حق ارتفاق چیست

تصرف و کنترل اموال در قوانین فقهی به شدت تاکید می‌شود.
بنابراین، وضع قانونی این است که افراد بر اموال خود مسلط هستند.
در قوانین مدنی، بر اساس این اصل، بخشی از حقوق مالکیت ایجاد شده است.
طبق مفهوم حقوقی مالکیت، مالکان می‌توانند با رعایت قوانین و حقوق دیگران، به هرگونه درآمد و مالکیتی که در اموال خود ایجاد می‌کنند، حق داشته باشند.

بنا به همین ترتیب، مالکان می‌توانند در ملک خود هر حقی که می‌خواهند را به دیگری منتقل کنند.
همچنین، به‌خاطر مالکیت یک ملک و همجواری با یک ملک دیگر، گاهی حقوقی برای مالک در ملک دیگری ایجاد می‌شود و او مجاز به بهره‌مندی از آن حق است.
این حقوق شامل حقوق مختلفی می‌شوند و قوانین حقوقی ویژه‌ای بر آن قائل می‌شوند، ازجمله حق ارث.

در این مقاله قصد داریم به موضوع "حق ارتفاق در قانون مدنی" و انواع آن بپردازیم.
سپس ویژگی ها و نحوه اثبات این حق را با حق انتفاع مقایسه خواهیم کرد.
در صورتی که سوالاتی در این زمینه دارید، با ما همراه باشید.

حق ارتفاق چیست

برای پاسخ به این سؤال حول مفهوم "حق ارتفاق در قانون مدنی" و نحوه اثبات آن، ابتدا باید مفهوم مالکیت و تأثیرات آن را مورد بررسی قرار دهیم.
سپس با مطالعه قوانین مدنی، بیان کنیم که "حق ارتفاق در قانون مدنی" چیست و چگونه شکل می‌گیرد.
به بررسی انواع این حق در قوانین و چگونگی اثبات آن بپردازیم.

مالکیت به معنای داشتن صاحبیت چیزی است و مالکیت می‌تواند به دلیل عوامل گوناگونی مانند ارث، قراردادها، شافعیت و نگه‌داری از مالی به وجود آید.
در صورتی که کسی حق یا مالی را مالکیت خود مدعی شود، باید این مطالبه را به وسیله‌ی روش‌های اثبات مالکیت مانند مدارک رسمی، شهادت شاهدان، اظهارنامه و سایر مدارکی که به مالکیت اشاره می‌کنند، اثبات کند.

مالکیت، به این معناست که فرد مالک می‌تواند نظارت و کنترلی بر روی یک ملک داشته باشد و قادر است از آن درآمد و سودها را تحت قوانین و مقررات مربوطه بدست آورده و از طریق خرید و فروش و انتقال آن استفاده کند.
کسی نمی‌تواند به نحوی باعث تضییع حقوق سایر افراد شده و مختصات ورود به این ملک را محدود کند.
همچنین، در صورتی که ملکی در کنار ملک دیگری وجود داشته باشد، حقوقی برای مالک ایجاد می‌شود و فرد مالک ملک دیگر نمی‌تواند به هر نحوی از استفاده این حقوق جلوگیری کند.
برخی از حقوقی که از طریق مالکیت یا همجواری ملک‌ها به دست می‌آید شامل "حق ارتفاع" می‌شود.

حق ارتفاق به موجب ماده ۹۳ قانون مدنی به شرح زیر تعریف می‌شود: "ارتفاق، حقی است که فرد در خصوص مالکیت دیگری دارد.
" به موجب این ماده، حق ارتفاق یکی از حقوق است که فردی در خصوص مالکیت شخص دیگر دارد و با داشتن این حق، می‌تواند به محدودیتی از منافع مالکیت دیگری استفاده کند.

به طور کلی، می‌توان گفت که این حق می‌تواند به دو صورت، از طریق قرارداد یا همجواری با ملک دیگر، برای فردی ایجاد شود.
به عنوان نمونه، هنگامی که مالک یک زمین کشاورزی به دلیل موقعیت زمین خود برای آبیاری به زمین همجوار نیاز داشته باشد، او دارای حق انتفاع در زمین همجوار می‌باشد.

