قرار عدم استماع دعوا

یکی از حقوق مهم که هر شخص در طول زندگی خود از آن بهره‌مند است توانایی ارائه ادعا در دادگاه است.
هر فرد می‌تواند با استفاده از مقررات قانونی خود را در دادگاه برای حفظ حقوقش مدافعت کند و هیچ کسی اجازه سلب این حق از او را ندارد.
پس از ارائه ادعا در دادگاه، قاضی پرونده موظف است پس از انجام تحقیقات لازم و بررسی موضوع مطروحه، تصمیم خود را اعلام کند.
برای تأیید یا رد ادعاها و قضاوت در مورد آن‌ها اقدام می‌کند.

بخش مهمی از احکامی که در دادگاه‌ها صادر می‌شوند توسط قرارهاي دادگاه شکل می‌گیرد.
یکی از انواع قرارها، قرارهای قاطع دعوا هستند که با صدور آنها، رسیدگی به دعوا در دادگاه به پایان می‌رسد و پرونده از دادگاه خارج می‌شود.
قرار عدم استماع دعوا از جمله قرارهای قاطع دعوا است که بر اساس قوانین و مقررات، در مواردی صادر می‌شود که دعوا غیرقابل استماع باشد.

در این مقاله، قصد داریم به بررسی مفهوم "قرار عدم استماع دعوا" بپردازیم و سپس به بررسی تأثیرات آن و نیز مهلت اعتراض به این قرار می‌پردازیم.
در صورتی که سوالی درباره مفهوم "قرار عدم استماع دعوا" دارید و می‌خواهید بفهمید چه معنایی دارد، با ما همراه باشید.

قرار عدم استماع دعوا چیست

بخش مهمی از قرارها را تشکیل می‌دهند.
قرارهای قاطع دعوا، یکی از این قرارهاست که به عنوان قرار عدم استماع دعوی شناخته می‌شود.
این قرارها توسط دادگاه صادر می‌شوند و در صورت وجود ایراداتی در طرح دعوا، مانند عدم طرح برخی دعاوی به صورت همزمان، به ویژه در امور مالکیت و ثبتی، حفظ حقوق احتمالی اشخاص ثالث و عدم در نظر گرفتن کلیه اصحاب دعوا در دعاوی طاری و موارد مشابه، صادر می‌شوند.
این قرارها به علت عدم ورود به جزئیات پرونده و بر اساس قوانین صادر می‌شوند.

در قوانین، تعریف دقیقی از مفهوم "قرار عدم استماع دعوا" وجود ندارد و تنها در قوانین آئین دادرسی مدنی، در ماده 332 بند ب این موضوع به عنوان یکی از قرارهای قابل تجدید نظر معرفی شده است، اما فقط در صورتی که دعوا از نظر ماهیت به تجدید نظر و بازنگری صلاحیت داشته باشد.
مفهوم کلی قرار عدم استماع دعوا به این معناست که دعوا بر اساس مواد قوانین آیین دادرسی مدنی قابل استماع نباشد.
به عبارت دیگر، در مواردی که وجود مانعی باعث می‌شود رسیدگی به ماهیت دعوی قانوناً غیرمجاز و یا بیهوده تلقی شود، قرار عدم استماع دعوا صادر می‌گردد.

نمونه قرار عدم استماع دعوا

در بخش پیشین، توضیح داده شده است که چه معنایی را به خود می‌گیرد و چه موقعیتی را برای اعمال قرار عدم استماع تشکیل می‌دهد.
با این حال، قوانین به طور صریح شرایط صدور قرار عدم استماع دعوا را ذکر نکرده‌اند.
بنابراین، در ادامه به مثالی از مواردی که منجر به صدور قرار عدم استماع دعوا می‌شود، اشاره خواهیم کرد.

