ابطال طلاق

براساس قوانین و مقررات، برای عقد ازدواج و دریافت طلاق، لازم است شرایط معینی رعایت شود؛ در غیر این صورت، ازدواج یا طلاق ممکن است باطل و بی اثر باشد.
طلاق باطل به معنای عدم ایجاد هیچ اثر حقوقی است و نمی‌توان به آن اعتقاد کرد.
در صورتی که با توجه به شرایط و عواملی طلاق اتفاق افتاده و به ثبت رسیده باشد، می‌توان در دادگاه درخواست لغو ثبت طلاق را مطرح کرد.

در این شرایط، تصمیم درباره صحت یا ناسالم بودن طلاق به عهده قاضی دادگاه است.
بعد از بررسی شرایط جایز برای ابطال طلاق، قاضی حکم ابطال سند طلاق را صادر می‌کند.
افرادی که قصد دارند با رعایت قوانین، اقدام به ابطال ثبت واقعه طلاق کنند، باید با روش و شرایط مربوط به آن آشنا باشند تا حقوقشان از بین نرود و طلاق به صورت قانونی ابطال شود.

به مناسبت فوق، در این مقاله قصد داریم به بررسی شرایط، روش و هزینه‌های مربوط به ابطال سند طلاق بپردازیم.
پس از توضیح ابطال طلاق بائن، صوری و توافقی، یک نمونه دادخواست ابطال طلاق نیز ارائه خواهد شد.

آیا ابطال طلاق امکان پذیر است

طلاق یا جدا شدن، در نظام حقوقی ایران، به صورت مختلف قابل انجام است.
این شکل‌ها شامل طلاق از سوی مرد، طلاق از سوی زن و همچنین طلاق توافقی می‌شود.
همه انواع طلاق، اشتراک مشترکی دارند که شامل این است که برای به دست آوردن مجوز دادگاه برای طلاق، مراحل قانونی باید پیش روی گرفته شود و در نتیجه، دادگاه حکم طلاق یا گواهی عدم سازش را صادر می‌کند.

بعد از دریافت حکم یا گواهی مزبور، باید به یکی از دفاتر ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کرده و اقدام به ثبت واقعه طلاق کنیم.
در صورت عدم اقدام در این زمینه، ممکن است مرد به مجازات عدم ثبت طلاق محکوم شود.
البته، ثبت کردن طلاق در دفترخانه نیازمند رعایت شرایط شکلی و ماهوی بسیار مهم است که عدم توجه به آنها ممکن است سبب ابطال طلاق شود و باعث منتفی شدن صحت واقعه طلاق شود.

با توجه به این پرسش که آیا امکان ابطال طلاق وجود دارد یا خیر، باید گفت که بله، اگر شرایط لازم برای اعتبار طلاق موجود نباشد، طلاق حقوقیاً باطل و بی اثر خواهد بود.
در این صورت، هر یک از زوجین می توانند به صورت قانونی درخواست ابطال ثبت طلاق را به دادگاه ارائه داده و درخواست باطل شدن سند طلاق را داشته باشند.
در ادامه، شرایط ابطال طلاق را شرح خواهیم داد.

شرایط ابطال طلاق

در صورتی که یک طلاق بدون رعایت شرایط شرعی و قانونی رخ داده و توسط دفترخانه‌های ثبت ازدواج و طلاق ثبت شده باشد، ابطال سند طلاق ممکن است.
اما سوالی که در اینجا به وجود می‌آید این است که شرایط ابطال طلاق چیست و در چه صورتی می‌توان از دادگاه درخواست ابطال سند طلاق را کرد؟در صورتی که طلاق بدون رعایت شرایط شرعی و قانونی رخ دهد و توسط دفترخانه‌های ثبت ازدواج و طلاق ثبت گردد، قابلیت ابطال سند طلاق وجود دارد.
اما پرسشی که به ما مطرح می‌شود این است که شرایط مورد نیاز برای ابطال طلاق چیستند و در چه مواردی می‌توان از دادگاه درخواست ابطال سند طلاق را نمود؟

به پرسش مذکور پاسخ دهیم، باید اشاره کنیم که یکی از شرایط اساسی برای صحت صحت طلاق، برابر با ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی، این است که طلاق لازم است در حضور دو مرد عادل، که صیغه طلاق را بشنوند، اعلام شود.
بنابراین، یکی از شرایط لغو سند طلاق، این است که اعلام طلاق با حضور دو شاهد مرد عادل انجام نگیرد یا بدرستی با صیغه طلاق صورت نگیرد.

