نحوه تقسیط مهریه

با توجه به طبقه‌بندی حقوقی و شرعی، زمانی که یک زن و یک مرد ازدواج می‌کنند، زن به عنوان صاحب مهریه تعیین شده در هنگام عقد، محسوب می‌شود.
خواستن زن برای دریافت مهریه به هیچ شرط خاصی وابسته نیست و زمانی که زن بخواهد می‌تواند اقدام به درخواست مهریه خود کند.
اما در موارد بسیاری، مرد قادر به پرداخت کل مهریه تعیین شده به زن در یک زمان و به صورت کامل نیست.

تحت شرایط خاصی، برای مردانی که قادر به پرداخت کامل مهریه به همسر خود نیستند، امکان تقسیط مبلغ مهریه به صورت اقساطی وجود دارد.
برای این منظور، باید بدانیم که چگونه مهریه را تقسیط کنیم و چه شرایط و مدارکی برای این اقدام لازم است.

برای پاسخگویی به این سؤالات، در این مقاله، شرایط تقسیط مهریه، نحوه قسط بندی مهریه برای زن و همچنین مدارک لازم برای درخواست قسطی برداشتن مهریه توسط مردان، مورد بررسی قرار گرفته است.

شرایط تقسیط مهریه

برطبق قوانین، زن به‌محض ازدواج، حق دریافت مهریه را دارد و حتی در طول ادامه قرارداد ازدواج مجاز است که تمامی مهریه خود را مطالبه کند.
اما لازم به ذکر است که درخواست زن برای دریافت مهریه، به معنای وجود اختلاف بین زوج و زن است و همسر هر زمان که بخواهد می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند و همچنین شوهر ملزم است به محض درخواست زن، آن را پرداخت کند.

با این وجود، به دلیل اینکه معمولاً قیمت مهریه در هنگام عقد نکاح بسیار بالا و فوق از توان مالی مرد است، ممکن است مردان قادر به پرداخت کامل مهریه به صورت یکجا نباشند.
به همین دلیل، قانون این امکان را به مردان می‌دهد که در شرایط خاص، درخواست اقساط یا تقسیط مهریه داشته باشند، البته با فرض اثبات عدم قدرت پرداخت در دادگاه.
بنابراین، یکی از شرایط مهم در تقسیط مهریه زن، اثبات این است که مرد توانایی پرداخت کامل مهریه را ندارد.

بر اساس قانون، اعسار به این معنا است که یک فرد نه دارای منابع کافی برای پرداخت بدهی هایش است و نه به موقتی به اموالش دسترسی دارد تا بتواند بدهی های خود را پرداخت کند.
در این حالت، اگر اعسار مرد در دادگاه اثبات شود، مرد از پرداخت کل مهریه زن به صورت یکجا معاف می‌شود.
به جای آن، طبق حکم قاضی، او موظف است که مهریه زن را به صورت قسطی پرداخت کند.

برای تعیین شرایط تقسیط مهریه زن، باید توجه داشت که تقسیط مهریه به شرطی امکان‌پذیر است که مرد بتواند با ارائه مدارک لازم، عدم توانایی خود در پرداخت مهریه را ثابت کند و به اصطلاح نمونه‌ای از عدم توانایی مالی خود را در اختیار قرار دهد.
به عبارت دیگر، اگر مرد دارای اموال و دارایی‌هایی باشد که با آنها می‌تواند مهریه زن را پرداخت کند، درخواست اعسار مرد قابل قبول نیست و مرد باید مبلغ کل مهریه را به صورت یکباره پرداخت کند.

البته، در قوانین، برخی از اموال به عنوان مستثنیات دین تعریف شده‌اند؛ این به این معناست که اگر یک شخص فقط این اموال را داشته باشد، نمی‌توان در مورد مهریه زن از محل آن‌ها آن را توقیف کرد.
بر اساس قوانین اجرای محکومیت‌های مالی، موارد زیر به عنوان مستثنیات دین تلقی می‌شوند و قابل توقیف برای مهریه زن نیستند.

لذا، اگر مردی به جز اموال مذکور، دارای هیچ دارایی دیگری برای پرداخت مهریه زن نباشد، به عنوان شخصی که توانایی پرداخت مهریه را ندارد، در نظر گرفته می‌شود و می‌تواند دلایل اعسار خود را ارائه کند.
بنابراین، شرایط تقسیط مهریه این است که مرد، به عنوان شخصی که توانایی مالی ندارد، و بدون احتساب موارد استثنایی دینی، هیچ دارایی دیگری نداشته باشد.
این موضوع باید با ارائه مدارک مناسب برای تقسیط مهریه به دادگاه اثبات شود.
استثنایی‌های دینی براساس ماده ۶۵ قانون اجرای احکام مدنی عبارتند از:مدت زمان سفر موقت: در صورتی که مرد در حال سفر موقتی باشد و حضور در شهر زن را تشکیل ندهد.
استثنایی بودن کسب و کار مربوطه: در صورتی که مرد به دلایل مشروع، دارای کسب و کاری استثنایی باشد که تقسیط مهریه را نیازمند کند.
بیماری جدی و مزمن: در صورتی که مرد به بیماری جدی و مزمنی مبتلا باشد و توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد.
دیگر موارد استثنایی: سایر موارد استثنایی دینی که برخی دلایل مشروع را برای تقسیط مهریه مطرح می‌کنند.