در قراردادی که طرفین برای بازسازی ملک منعقد کرده‌اند، توافق شده است که در صورت وقوع اختلافی درباره موضوع قرارداد، به جای رفتن به دادگاه، داوری صورت گیرد.
به این ترتیب، طرفین یک شخص حقیقی را به عنوان داور انتخاب و نام وی را در قرارداد ثبت کرده‌اند.
به این معنی که داور می‌تواند در مورد اختلافات ایجاد شده در ارتباط با موضوع قرارداد، تصمیم‌گیری کند و طرفین موظف به قبول تصمیم او هستند.
اگر یکی از طرفین به جای رجوع به داور، از محاکم درخواست دعوا کند، قاضی به دلیل احترام به اصل حاکمیت اراده، قرار عدم استماع دعوی را صادر خواهد کرد.

در ادامه یک قطعه قرارداد و یک رای حاوی "عدم استماع دعوی" به منظور دریافت، برای شما عزیزان قرار می‌گیرد.

آثار قرار عدم استماع دعوا

هر قرار دادگاهی که صادر می‌شود، دارای تأثیرات خاص خود است که قرار عدم استماع دعوا نیز از جمله آنهاست.
تأثیرات قرار عدم استماع دعوا مشابه تأثیرات قرار رد دعوا هستند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
تأثیرات قرار عدم استماع دعوی شامل موارد زیر است:- قرار عدم استماع دعوا: در این حالت، دادگاه تصمیم می‌گیرد که به دلایلی دعوا را نشنود و بررسی نکند.
- توجیه قرار عدم استماع: دادگاه باید دلایل قانونی یا قانونی‌شبهی را برای این تصمیم خود بیان کند و توضیح دهد که چرا دعوا را نمی‌شنود.
- تأثیر قرار عدم استماع: تصمیم قرار عدم استماع باعث می‌شود که دعوا برای مدتی به تعویق بیفتد و تأثیرات مالی و حقوقی بر طرفین دعوا داشته باشد.
- راه‌های مختلف اعتراض به قرار عدم استماع: طرفین دعوا می‌توانند به روش‌های مختلفی اعتراض کنند و سعی کنند قرار عدم استماع را در دادگاه برداشت کنند.
در نتیجه، هر قرار دادگاهی که شامل قرار عدم استماع دعوا باشد، تأثیرات خود را بر روی روند پرونده و طرفین دعوا خواهد داشت.

به طور موقت برای جلوگیری از پاسخگویی به اختلافات آن را باز می‌گذارد.

توجه کنید که هزینه‌ی دادرسی پرداخت شده، قابل استرداد نمی‌باشد.

تا وقتی که قابلیت تجدید نظر راجع به اصل دعوا وجود داشته باشد، امکان تجدید نظر در مدت اعتراض وجود دارد.

«این هیچگونه تاثیر مختومی ندارد.
به این معنی است که می‌توان یک مجدداً دعوایی را که دربارهٔ آن این قرار صادر شده است، پس از حل یک علتی که منجر به صدور این قرار شده است، ممکن است برگزار کرد.
»

مهلت و نحوه اعتراض به قرار عدم استماع دعوا

درباره اینکه قرار عدم استماع دعوی چه معنایی دارد و چه آثاری به همراه دارد، در بخش‌های قبل توضیح داده شده است.
اکنون قصد داریم در مورد مهلت و روش اعتراض به قرار عدم استماع دعوا، توضیحاتی را ارائه دهیم.
همانند موارد دیگری مانند تجدید نظر خواهی، واخواهی، اعاده دادرسی و قرار منع تعقیب و موقوفی تعقیب که مهلت‌های اعتراض مشخصی دارند، قرار عدم استماع دعوا نیز مهلت اعتراض خاص خود را دارد.

با توجه به استاد ماده 332 قانون آئین دادرسی مدنی، تصمیمی دربارۀ قرار عدم بررسی دعوا، قابل اعتراض است، زمانی که قرار عدم بررسی، امکان بازنگری دعوا و اعتراض به آن را داشته باشد.
به عبارت دیگر، اگر دعوا و تصمیم مربوط به آن، قابلیت بازنگری نداشته باشد، قرار عدم بررسی دعوا هم در مورد آن دعوا، قابلیت بازنگری نخواهد داشت.
مهلت اعتراض به قرار عدم بررسی دعوا، 20 روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی است.