یکی از شرایط لغو طلاق این است که طلاق به صورت معلق و مشروط باشد.
به عنوان مثال، اگر مرد بگوید تو را به فلان شرط طلاق دادم، طلاق قابل لغو است؛ زیرا طبق ماده 1135 قانون مدنی، طلاق باید به صورت منجر به وقوع شود و طلاق معلق به شرط، باطل است و می‌توان به دادگاه درخواست لغو سند آن را ارائه کرد.

از میان شروطی که به منزله لغو کننده یک سند طلاق هستند، می توان به شرایطی مطابق ماده 1136 قانون مدنی اشاره کرد.
این شرایط شامل برازشی است که مرد بالغ، عاقل، قصد وارد کردن طلاق و قادر به انجام این عمل باشد.
به همین خاطر، اگر طلاق براساس اجبار و خشونت به انجام برسد، طلاق یک شخص دیوانه و خارج از اراده است و در نتیجه باطل و بی اثر خواهد بود.
در صورتی که فرد دهنده طلاق دیوانه یا مجنون باشد، همچنان می بایست اقدام به طلاق زوجه خود کند.

مبنای ماده 1140 قانون مدنی، طلاق دادن به زنی که در دوران عادت ماهانه یا احتمال نفاس (پس از زایمان) قرار دارد، از نظر شرعی صحیح نیست و در چنین مواردی، طلاق قابل ابطال خواهد بود.
اما اگر زن باردار باشد یا طلاق قبل از نزدیکی با زن صورت گرفته باشد، یا همسر غایب باشد و اطلاع از عادت زنانگی وجود نداشته باشد، طلاق در دوران عادت ماهانه بدون اشکال می‌باشد.

بر اساس بند 1141 قانون مدنی، در شرایطی که رخداد طلاق به هنگام مواقعه رخ داده باشد، سند طلاق قابل ابطال است.
با اعتبار این ماده، طلاق در حالت مواقعه غیرمعتبر است و قابلیت ابطال دارد، به جز برای خانم‌های یائسه یا باردار که طلاق آنها حتی به هنگام مواقعه نیز، بدون هیچ مشکلی صورت می‌پذیرد.
مفهوم مواقعه به معنای پاک شدن زن در بازه زمانی بین دو عادت ماهیانه است و از این جمله می‌توان نتیجه گرفت که طلاق نباید در هنگام مواقعه رخ دهد، یعنی زن پس از پاک شدن از دوره عادت ماهیانه تا لحظه طلاق، نباید رابطه زناشویی با همسر خود داشته باشد.

لازم به ذکر است که طبق ماده 1142 قانون مدنی، اگر زنی به سن مجاز رسیده باشد و عادت زنانگی نداشته باشد، از تاریخ آخرین نزدیکی با همسر، مدت سه ماه گذشته باشد، طلاق او صحیح خواهد بود.
به همین دلیل، طلاق خانم‌هایی که با شرایط فوق قبل از سپری شدن سه ماه از نزدیکی به وقوع پیوسته باشد، باطل خواهد بود.

نحوه و مراحل ابطال طلاق

در بخش قبل، ما به توضیح "شرایط ابطال سند طلاق" پرداختیم و اشاره کردیم که ابطال سند طلاق تنها در صورت وقوع شرایط و علل قانونی امکان پذیر است.
اکنون سوالی که مطرح شده است این است که چگونه مراحل ابطال سند طلاق صورت می‌گیرد و در صورتی که یکی از زوجین تصمیم به ابطال سند طلاق کند، چه اقداماتی باید انجام دهد؟

برای پاسخ به این سوال، باید گفت که فرایند ابطال سند طلاق به مراحل خاصی پیروی می‌کند.
در ابتدا، متقاضی باید در دادگاه خانواده دعوای ابطال سند طلاق خود را مطرح کند.
برای این منظور، باید اسناد و مدارک مورد نیاز را جمع آوری کنید و سپس به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید تا دادخواست ابطال سند طلاق را درج کنید.
بهتر است این اطلاعات را در بخشی قرار دهید که با تگ strong به آن تواند تاکید شود و برای لینک‌ها از تگ a استفاده کنید.

