انتقال سند در صلح عمری

عقد صلح یکی از انواع معاهدات و توافقنامه‌هایی است که در قوانین حقوق مدنی بررسی می‌شود.
در قوانین حقوق مدنی، عقد صلح می‌تواند به دو شکل انجام شود؛ یعنی در قالب توافقات معاملاتی صورت بگیرد یا با هدف پایان دادن به اختلافات و جلوگیری از تداوم آن‌ها در فعالیت‌های افراد استفاده شود.
همچنین، قرارداد صلح می‌تواند به شکل دوطرفه و یا در قالب توافق برای مدت زمان مشخص منعقد شود.

در صلح عمری، طرف صلح کننده اموال خود را به شخص دیگری منتقل می‌کند، با شرط آنکه تا پایان عمر، بتواند همچنان از منافع آن استفاده کند.
اما طرف صلح گیرنده نمی‌تواند طرف دیگر را از استفاده از منافع مال منتقل شده، محروم کند.
پرسشی که ممکن است به ذهن بیاید این است که آیا در صلح عمری سندی برای انتقال مال صادر می‌شود؟

برای رفیقان سوالی پیش اومده است: "چیست سند صلح عمری و آیا آن منتقل می‌شود؟" در این مقاله به بررسی این سوالات پرداخته خواهد شد.
همچنین، شرایط و مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری تحت مطالعه قرار داده خواهد شد و اثرات انتقال سند در این قرارداد مورد بحث و بررسی قرار خواهند گرفت.

سند صلح عمری چیست

قرارداد "صلح عمری"، همانند دیگر قراردادها و عقود مانند عقد بیع و عقد هبه و غیره، به آثار حقوقی خاصی منجر می‌شود.
بوجود آمدن این آثار در مورد قراردادها، در بسیاری از موارد ممکن است منجر به اختلافات شود و یکی از طرفین یا یک شخص ثالث آن را انکار کند.
به همین دلیل، ضروری است که طرفین قراردادها همواره در جهت جلوگیری از بروز اختلافات، نحوه تنظیم متن قرارداد را رعایت کنند و آن را به صورت کتبی ثبت کنند.

تعدیل قرارداد‌های مهم و صلح عمری به مراجع قضایی - ممکن است به عنوان مثال، صلح عمری، به صورت شفاهی بین دو نفر انجام شود، مانند صلح نامه زمین، اما بعداً، درباره وجود صلح عمری یا شرایط صلح عمری، اختلافاتی پیش بیاید.
در چنین مواردی، ممکن است نیاز باشد با مراجعه به دادگاه اختلافات را رسیدگی کرده و حل نمود.
به همین دلیل، در قراردادهای مهم مانند صلح عمری، که به انتقال مالکیت و سند ملکی به نام شخص دیگری منجر می‌شود، نگارش سند صلح عمری بسیار مهم است.

ممکن است پرسشی مطرح شود که سند صلح عمری یعنی چه؟ و چه معنای انتقال سند در صلح عمری است؟در پاسخ به این سؤال، باید گفت که سند صلح عمری یک متن است که در آن عقد صلح عمری و شرایط آن، از جمله حق فسخ قرارداد صلح عمری و موارد مشابه، ذکر می‌شود.

البته، می‌توان سند صلح عمری را به دو شکل متفاوت نوشت.
در حالت اول، سند صلح عمری یک سند عادی است که طرفین شرایط خود را در یک برگه معمولی نوشته و آن را امضا می‌کنند.
اما در حالت دوم، طرفین فقط به تنظیم یک سند عادی اکتفا نمی‌کنند و برای تنظیم قرارداد به صورت رسمی، به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و صلح عمری را به صورت محضری یا رسمی تنظیم می‌کنند.
در ادامه به سوالی که آیا در صلح عمری سند منتقل می‌شود، پاسخ خواهیم داد.

بررسی حقوقی انتقال سند در صلح عمری

در ماده 752 قانون مدنی، به تعریف و شرایط عقد صلح پرداخته شده است.
طبق این قانون، قرارداد صلح می‌تواند به منظور انجام معاملات بین طرفین یا برای حل و فصل تنازعات موجود و جلوگیری از بروز تنازعات در آینده منعقد شود.
به همین دلیل، قرارداد صلح کاربردهای گسترده‌ای در حوزه‌ی معاملات و انتقال اموال به اشخاص دیگر دارد.

براساس یک قانون، در یک تقسیم‌بندی، توافق صلح را می‌توان به دو دسته صلح رقبایی و صلح عمری تقسیم کرد.
در صلح رقبایی، شخص صلح‌بازنده حق بهره‌برداری از اموال خود را برای مدت زمان مشخصی به شخص دیگری منتقل می‌کند.
اما در صلح عمری، شخص می‌تواند حق بهره‌برداری از منافع مالی را برای خود اختصاص داده ولی مالکیت را به شخص دیگری منتقل می‌دهد.

