خلاصه مقاله
با توجه به مطلب، اشتباه در قرارداد ازدواج تأثیری در صحت عقد و ازدواج ندارد، مگر اینکه خطاها در مورد خصوصیات صریحاً یا ضمناً در قرارداد ذکر شده باشند و یا این خطاها مبنای قرارداد ازدواج باشند و تأثیر آنها از طریق مذاکرات و شرایط طرفین به وجود آید.
اشتباه در توصیف‌ها تنها زمانی لغو قرارداد ازدواج می‌شود که این ویژگی‌ها در قرارداد ذکر شده یا مبنای قرارداد باشند و طرف مقابل به آنها اهمیت بدهد.
اشتباه در قرارداد ازدواج می‌تواند به سوء تفاهم بین زوجین مربوط شود و تأثیر متفاوتی داشته باشد.
اشتباه‌ها ممکن است عقد نکاح را لغو کنند یا بدون تأثیر بر صحت عقد باشند.
برای روشن شدن مفهوم اشتباه در قرارداد ازدواج، اشتباهاتی مانند اشتباه در هویت جسمی و شخصیت طرف مقابل و اشتباه در ویژگی‌های طرف مقابل را بررسی می‌کنیم.
"سوء تفاهم است که ممکن است یک فرد درباره چیزی یا مسئله‌ای داشته باشد و حتی امروزه، هرچند کمتر شده است، اما امکان اشتباه در عقد نِکاح وجود دارد.
معنای اشتباه در عقد نکاح یا ازدواج نوعی تصور نادرست است که یکی از زوجین درباره شخصیت یا ویژگی‌های طرف دیگر یا مهریه، اشتباه داشته باشد.
این اشتباه‌ها به علت اهمیت و تأثیر آنها در اظهار اراده در عقد نکاح، دارای احکام و آثار متفاوتی هستند.
گاهی اشتباه به طور کلی اراده فرد برای نکاح را نادیده می‌گیرد و به همین دلیل باعث مطلق شدن عقد نکاح می‌شود.
به علاوه، گاهی سوء تفاهم یا تصور غلط زوجین پس از ازدواج تأثیری در صحت عقد نکاح ندارد.
برای روشن شدن موضوع اشتباه در عقد نکاح، لازم است تا به صورت مجزا مطالبی مانند اشتباه در هویت جسمی یا شخصیت طرف مقابل و اشتباه در ویژگی‌های طرف مقابل را بررسی کرده و تأثیر هر یک از آنها را نیز بیان کنیم.
"
اشتباه در شخصیت یا هویت جسمی
«اشتباه در شناخت جسمی یا شخصیت شخص مقابل» به معنای اشتباه در تشخیص و شناخت دقیق هویت یا نفرت فردی است که شخصی به جای شخصی دیگر در قرارداد عقد نکاح قرار می‌گیرد.
به عنوان مثال، یک مرد می‌خواهد با یک زنی ازدواج کند که قبلاً دیده است، اما قرارداد عقد نکاح با شخص دیگری انجام می‌شود و به اشتباه زنی که شخص قبلاً دیده است را مشخص می‌کند.
امروزه، به دلیل اینکه زنان و مردان قبل از ازدواج در دوران نامزدی با یکدیگر آشنا می‌شوند، امکان اشتباه در شناخت شخصیت یا هویت طرف مقابل بسیار کاهش یافته است.
با این حال، تصویر غلط زوجین در شناخت جسمی زن یا مرد پس از ازدواج همچنان می‌تواند به عنوان یک عامل برای بطلان قرارداد عقد نکاح در نظر گرفت شود.
زیرا ازدواج با در نظر گرفتن اشتباه در شناخت و هویت شخص مقابل، با اراده و خواست واقعی طرف عقد مطابقت ندارد و این اشتباه به حدی است که کاملاً اراده را باطل می‌سازد.
به همین دلیل، ماده ۱۰۶۷ قانون مدنی مقرر می‌کند: «تعیین زن و شوهر به نحوی که برای هیچ یک از طرفین در شخص طرف دیگر شبهه وجود نداشته باشد، شرط صحت عقد نکاح است».
برای کسب اطلاعات در مورد اجبار در عقد نکاح، به طور مشروط کلیک کنید.
اشتباه در اوصاف طرف مقابل
اگر در یک قرارداد ازدواج، هر یک از طرفین در مورد ویژگی‌های دیگری از طرف مقابل (به جز شخصیت) اشتباه کند، مانند این که زن فکر کند مرد در یک شرایط خانوادگی و اجتماعی برتر قرار دارد یا مرد ببیند که زن یک هنر ویژه‌ای دارد در حالی که این ویژگی در واقع در آن فرد وجود ندارد، این اشتباه باعث لغو قرارداد ازدواج نمی‌شود.
در عوض، تنها برای طرفی که در مورد ویژگی‌های زن یا مرد پس از ازدواج اشتباه کرده است، حق لغو قرارداد ازدواج صحاح می‌شود؛ مشروط بر اینکه وجود این ویژگی‌ها صراحتاً در قرارداد ازدواج ذکر شده باشد و یا قرارداد ازدواج بر اساس آن انجام شده باشد.
به عبارت دیگر، اشتباه در توصیف‌ها فقط وقتی منجر به حق لغو قرارداد ازدواج می‌شود که این ویژگی‌ها به صورت صریح یا ضمنی در قرارداد ازدواج ذکر شده باشند یا اینکه وجود آنها مبنای انجام قرارداد ازدواج باشند و از مذاکرات و شرایط طرفین به وجود آید که طرف مقابل واقعاً به این ویژگی‌ها اهمیت می‌دهد.