مراحل لغو قرارداد طلاق به صورت زیر است:ابتدا، باید نمونه درخواست لغو طلاق را ثبت و ارائه کنید.
سپس دادگاه تاریخ و نوبت جلسه را تعیین می‌کند و اعلام می‌کند.
در جلسه دادگاه، باید در مقابل دادگاه حاضر شده و توضیحات لازم را ارائه کنید.
در این جلسه، دادگاه بررسی‌های لازم را انجام خواهد داد و در صورتی که یکی از شرایط لغو قرارداد طلاق محقق شده باشد، حکم لغو طلاق را صادر خواهد کرد.
بعداً، به بررسی بیشتر موضوع می‌پردازیم.

مدارک لازم برای ابطال طلاق

برای گرفتن اطلاعات نیازمندی‌ها مربوط به ابطال طلاق غیابی یا سایر انواع طلاق، یک پرسش مهم وجود دارد.
این پرسش متعلق به مدارک مورد نیاز برای ابطال عقد طلاق در دادگاه است.
به عبارت دیگر، چه اسنادی باید در اختیار دادگاه قرار داده شود تا طلاق لغو گردد؟ در ارائه پاسخ به این سوال، لازم است بگوئیم که اسناد و مدارک مورد نیاز برای ابطال طلاق به دلیل دلایل متفاوتی می‌توانند تغییر کنند.
استفاده از تگهای `` و `` در متن به منظور ابراز اهمیت و تاکید بر برخی کلمات و جملات است.

به عنوان مثال، اگر ابطال سند طلاق به دلیل جنون یا فقدان قصد و اراده شوهر رخ داده باشد، می‌توان با استناد به نظریه پزشک قانونی یا در صورتی که شواهد طلاق شرایط قانونی را نداشته باشد، با استناد به مدارکی مانند شهادت شواهد و مطلعین، درخواست ابطال سند طلاق را داشت.

برای پاسخ به این پرسش که مدارک مورد نیاز برای ابطال سند طلاق چیستند، باید بگوییم که در هر صورت، باید مدارکی مانند اسناد هویتی خواهان، سند ازدواج و همچنین سند طلاق دریافتی، به عنوان ضمیمهٔ درخواست ابطال سند طلاق تهیه و ارائه شوند.

هزینه ابطال طلاق

این قسمت مربوط به توضیحات درباره هزینه‌های ابطال طلاق در دادگاه است.
افرادی که نیاز به ابطال سند طلاق دارند و در دادگاه دادخواست می‌دهند، باید با مقدار هزینه‌های مرتبط با ابطال طلاق آشنا باشند.
در اینجا توضیح می‌دهیم که هزینه‌های مربوط به ابطال طلاق در دادگاه چقدر است و مبلغ و میزان تقریبی آن‌ها چگونه است.
باید توجه داشت که این هزینه‌ها ممکن است با توجه به موارد مختلفی مانند مدت زمان رسیدگی به پرونده، هزینه وکیل، هزینه تدارکات مورد نیاز و سایر پیشنهادات در دادگاه متغیر باشد.
استفاده از خدمات وکیل یا مشاور حقوقی نیز می‌تواند هزینه را افزایش دهد.
بنابراین، در هر صورت برای اطلاعات دقیق‌تر و تعیین مبلغ هزینه، توصیه می‌شود با وکیل یا مشاور حقوقی مربوطه تماس بگیرید.

هزینه ابطال طلاق

با توجه به اینکه هزینه ابطال طلاق از دو دسته مختلف تشکیل شده است ، لازم است به هر یک اشاره کنیم.
دسته اول مربوط به هزینه‌های مربوط به ثبت نام در سامانه ثنا برای طرح دادخواست ابطال طلاق است.
هزینه‌های دیگر اعم از هزینه وکیل طلاق و هزینه تهیه اسناد و مدارکی مانند دادخواست و ضمائم آن می‌باشد.