به عبارتی دیگر، در مفهوم صلح عمری، قراردادی معنای می‌دهد که شخص در آن اقدام به انتقال مالکیت دارایی‌های خود به فرد دیگری می‌کند و به همراه آن، حق استفاده از منافع آن دارایی را تا پایان عمر خود حفظ می‌کند.
به عنوان مثال، در مورد صلح عمری برای فرزند، پدر می تواند به جای اینکه اموال خود را در اختیار فرزند قرار دهد، آن‌ها را به عنوان وصیت در فرزند خود به ارث برساند یا با ساخت قرارداد بیع آن‌ها را به وی انتقال دهد، اما تا پایان عمر خود از منافع این دارایی‌ها بهره‌مند شده و مثلاً در آن اموال سکونت کند.

درباره ی موضوع "صلح عمری"، یک سوال مهم وجود دارد؛ آیا در "صلح عمری"، سندی منتقل می‌شود؟ برای پاسخ به این سوال، باید گفت که معمولاً، زمانی که "قرارداد صلح عمری" به صورت صحیح واقع می‌شود، مالکیت عینی «صلح» به صلح گیرنده یا متصالح، منتقل می‌شود و انتقال مالکیت به صلح گیرنده اتفاق می‌افتد.
به همین دلیل، می‌توان گفت که از زمان انعقاد «قرارداد صلح عمری در محضر»، انتقال سند در «صلح عمری» نیز رخ می‌دهد.

به طور کلی، صلح عمری به معنای انتقال مالکیت املاک به نفع متصالح است و فردی که تصالح کننده می‌باشد، به عنوان مالک جدید املاک صلح‌شده شناخته می‌شود و می‌تواند حقوق مالکیت خود را در آن تمارس کند.
البته در صورتی که تصالح کننده حقوق صلح‌بخش را رعایت کرده و از استفاده‌ی خود از املاک صلح‌شده مانعی پیش نیاید.
به طور مشروط، در قرارداد صلح عمری، شرایط و مدارک لازم برای انتقال مالکیت نیز توضیح داده خواهد شد.

شرایط انتقال سند در صلح عمری

در بخش قبل، به بررسی مفهوم ملک صلح‌عمری و بررسی اینکه آیا در ملک صلح‌عمری سند منتقل می‌شود یا خیر، پرداخته شد.
همانطور که بیان شد، در ملک صلح‌عمری، انتقال سند ملکی امکان‌پذیر است؛ اما انتقال سند در ملک صلح‌عمری به وجود شرایط خاصی بستگی دارد.
به همین مناسبت، در این قسمت، قصد داریم به بررسی شرایط انتقال سند در ملک صلح‌عمری بپردازیم.

در جواب به این سؤال که شرایط انتقال سند در قرارداد صلح عمری چگونه است، بایستی بگوییم که درصورتی که طرفین تصمیم داشته باشند پس از امضای قرارداد صلح عمری، سند را منتقل کنند و به بیان دیگر، مالکیت یک ملک جدید را به گیرنده صلح واگذار کنند، آنها بایستی به صورت رسمی، قرارداد صلح عمری را منعقد نمایند.

درمورد این مسئله باید بگویم که برای تنظیم یک صلح‌نامه، دو شکل مختلف وجود دارد.
در شکل اول، طرفین قرارداد صلح، با تنظیم یک صلح‌نامه دستی، اقدام به توقف منازعه نموده و شرایط صلح خود را بر روی یک برگه به صورت معمولی ثبت می‌کنند.
با این حال، از آن جهتی که صلح عمری به معنای انتقال مالکیت به دیگری است و احتمال بروز اختلافات در این زمینه وجود دارد، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند صلح عمری را به صورت رسمی و با توافق قراردادی تنظیم کنند.

تدوین یک پرونده صلح به گونه‌ای است که با حضور در اداره اسناد و تقدیم اسناد مورد نیاز برای انتقال مالکیت در قرارداد صلح، یک موافقتنامه صلح به صورت رسمی تنظیم می‌شود و شرایط مورد نظر در آن مشخص می‌شود.
در صورت تنظیم پرونده صلح، اختلافات مربوط به قرارداد صلح به حداقل ممکن کاهش می‌یابد و همچنین، مالکیت یک ملک به نام فرد دیگری انتقال می‌یابد.

با توجه به این موضوع، در پاسخ به این پرسش که شرایط انتقال سند در صلح عمری چگونه است، باید گفت که انتقال سند در صلح عمری وابسته به تنظیم یک صلحنامه محضری است.
به همین دلیل، در صورتی که یک صلحنامه دستی تنظیم شود، با وجود انتقال مالکیت، انتقال سند انجام نمی شود و طرفین باید پس از تنظیم یک صلحنامه دستی، به دفتر خانه اسناد رسمی مراجعه کرده و انتقال سند را انجام دهند.
در بخش بعد، مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری نیز توضیح داده خواهند شد.

