نحوه رسیدگی در دادگاه کیفری دو

در بخش قبل، ساختار دادگاه کیفری دو را خلاصه معرفی کردیم. در این قسمت، نحوه رسیدگی در دادگاه کیفری دو را توضیح خواهیم داد. روند رسیدگی در این دادگاه به این شکل است که پس از پایان رسیدگی در دادسرا، بازپرس اقدام به استدعای دادرس می‌کند. این اقدام با هدف اعلام مشکلات پرونده و تعیین مجازات قانونی برای جرمی که روی داده شده است، انجام می‌شود.

بنابراین، بعد از ابلاغ قرار جلب دادرسی و کیفرخواست، بازپرس متهم و شاکی را به دادگاه ارسال می‌کند. مدیر دفتر دادگاه زمانی برای رسیدگی به پرونده تعیین می‌کند و سپس آن را به متهم و شاکی ابلاغ می‌دهد. طرف‌های دعوا در دادگاه حضور می‌یابند و دلایل و دفاع‌های خود را ارائه می‌دهند. سپس دادستان با قرار جلب دادرسی موافقت کرده و پرونده را بررسی می‌نماید و در نهایت حکم خود را صادر می‌کند. لازم به ذکر است که در صورت عدم کافی بودن زمان تعیین شده برای بررسی، زمانی دیگر تعیین شده و جلسه‌ای دیگر برگزار می‌شود.

صلاحیت دادگاه کیفری دو

در بخش‌های قبل، ساختار و نحوه رسیدگی در سیستم قضایی کیفری توضیح داده شد. اکنون قصد داریم در این بخش، صلاحیت دادگاه‌های کیفری را بررسی کنیم. بر اساس ماده ۳۰۱ قانون آیین دادرسی کیفری، دادگاه‌های کیفری صلاحیت رسیدگی به تمامی جرائم را دارند، به جز جرائمی که رسیدگی به آنها در صلاحیت دادگاه دیگری قرار دارد.

"رسیدگی به جرایم موجب مجازات سنگینی عبایت حقوق بشر است. این جرایم مستلزم تجربه عدالت یک دادگاه قوی است. رسیدگی به جرایمی که موجب تهدید امنیت داخلی و خارجی می‌شوند و همچنین توهین به ریاست جمهوری و رهبری و جرائم مرتبط با مواد مخدر باید توسط یک دیوان انقلاب صورت پذیرد. اما دادگاه اصفال و نوجوانان مسئول رسیدگی به جرایمی است که در ارتکاب آنها کودکان و افراد زیر 18 سال دخیل هستند. همچنین، دادگاه نظامی مسئول رسیدگی به اتهاماتی است که متعلق به افسران نظامی و انتظامی است. به همین دلیل، دادگاه کیفری دو صلاحیت لازم برای رسیدگی به این نوع جرایم را ندارد."

در واقع، قوه قضائیه دارای چندین نوع دادگاه کیفری است که هر کدام صلاحیت‌های خاص خود را دارند. دادگاه انقلاب، دادگاه اطفال و نوجوانان، و دادگاه نظامی از جمله این دادگاه‌ها هستند. سایر جرایمی که در حوزه قضاوت دادگاه کیفری دیگر قرار می‌گیرند. با این حال، طبق ماده ۲۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری: "در صورتی که دادگاه انقلاب یا دادگاه کیفری یک در حوزه قضایی دادسرا تشکیل نشده باشد، دادگاه کیفری دو محل، صالح برای رسیدگی به پرونده است." بنابراین، حتی اگر دادگاه کیفری دو، صالح برای رسیدگی به پرونده نباشد، در صورتی که دادگاه مربوطه تشکیل نشود، دادگاه کیفری دو می‌تواند پرونده را بررسی کند.

به تفصیل توضیح می‌دهیم که در صورتی که دادگاه اطفال و نوجوانان در مکانی تشکیل نشده باشد، تمام جرایم ارتکاب شده توسط افراد زیر 18 سال، به استثنای جرایم مشمول ماده 315 این قانون، در شعب دادگاه کیفری دو یا هر دادگاه دیگری که وظیفه رسیدگی به این موضوع را داشته باشد، پیگیری خواهند شد. به همین دلیل، در صورتی که دادگاه اطفال و نوجوانان تشکیل نشده باشد، جرایم مذکور نیز توسط دادگاه کیفری دو مورد بررسی قرار خواهند گرفت.