انواع حق ارتفاق

در بخش قبل، توضیح دادیم که حق ارثچیست و گفتیم که این حق، حقی است که فرد در مالکیت دارایی شخص دیگر دارد.
همچنین، اشاره کردیم که حق ارث می تواند به واسطه ازدواج و قراردادی که بسته شده باشد یا به واسطه موقعیت مکانی و همجواری با دارایی دیگر ایجاد شود.
در این بخش از مقاله، قصد داریم در خصوص انواع این حق صحبت کرده و بگوییم که انواع حق ارث چیستند.
انواع حق ارث عبارتند از:

در طبیعت حقوقی، "حق ارتفاق طبیعی" به معنای حقی است که به دلیل موقعیت طبیعی یک مالک، در املاک و ملک‌های دیگر به وجود می‌آید.
به عنوان مثال، اگر موقعیت ملکی به گونه‌ای باشد که مالک برای خروج از آن، از روی سقف یک ملک دیگر باید عبور کند، در این صورت برای فرد مستلزم عبور، "حق عبور" ایجاد می‌شود.

برگزاری یک قرارداد حق ایجاد می کند که به آن حق ارتفاق قراردادی گفته می شود.
این حق به وسیله انعقاد قرارداد بوجود می آید و به مالکیت ملکی متصل است.
مبتنی بر اراده شخصی صاحب ملک و طبق مفاد قرارداد، ایشان به فرد دیگری حقوق مشابهی مانند حق عبور یا حق اجرا در ملک خود اعطا می کنند.

حق و ارتباط تبعی: یکی از نوع‌های حق و ارتباط، حق و ارتباط تبعی است.
به عبارت دیگر، حق و ارتباط دیگری که به واسطه حق و ارتباط اصلی به وجود می‌آید و تا زمانی که حق و ارتباط اصلی وجود دارد، باقی می‌ماند.
به عنوان مثال، اگر یک فرد به دلیل موقعیت زمینی خود حق استفاده از آب برای آبیاری مزرعه خود در مالکیت دیگری داشته باشد، به واسطه این حق، حق گذر نیز دارد؛ زیرا بدون عبور از آن مالکیت، استفاده از چشمه آب برای شرب وجود ندارد.

پس از شرح دادن انواع مختلف حقوق ارتفاق، در ادامه نیاز داریم درباره ویژگی‌ها و روش اثبات این حقوق برای مدعیان آن صحبت کنیم.
یکی از انواع حقوق انتفاع حقوق عمری است که به دارنده‌اش اجازه می‌دهد از منافع مالی دیگران یا خودمال خود استفاده کند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد حقوق عمری، می‌توانید مقاله مربوطه را در بخش بیشتر بخوانید.

ویژگی های حق ارتفاق

در بخش قبل، توضیح داده شد که حق ارتفاق در قانون مدنی چیست و انواع آن را تشریح کردیم.
حق ارتفاق دارای ویژگی‌های خاصی است و بنابراین آثار حقوقی خود را نیز به همراه دارد.
در این قسمت، می‌خواهیم ویژگی‌های حق ارتفاق را در قانون مدنی بررسی کرده و آنها را بیان کنیم.
ویژگی‌های حق ارتفاق عبارتند از:1.
قدرت ملزم‌کنندگی: حق ارتفاق برای افراد ملزم‌کننده است و وضعیت حقوقی طرفین را تعیین می‌کند.
2.
قابلیت تقسیم‌پذیری: حق ارتفاق می‌تواند قابلیت تقسیم شدن بین چندین شخص را داشته باشد.
3.
محدودیت‌پذیری: حق ارتفاق به محدوده خاصی از امور و شرایط مرتبط است و از محدوده‌های خود بیرون نمی‌رود.
4.
قابلیت انتقال: حق ارتفاق می‌تواند در اثر انتقال و واگذاری به شخص دیگر منتقل شود.
5.
قابلیت تعزیه: به دلیل وجود حق ارتفاق، طرفین می‌توانند از راه صلح و تسویه، اختلافات و منازعات خود را حل کنند.
با توجه به اینکه حق ارتفاق دارای این ویژگی‌ها است، در قانون مدنی، تأثیرات و تبعات حقوقی خاصی را دارد.