نحوه تقسیط مهریه

در قسمت قبل، ما به موضوع مهمی پرداختیم.
تحت عنوان "مهریه زن و شرایط قسط بندی آن" مطالعه کردیم که در آن بیان شد که برای قسط بندی مهر، مرد باید اثبات کند که به جز استثنائات دینی، دارای دارایی دیگری نیست و به عبارتی معسر است.
اما پرسشی که پیش می‌آید، این است که "چگونگی قسط بندی مهریه" و اگر مرد، درخواست اعسار از پرداخت مهریه داشته باشد، "دادگاه چگونه مهریه را قسط بندی میکند"؟

در پاسخ به این سؤال، باید بیان کرد که مرد برای قسط‌بندی مهریه ابتدا باید به دادگاه مراجعه کرده و دادخواست اعسار از مهریه را تقدیم نماید.
در این رابطه، نحوه قسط‌بندی مهریه به این صورت است که مرد باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست اعسار خود را تنظیم نماید.
برای تهیه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه، می‌بایست تمامی اسناد و مدارکی که مورد استناد بر ناتوانی مالی مرد قرار دارند، تقدیم شده و همچنین باید استشهادیه شهود مبنی بر تصدیق اعسار مرد در این دادخواست ضمیمه شود.

نکته‌ی حائز اهمیتی درباره‌ی روش تقسیط مهریه وجود دارد.
قضاوت بر اساس توان مالی شوهر صورت می‌گیرد.
هر چیزی که حقوق شوهر بیشتر باشد، مقدار اقساط مهریه بیشتر خواهد بود.
اما در همه‌ی موارد، ابتدا باید قسط مهریه را پرداخت کرد و سپس برای باقی مبلغ، اقساط ماهیانه تعیین خواهد شد.

بر اساس این واقعیت، می توانیم بگوئیم که روش تقسیط مهریه زن در هر موردی متفاوت است و مقدار پیش قسط و اقساط ماهانه که دادگاه تعیین می کند، به وابستگی سطح مالی و درآمد مرد است.
در هر صورت، تمام حقوق مرد را نمی توان به دلیل مهریه زن تقسیط کرد.
به عبارت دیگر، روش تقسیط مهریه به نحوی است که زندگی و روند معیشت بدهکار یا مدیون هیچ گونه آسیبی نبیند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، می توانید مقاله شرایط تعیین پیش قسط مهریه را هم مطالعه نمایید.

به عنوان یک نمونه، اگر مردی که کارمند است، دارای همسر یا فرزندی نباشد، می‌توان تا یک سوم حقوق او را به عنوان مهریه توقیف کرد.
در غیر این صورت، می‌توان تا یک چهارم حقوق او را بابت مهریه توقیف کرد.
این مبلغ به صورت خودکار از حقوق مرد کسر می‌شود.
در صورتی که مرد از پرداخت اقساط مهریه به همسر خود خودداری کند و همسر درخواست کند، می‌توان او را به زندان انداخت.
در بخش بعدی، مدارک مورد نیاز برای تقسیط مهریه ذکر شده است.

مدارک لازم برای تقسیط مهریه

در قسمت‌های پیشین، به بحث درباره‌ی شروط و نحوه تقسیط مهریه زن پرداخت کردیم؛ اما گاهی این سؤال مطرح می‌شود که چه مدارکی برای تقسیط مهریه لازم است و برای ارائه درخواست تقسیط مهریه به دادگاه، چه اسناد، مدارک و دلایلی باید ارائه شود؟

همانطور که اشاره شد، آقا برای ثابت کردن عدم توانایی خود در پرداخت مهریه، ابتدا باید دادخواست اعسار خود را به دادگاه ارائه دهد.
برای این کار، می توان به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و از طریق آنها دادخواست اعسار را به دادگاه تقدیم کرد.
در این دادخواست لازم است اسناد و مدارکی که مرتبط با پرداخت مهریه هستند، به آن اضافه شوند.
استفاده از تگ های و در متن، می تواند به تأثیرگذاری بیشتر در دادخواست اعسار کمک کند.

داشتن یک سند رسمی مانند دادنامه یا رای دادگاه ، حائز اهمیت است و به عنوان اولین مرحله برای درخواست تقسیط مهریه، باید محکومیت مرد به پرداخت مهریه زن را نشان دهد.
در این سند، باید اطلاعات مربوط به تعیین مهریه و نحوه پرداخت آن به صورت دقیق ذکر شده باشد.
استفاده از تگ های قوی و تاکیدی مانند مهریه زن و مدرک لازم برای تقاضای تقسیط مهریه در متن اهمیت و جدیت این موضوع را برای خواننده نمایان می کند.

در صورتی که دو نفر از اقوام، دوستان یا همکاران از وضعیت مالی فردی آگاهی دارند و شاهد هستند که فرد معسر و ناتوان است و قادر به پرداخت مهریه زن خود نمی‌باشد، استشهادیه ضروری است که با توجه به قسط بندی مهریه نیاز است.
این مدارک می‌تواند به صورت متن ساده نوشته شده بر روی برگه‌ی سفید در زمینه‌ی مهم ترین مدارک لازم برای استشهاد به شهود رسانده شود.
این مدارک همچنین برای درخواست تعدیل مهریه نیز استفاده می‌شود.