در علاوه، شرایط انتقال سند در صلح عمری ممکن است شامل توقیف یا در رهن نبودن ملک باشد؛ زیرا طبق قوانین مدنی، راهن نمی تواند حق تصرف مرتهن را نقض کند مگر با اذن و اجازه او.
به عنوان مثال، اگر سند ملک در رهن بانک باشد، نمی توان آن را به نفع دیگری صلح عمری کرد.
با این حال، در املاک مشترک، مالک می تواند حصه یا سهم خود را با استفاده از قرارداد صلح عمری به دیگری نقل کند.

مدارک لازم برای انتقال سند در صلح عمری

در اقسام قبلی، ما تحلیل کردیم که آیا در قرارداد صلح عمری، سندی منتقل می‌شود یا خیر و چه شرایطی برای آن الزامی است.
همان‌گونه که ذکر شد، انتقال سند در قرارداد صلح عمری، بسته به ثبت محضری آن در دفتر اسناد رسمی صورت می‌گیرد.
اما سؤال مهمی که پیش می‌آید، آن است که انتقال سند ملکی در قرارداد صلح عمری نیازمند ارائه چه مدارکی است؟ در اینجا، به توضیح مدارک لازم برای انتقال سند در قرارداد صلح عمری می‌پردازیم.

یکی از مدارک ضروری برای انتقال یک ملک در عملیات صلح عمری، سند ملکی می‌باشد.
این به این معناست که صاحبان ملک باید یک نسخه فقطالته یا نوشته مالکیت ملک را به دفترخانه ارائه دهند.
اگر ملک مورد صلح عمری به یک سند ملکی مجهز نباشد، می‌توان آن را به صورت نوشتاری صلح کرد، اما امکان انتقال سند در مورد اینگونه ملک‌ها وجود ندارد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر، می‌توانید به مقاله صلح عمری ملک بدون سند مراجعه کنید.

برای انتقال سند در صلح عمری، برخی از مدارک ضروری شامل استعلام ملک از دفتر دارائی، شهرداری و دفتر ثبت است که باید به دفترخانه ارائه شوند.
همچنین، در صورتی که ملک مورد صلح عمری احداثی باشد، گواهی پایان کار نیز لازم است.
در کنار این موارد، مدارک هویتی طرفین قرارداد صلح عمری شامل شناسنامه و کارت ملی آنها نیز الزامی است.

آثار انتقال سند در صلح عمری

در بخش‌های قبلی ما به سؤال "آیا در صلح عمری سندی منتقل می‌شود؟" پاسخ داده‌ایم و همچنین شرایط و مدارک لازم برای تنظیم قرارداد صلح عمری را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
اگر طرفین به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کرده و قرارداد صلح عمری را تنظیم کنند، انتقال سند انجام می‌شود.
اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که انتقال سند در صلح عمری چه آثاری دارد؟ به همین مناسبت، در این بخش به بررسی آثار انتقال سند در صلح عمری می‌پردازیم.

یکی از تأثیرات مهم انتقال سند در قرارداد صلح، این است که طرف صلح یا متصالح به طور حقوقی مالکیت مال صلح شده را به دست می‌آورد و پس از انتقال سند، تمام حقوق مالکیت خود را در آن اعمال می‌کند.
از جانب دیگر، متصالح همچنان قادر است تا زمانی که زنده است، از منافع مالکیت صلح شده استفاده کند و صاحب صلح نمی‌تواند از این استفاده جلوگیری کند.

بعنوان مثال، می‌توان به کاربرد مفهوم "متصالح" در موقعیتی اشاره کرد که پس از انتقال مالکیت، فرد می‌تواند ملکی که به حالت صلح رسیده را بفروشد.
اما در اینجا، نیاز است که حقوق متعلق به مالک قبلی یا صاحبان صلح شونده را در نظر بگیریم و شرایط استفاده از این ملک را در قرارداد مشخص کرده و به عنوان مثال، با خریدار ملک صلح شده توافق کنیم که صاحبان مصالح همچنان از مزایای ملک استفاده خواهند کرد.

از جمله تأثیرات قرارداد صلح عمری، می‌توان به امکان یا عدم امکان فسخ قرارداد اشاره کرد.
صلح عمری به عنوان یک قرارداد ضروری تلقی می‌شود و دو طرف متعهد به رعایت آن هستند.
هیچ یک از طرفین قادر نیستند به تنهایی قرارداد را فسخ کنند، مگر آنکه با رضایت طرف دیگر باشد یا قرارداد توافق خیاری منعقد شده باشد و در شرایط خاصی حق فسخ قرارداد صلح عمری در نظر گرفته شده باشد.

یکی از تأثیرات تنظیمات انتقال سند در قرارداد صلح عمری آن است که در صورتی که متصالح یا صلح‌بخش قبل از صلح کننده فوت کند، زیرا قرارداد صلح عمری به‌صورت لازم و برای مدت طولانی اعتبار دارد، صلح کننده می‌تواند تا انتهای عمر خود از مزایای اقتصادی صلح بهره‌برده و پس از وفات، مالکیت این منافع به وراثت متصالح منتقل می‌شود.