مفهومی که باید توصیف شود این است که حقی است که فقط در مورد ملکی که غیر قابل انتقال است، معنی دار می‌شود.

«حق قابل‌تقسیم نیست، به این معنی که در ملک مشترکی، همه شرکا حق برداشتن از آن را به طرزی یکسان دارند و این امکان وجود ندارد که به نسبت سهم هر کس، بر او، حق استفاده از این حق را منتقل کنیم.
»

اگر یک شرایط طبیعی و بدون نیاز به قرارداد و تبعیت از قوانین باشد، حقی که برای همیشه است.

اگر این حق به صورت طبیعی و به واسطه ارث بردن زمین یا انتقال مالکیت بیان شود، انتقال پیدا خواهد کرد.

پس از توضیح درباره ویژگی‌های حق ارتفاق، در این قسمت می‌خواهیم درباره روش اثبات این حق در محاکم دادگستری صحبت کنیم.
در صورتی که دعوای اثبات این حق مطرح شود، مدعی برای اثبات خود از چه مدارکی استفاده خواهد کرد؟ بیایید ببینیم که مدعیان می‌توانند از چه مدارکی به عنوان مدارک مثبت ادعای خود استفاده کنند.

نحوه اثبات حق ارتفاق

در بخش‌های قبل، ما در مورد ویژگی‌ها و انواع حق ارث بر صحبت کرده‌ایم و بیان کرده‌ایم که حق ارث بر نوعی حقوق مالکیت است که هیچ فرد دیگری نمی‌تواند مانع از استفاده و بهره‌برداری مالک قانونی از این حق شود.
در این قسمت از مقاله، قصد داریم دربارهٔ روش‌های اثبات حق ارث بر صحبت کنیم و بیان کنیم که مدعیان این حق چگونه می‌توانند مالکیت خود را بر این حق ارث بر اثبات کنند.

روش‌های اثبات مالکیت، در حقوق مدنی، تعریف شده اند؛ بنابراین، اگر کسی می‌خواهد حق مالکیت خود را ثابت کند، باید از روش‌های تعیین شده در حقوق مدنی استفاده کند.
حق امتیاز نیز از این اصل مستثنی نیست.
روش‌های اثبات مالکیت شامل استفاده از سند، قرارداد، قبول، شهادت شهود و هرگونه مدرک دیگری است که ادعاهای فرد را ثابت کند.

بنابراین، اگر کسی ادعای حق ارتفاق را داشته باشد و قصد داشته باشد در دادگاه های حقوقی یا کیفری، مالکیت خود را بر این حق اثبات کند، باید از تنظیماتی مانند اقرار منکر، شهادت شاهدان، سند مالکیت، قرارداد یا عقد که این حق را به مالک داده باشند و یا هر مدرک دیگری استفاده نماید.

تفاوت حق ارتفاق و حق انتفاع

در بخش‌های قبل، درباره مفهوم قانونی "حق ارتفاق" توضیح داده شد و روش اثبات آن بررسی شد.
همچنین، انواع این حق از دیدگاه قانون مدنی مورد مطالعه قرار گرفت.
در این بخش مقاله، تفاوت "حق ارتفاق" و "حق انتفاع" مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
قبل از آن، نکته مهمی است که بدانیم "حق انتفاع" چیست.

حق انتفاع در قانون مدنی
تعریف حق انتفاع در ماده ۴۰ قانون مدنی، به شرح زیر است:
حق انتفاع به معنای امکان استفاده از یک مال یا دارایی که به شخص خاصی تعلق ندارد ولی می تواند از آن استفاده کند، می باشد.

در این ماده، تعریف حق انتفاع آمده است که بر اساس آن، حق انتفاع به معنای این است که شخصی می تواند از مال و منافع مالی که به او تعلق ندارد یا مالکیت آن را ندارد، استفاده کند.

تفاوتهای میان حق ارتفاع و حق انتفاع عبارتند از:

"استفاده قانونی، برای هر دو دارایی حیاتی و غیرقابل حمل وجود دارد؛ درحالی که مالکانه و شخصیت سرصدا، صرفا با دارایی های ثابت و غیرمتحرک همراه خواهد بود.
"