به عنوان مثال، در قوانین ازدواج، عبارات خاصی مانند "دوشیزه بودن" به صورت صریح در شروط ضمن عقد نکاح ذکر نمی‌شود.
اما هنگامی که یک فرد به خواستگاری یک دختر می‌روید، وجود این ویژگی در دختر بر اساس عرف اجتماعی شرط و توافق شده است.
در نتیجه، اگر بعد از ازدواج مشخص شود که این ویژگی وجود نداشته است، طرف مقابل حق فسخ عقد ازدواج را خواهد داشت.
همچنین، اگر یکی از همسران با استفاده از تدلیس یا فریب، خطایی دیگر را ایجاد کند، می‌توانیم درباره تدلیس یا فریب در ازدواج صحبت کنیم و قانون اختصاصی برای آن تعیین جریمه دارد.
با این وجود، لازم به ذکر است که اگر خصوصیاتی به صورت اشتباهی در قرارداد ازدواج ذکر شود و نه به صورت صریح و نه به صورت ضمنی، و این اشتباه تنها به دلیل عدم آگاهی و اطلاعات کافی رخ داده باشد، این اشتباه به طور کلی تأثیری در صحت عقد ازدواج و ازدواج نخواهد داشت.
به عنوان مثال، اگر یکی از زوجین بدون ذکر این موضوع تصور کند که دیگری دارای یک شغل یا مقام اجتماعی خاصی است، یا فردی خاصی است، این اشتباه تنها به شخص خود او ارتباط دارد و نباید تأثیری بر صحت و استحکام عقد ازدواج داشته باشد.
سوالات پر تکرار
- با توجه به تبصره ۲ ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی، مشخص شده است که در صورت اکراه در عقد ازدواج و تأثیرات آن، ازدواج به صورت کامل باطل است.
اکراه درعقد ازدواج به اندازه‌ای قوی باید باشد که قصد وارد کردن عقد نکاح را از فرد سلب کند، مانند دستگیری و امضای سند ازدواج به زور یا انجام عقد نکاح در وضعیت بیهوشی.
در این حالت، عقد نکاح به‌طور کامل باطل و بی‌اثر است، زیرا فرد قصد لازم برای نکاح را ندارد و قصور در اراده باعث بطلان عقد نکاح می‌شود.
به عنوان مثال، اگر شخصی با ایجاد فشار مالی و اقتصادی یکی از زوجین را به عقد نکاح وادار کند، می‌توانیم بگوییم که در این مورد اکراه در عقد نکاح به وجود آمده است و عقد نکاح به صورت اجباری انجام شده است.
با توجه به این موضوع، باید توجه کنیم که عقد ازدواج یا نکاح اجباری نیز به صورت کامل باطل است.
عقد نکاح یا ازدواج قراردادی است که از اهمیت ویژه‌ای در روابط خانوادگی برخوردار است.
این قرارداد باعث اتحاد و ایجاد احساس محرمیت بین زوجین می‌شود و به صورت یک رابطه زناشویی عمل می‌کند.
همچنین، عقد نکاح موجب می‌شود زوجین حقوق و وظایفی که در قوانین و نظام شرعی برای آنها تعیین شده است را به عهده بگیرند و ملزم به اجرای آنها باشند.
برای مثال، در صورت عقد نکاح بین زوجین، مرد موظف است نفقه‌ی همسر خود را پرداخت کند و همسر نیز به عنوان پاسخگو، وظیفه پشتیبانی از شوهر را خواهد داشت.
هر دو زوج همچنین ملزم به همکاری و کمک به یکدیگر در تثبیت و تقویت پایه‌های خانوادگی هستند.
با توجه به این آثار، رضایت طرفین، یعنی زن و مرد، یکی از شرایط اساسی برای صحت قانونی عقد نکاح است.
بنابراین، هر عملی که منجر به ناشی شدن عدم رضایت طرفین در عقد ازدواج شود، به عنوان اکراه در نکاح شناخته می‌شود.
اکراه در نکاح در واقع درجه‌ی خفیف‌تری از اجبار به ازدواج است و در ادامه می‌توان آن را بررسی کرد.
نتیجه گیری
سوء تفاهم است که ممکن است یک فرد درباره چیزی یا مسئله‌ای داشته باشد و حتی امروزه، هرچند کمتر شده است، اما امکان اشتباه در عقد نِکاح وجود دارد.
معنای اشتباه در عقد نکاح یا ازدواج نوعی تصور نادرست است که یکی از زوجین درباره شخصیت یا ویژگی‌های طرف دیگر یا مهریه، اشتباه داشته باشد.
این اشتباه‌ها به علت اهمیت و تأثیر آنها در اظهار اراده در عقد نکاح، دارای احکام و آثار متفاوتی هستند.
گاهی اشتباه به طور کلی اراده فرد برای نکاح را نادیده می‌گیرد و به همین دلیل باعث مطلق شدن عقد نکاح می‌شود.
به علاوه، گاهی سوء تفاهم یا تصور غلط زوجین پس از ازدواج تأثیری در صحت عقد نکاح ندارد.
برای روشن شدن موضوع اشتباه در عقد نکاح، لازم است تا به صورت مجزا مطالبی مانند اشتباه در هویت جسمی یا شخصیت طرف مقابل و اشتباه در ویژگی‌های طرف مقابل را بررسی کرده و تأثیر هر یک از آنها را نیز بیان کنیم.