عذر موجه عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه

با توجه به ضوابط مقررات آیین دادرسی مدنی، افراد شاکی، حق دارند در دادگاه حاضر شوند و یا، بدون حضور در دادرسی، پذیرفتن نتایج آن یعنی ناتوانی در دفاع از خود را انتخاب کنند.
اما وقتی افراد شاکی، وکیل را انتخاب می کنند، به این معنی است که درخواست دفاع از حقوق قانونی خود را از طریق وکیل ارائه می دهند و به همین دلیل انتظار ندارند که وکیل خود راهی غفلت یا عوض کند.

در برخی موارد، وکیل ممکن است نتواند در جلسه دادرسی حضور یابد که در این صورت، طبق قانون، وکیل می‌تواند از حضور در دادگاه امتناع کند.
قوانین تنها تعداد محدودی را به عنوان موارد موجه برای عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه معرفی می‌کنند و در سایر مواردی که در قوانین درج نشده باشد، هیچ عذری برای عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت.

در این مقاله قصد داریم به بررسی مسائل مرتبط با عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه حقوقی و کیفری بپردازیم.
در این راستا، نقشهایی که موجب عدم حضور وکیل می‌شوند را تشریح خواهیم کرد، به تفکیکی از هرکدام از آنها، از جمله فوت یکی از بستگان نسبی یا سببی، ابتلا به بیماری، حوادث قهری، و وقایع خارج از اختیار وکیل.
در پایان، یک نمونه لایحه عدم حضور وکیل در دادگاه را ارائه خواهیم داد و امکان دانلود آن را نیز فراهم خواهیم کرد.

عذر موجه عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه حقوقی و کیفری

یکی از نوع‌های منقضی شده قوانین در حقوق مدنی، عقد وکالت است که به وسیله آن، شخصی یک فرد دیگر را به یک عملی به عنوان نماینده خود انتخاب می‌کند.
در این قرارداد، وکیل نماینده و فردی که به عنوان وکیل انتخاب می‌شود، موکل نام دارد.

در صورتی که یک شخص، به منظور انجام کارهای حقوقی خود، با امضای یک قرارداد خاص، یک وکیل حقوقی بازنشسته خود را استخدام کند، وکیل ملزم است در همه جلسات قانونی، در حوزه موضوع قرارداد وکالت، حضور یابد و از حقوق موکل خود دفاع کند.

قانونگذار در بند 41 قانون آیین دادرسی مدنی تنها در شرایط خاص، حضور وکیل را در جلسه دادگاه بدون قید و شرط مجاز می‌داند.
برای تصمیم گیری در این خصوص، وکیل باید به‌عنوان دفاع کننده، از یکی از عذرهای موجهی که در قانون تعریف شده است، استفاده کند و قادر باشد آن را به محکمه اثبات کند.

در این بخش از مقاله، به صورت موردی، به تبیین دلایل قابل قبول برای عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه می‌پردازیم و در بخش‌های بعدی، به‌طور دقیق بر روی هر یک از این دلایل توضیح می‌دهیم.
دلایل قابل قبول برای عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه، از منظر قانون، به شرح زیر است:

فوت کردن یکی از اعضای خانواده، آن هم خویشاوند خونی یا سببی به علت ازدواج، قابل تأثیر گذاری بر جایگاه وکیل درجه اول خواهد بود.
اين امر میتواند تأثيرات عميق و جدي را بر زندگی حرفه‌ای یک وکیل بگذارد.

متأسفانه وکیلی که به مرضی مبتلا شده باشد که او را از حرکت کردن محروم کند یا باعث شود نتواند برای آن مرض حرکت کند، به طور کامل تشخیص داده شده است.

«بخشیدن حوادث ناگوار مانند زلزله و سیل به گونه‌ای است که می‌تواند مانع از حضور وکیل در جلسات دادگاه شود.
»

مجبور کردن وکیل برای عدم حضور در دادگاه به دلیل رخ دادن وقایعی که از قبل به او معلوم نبوده مانند گروگانگیری، ممنوع است.

مهم بذکر است که طبق قوانین، یک وکیل وقتی از حضور در جلسه دادگاه عذر موجهی دارد، باید این عذر موجه را به صورت کتبی، همراه با نمونه های پشتوانه ادعای خود، به دادگاه ارسال کند.
پس از بررسی دلایل وکیل و در صورت قبول موجهیت آن ها، دادگاه می‌تواند جلسه را به زمان دیگری موکول و اطلاعات لازم را به طرفین دعوا از طریق پیامک ابلاغ کند.

فوت یکی از بستگان نسبی و یا سببی

مانند قسمت قبل توضیح دادیم، یکی از دلایل موجه عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه، فوت یکی از اعضای خانواده نزدیک یا عللی از طبقات بالاتر از طبقه دوم است.
در این بخش، به بررسی این موضوع می‌پردازیم و افرادی که قرابت نسبی دارند و از طبقه دوم به بالا به حساب می‌آیند را بررسی می‌کنیم.

