و عدم نوشتن آن، خطا یا اشکالی در صحت قرارداد ایجاد نمی‌کند.
با این حال، بهتر است در قراردادهای مهم، به خاطر احتمال وجود اختلافات بین طرفین، به ویژه قراردادهای حساس، متن قرارداد سلم یا سلف را تهیه کنیم که در ادامه می‌توانید نمونه‌ای از این متن را دانلود کنید.

به طور معمول، برای تنظیم متن یک قرارداد خرید و فروش، می توانید به یک دفتر رسمی مراجعه کنید و یک سند رسمی تهیه کنید تا در آینده از هرگونه اختلاف جلوگیری شود.
البته، طرفین قرارداد می توانند با توجه به شرایط مورد نیاز، توافقات خود را در یک برگه معمولی نوشته و زیر آن امضا کنند تا تعهد خود را نشان دهند.
همچنین، برای افزودن قوت قرارداد، مناسب است دو نفر شاهد نیز زیر آن امضا کنند.

برای تنظیم بیع سلف یا سلم، مراحل مهمی وجود دارند که باید به دقت و صحیح اجرا شوند.
در قرارداد بیع سلف یا سلم باید عناصر مهمی مانند طرفین، موضوع قرارداد، مبیع، ثمن و شرایط خاصی که طرفین توافق کرده‌اند، به طور کامل و دقیق ذکر شوند.
استفاده از نمونه‌های مناسب قرارداد بیع سلف یا سلم با استفاده از تگهای Strong و Em می‌تواند در جلوگیری از وقوع اختلافات مربوط به معامله مفید باشد.

آثار بیع سلف یا سلم در میان انواع بیع

یکی از مهم‌ترین شرایط برای انجام بیع سلف یا سلم، تطابق طرفین با شرایط عمومی که در ماده ۱۹۰ قانون مدنی ذکر شده است، است.
آنها باید به توافق قراردادی برسند و شرایط خاص مربوط به آن را هم در نظر بگیرند.
هرچند، هنگامی که بیع سلف یا سلم به درستی صورت می‌گیرد، دارای اثرات حقوقی و قانونی است.
در این قسمت، قصد داریم به بررسی اثرات بیع سلف یا سلم در انواع مختلف بیع بپردازیم.

یکی از اثرات مهم سلم و تعهد پرداخت آن بر روی تجارت، در مقایسه با انواع دیگری از معاملات، در این است که سلم یا تعهد اجرای معامله بعداً صورت می‌گیرد.
به عبارت دیگر، در سلم یا تعهد مدت‌دار، خریدار باید ثمن معامله را به صورت نقدی پرداخت کند اما تحویل کالا در زمان دیگری انجام می‌شود.
به همین دلیل، سلم تفاوت خاصی با بیع کالی به کالی و نسیه دارد و اثرات و تبعات موجود در این نوع معاملات دیگر وجود ندارد.

در هر حال، بیع سلف یا سلم، این تأثیر را دارد که طرفین، از لحاظ حقوقی، ملزم به اجرای مفاد قرارداد هستند؛ بنابراین مشتری باید طبق قرارداد، ثمن معامله را پرداخت کند و فروشنده نیز ملزم به تحویل کالا است؛ در غیر این صورت، عواقب حقوقی ناشی از عدم انجام تعهد را متحمل می شوند و هر طرف ممکن است از طریق درخواست، الزام بر عمل به آن را داشته باشد.

یکی از موارد دیگر در انواع مختلف قراردادهای خرید و فروش، بیع سلف یا سلم است.
بیع سلف قراردادی است که هر دو طرف آن متعهد می‌شوند که صحت و اعتبار قرارداد را حفظ کنند و تا راضی شدن طرف دیگر و یا به دلایل قانونی، حق پایان دادن و لغو این قرارداد را نخواهند داشت.
پیشنهاد می‌شود برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله زیر را مطالعه نمایید: [مقاله](لینک مقاله)

تفاوت سلف یا سلم با بیع کالی به کالی

بر اساس ماده ۳۴۱ قانون مدنی، امکان تعیین اجل یا زمان مشخص برای تسلیم کامل یا قسمتی از مبیع و یا دریافت کامل یا قسمتی از ثمن معامله در قرارداد بیع وجود دارد.
در این حالت، قرارداد بیع به صورت قراردادی موجل یا مدت دار منعقد می‌شود.
همچنین، قرارداد بیع موجل به سه دسته تقسیم می‌شود که با یکدیگر تفاوت دارند.

در دسته‌ای اول از عقد بیع موجل، مباحثی مرتبط با عقد بیع نسیه ظاهر می‌شود.
در این نوع قرارداد، فروشنده کالا را در حالت کنونی به خریدار تحویل می‌دهد و مبلغ کل یا بخشی از قیمت معامله به صورت مدت‌دار پرداخت می‌شود.

دسته دوم از نوع قرارداد خرید موجودی، قرارداد خرید سلف یا سلم می‌باشد که در آن، قیمت کامل توسط خریدار در حال حاضر پرداخت می‌شود، اما تحویل کامل یا قسمتی از کالا به صورت مدت دار انجام می‌شود.

دسته‌ی سوم از قرارداد خرید و فروش، به نام قرارداد خرید کالا به کالا است.
در این نوع قرارداد، هم مقدار معامله کامل یا بخشی از قیمت محصول و هم تحویل تمام یا بخشی از کالا، به صورت مدت دار انجام می‌شود.

براساس این اصل، به سؤال مطرح شده درباره تفاوت سلف یا سلم با بیع کالی به کالی، می‌توان گفت که در بیع سلم، مبلغ معامله در همان لحظه پرداخت می‌شود، اما تحویل کالا ممکن است به تعویق افتاده باشد.
اما در بیع کالی به کالی، علاوه بر تسلیم کالا در زمان تعیین شده، پرداخت مبلغ کل یا بخشی از مبلغ معامله نیز به تعویق می‌افتد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این نوع قرارداد، می‌توانید جزئیات مقاله زیر را مطالعه کنید.

دانلود نمونه بیع سلف یا سلم

در مقاطع قبل، توضیحاتی درباره مفهوم عقد بیع سلف یا سلم و شرایط ویژه مربوط به آن ارائه شد.
این نوع عقد، نوعی بیع مشروط زمانی یا موقوت است که در آن پرداخت قیمت معامله در لحظه عقد تکمیل می‌شود، اما تحویل کالا به مدت زمان مشخصی به تعویق می‌افتد.
این عقد با قراردادهای خرید معاوضه‌ای و یا قراردادهای خرید کالا به کالا تفاوت دارد.

برای تنظیم یک قرارداد بیع سلف یا سلم، بهتر است طرفین، با توجه به شرایط قانونی مربوطه، یک نمونه متن قرارداد بیع سلف یا سلم را تهیه و امضا کنند.
اما به دلیل عدم آشنایی برخی از مخاطبان، می‌توانیم یک نمونه بیع سلف یا سلم را هم در این قسمت ارائه کنیم که امکان دانلود آن نیز وجود دارد.