با استفاده از روابط خویشاوندی می‌توان افراد را به دو دسته نسبی و سببی تقسیم کرد.
در رابطه خویشاوندی نسبی، افراد به دلیل خون به یکدیگر مرتبط هستند.
در نتیجه طبق این تعریف، رابطه خویشاوندی از واسطه خون برقرار شده است.
اما در رابطه خویشاوندی سببی، این رابطه بر اساس ازدواج شکل گرفته است و افراد به علت ازدواج با یکدیگر مرتبط شده‌اند.
برای تشخیص افرادی که به عنوان اقوام نسبی یا سببی در دسته دوم تا درجه اول قرار می‌گیرند، باید به قوانین مدنی مراجعه نمود و مصادیق مربوطه را مطالعه کرد.
روابط خویشاوندی نسبی و سببی می‌توانند در قانون مدنی مورد بررسی قرار گیرند.

اینجا می‌توانید از ماده 862 قانون مدنی استفاده کنید.
این ماده به ما تعدادی بستگان نسبی و سببی تا درجه اول را مشخص می‌کند.
این بستگان عبارتند از: پدر، مادر، فرزندان، نوه‌ها، پدر بزرگ، مادر بزرگ، برادر و خواهر، وکیل و همسر شخص.
اگر به دنبال یافتن اطلاعات در خصوص موارد عذر موجه متهم در قانون آیین دادرسی کیفری هستید، می‌توانید با مطالعه مقاله زیر، به دنبال پاسخ‌های خود بگردید.

ابتلای به بیماری

براساس بند دوم ماده 41 قانون آیین دادرسی مدنی، حضور نداشتن وکیل در جلسه دادگاه به دلیل بیماری یکی از مواردی است که می تواند به عنوان عذر موجه مورد قبول قرار گیرد.
البته برای قبول عذر موجه، باید بیماری مشخصی وجود داشته باشد و هر بیماری موجب عذر حضور وکیل در دادگاه قلمداد نمی شود.

بند دوم ماده 41 قانون آیین دادرسی مدنی، مقرر می‌کند که در صورت بروز بیماری‌ای که باعث مانع در حرکت یا حرکت مضر تشخیص داده شود، وکیل می‌تواند از حضور در جلسه دادگاه عذری موجه دریافت کند.
با این حال، بیماری به تنهایی اتفاقی نیست که بتواند به عنوان دلیل موجه برای غیاب وکیل در نظر گرفته شود، بلکه براساس تشخیص پزشک باید به حدی متوجه شود که باعث مانع در حرکت وکیل شود و یا حرکت برای وکیل مضر باشد.

به عنوان یک مثال قدرتمند، زمانی که یک فرد دچار شکستگی دست می‌شود، قادر است همچنان به دادگاه حضور یابد و به دفاع از موکل خود بپردازد.
در عوض، اگر کسی با مشکل گرفتگی عضلانی کمر روبرو شود، ممکن است به‌طور موقتی توانایی حرکت و یا ایفای نقش وکیل را از دست بدهد چرا که این مشکل ممکن است بر روی فرآیند بهبودی او تأثیر منفی بگذارد.
باید توجه داشت که ارائه عذرخواهی به دلیل بیماری تنها برای خود وکیل قابل قبول است و درباره بیماری اعضای خانواده و نزدیکان، قاعده خاصی برای عذرخواهی تعریف نشده است.

حوادث قهری

در بند سوم ماده ۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی، یکی از موارد برای عفونت موجه وکیل از حضور در جلسه دادگاه تعبیه شده است و آن مورد عفو، بوجود آمدن حوادث قهری است که به طور کلی امکان حضور وکیل در دادگاه را رد می کند.

در این متن، به برخی از حوادث قهری مانند سیل و زلزله اشاره شده است.
اما باید توجه کنیم که حوادث قهریه بسیار گسترده‌تر از این دو مورد هستند و هر حادثه ناگهانی دیگری که مانع از حضور در دادگاه باشد، به نوعی می‌تواند یک عذر موجه برای وکیل باشد تا در جلسه دادگاه حضور نکند.

وقایع خارج از اختیار وکیل

یکی از شرایطی که می‌تواند در دادگاه به‌عنوان عذری موجه برای عدم حضور وکیل مطرح شود، وقوع مواردی است که وکیل کنترل آن را نداشته باشد.
بنابراین، طبق بند چهارم ماده 41 قانون آیین دادرسی مدنی، اگر مواردی خارج از صلاحیت وکیل وجود داشته باشد و باعث عدم حضور وی در دادگاه شود، این موارد به‌عنوان عذری موجه در نظر گرفته خواهند شد.

بنابراین، اگر یک وکیل از قانون منحرف شده و بازداشت شود یا به دلیل بازرسی نیروی انتظامی، جاده ای مسدود شود یا افرادی برای اعتراض به وضعیتی خاص راه‌ها را قطع کنند که این امر باعث نشود وکیل در دادگاه حاضر نباشد، عذر وی کاملا قابل قبول خواهد بود.