در واقع هزینه ابطال سند طلاق شامل هزینه دادرسی مربوط به دعوای ابطال طلاق است که بر اساس تعرفه خدمات قضایی تعیین شده در همان سال قابل محاسبه و دریافت می‌باشد.

به عنوان یک مثال، با توجه به نرخ تعرفه خدمات قضایی در سال ۱۴۰۱، هزینه برای بررسی موارد غیرمالی مانند لغو طلاق، معادل بین چهل تا یکصد و هشتاد هزار تومان است.
این هزینه باید توسط درخواست کننده پرداخت شود، اما او می تواند همزمان با ارائه درخواست، خسارات و هزینه های مربوط به دادرسی را نیز از طرف مقابل درخواست کند.
لطفا ذکر کنید که اطلاعات مذکور را بسته به شرایط مربوطه باید بررسی کنید.

شرایط ابطال طلاق بائن

بر اساس قوانین حقوقی، تفکیک زوجین به دو شکل طلاق رجعی و طلاق بائن ممکن است.
طلاق رجعی به معنای این است که مرد می‌تواند در مدت زمان مشخصی پس از طلاق، با زن همبازی کند و زندگی کند.
در این مدت، زن مجاز نیست با شخص دیگری ازدواج کند.
در مقابل، طلاق بائن به طلاقی اشاره دارد که بر اثر آن مرد توانایی بازگشت به زن را ندارد و زن مجاز به ازدواج با شخص دیگری می‌شود.

"طلاق بائن" به معنای ازدواج موقتی است.
در این نوع از طلاق، مرد مستطیل به فرد زن را محدود می‌کند و امکان بازگشت زن به او در طول یک دوره زمانی را برایش ندارد.
این نوع طلاق شامل چند حالت است که به صورت زیر هستند:1.
طلاق قبل از نزدیکی: طلاقی که قبل از هرگونه رابطه جنسی بین زن و مرد رخ می‌دهد.
2.
طلاق زن یائسه: وقتی که زن به سن یائسگی رسیده و قادر به باروری نیست.
3.
طلاق خلع و مبارات: زمانی که زن توسط مرد خود رها شده و با فدیه نمی‌تواند به او بازگردد.
4.
سومین طلاق پس از سه ازدواج متوالی: وقتی که مؤدب بنا به هر دلیل سه بار ازدواج کرده باشد.
به مسأله‌ای که می‌تواند به وجود بیاید، این است که چه شرایطی می‌تواند منجر به ابطال طلاق بائن شود و در چه شرایطی می‌توان سند این نوع طلاق را باطل کرد.

می‌توان به سوال مذکور در پاسخ اظهار داشت که لازم است بگوییم شرایط ابطال طلاق بائن در واقع با شرایط ابطال طلاق رجعی هیچ تفاوتی ندارد.
بنابراین، همه شرایط ابطال طلاق که در قسمت‌های قبل بیان شد، در مورد طلاق بائن نیز قابل استفاده است و در صورت وجود هر کدام از این شرایط، می‌توان از دادگاه درخواست ابطال سند طلاق بائن را کرد.

موضوعی که باید به آن توجه کنیم، این است که اگر یک طلاق واقع شده است، به طور اصولی طلاق بائن نبوده است.
اما در صورتی که دادگاه به اشتباه آن را طلاق بائن نامیده باشد، می توان درخواست اصلاح یا لغو حکم طلاق را از دادگاه درخواست کرد تا حق بازگشت مرد به زن حفظ شود.
این در خواست با ارائه مدارک لازم و اثبات موضوع در دادگاه، قابل انجام است.

ابطال طلاق توافقی

در قانون خانواده، همچون طلاق از طرف زن یا مرد، امکان جداشدن زوجین به وسیله توافقنامه طلاق توافقی و تعیین حقوق مالی و غیرمالی آن‌ها نیز وجود دارد که به طلاق توافقی مشهور است.
این توافقنامه برای جدایی صحیح و کامل زوجین بسیار حائز اهمیت است.

با توجه به موارد قانونی، طلاق توافقی به آن اطلاق می‌شود که همسر، با پرداخت مقداری از مهریه به همسرش، او را متقاعد به انجام طلاق می‌کند.
این نوع طلاق به طلاق خلع نیز مشهور است.
در این حالت، مرد تمایل دارد همسر خود را طلاق دهد.
بنابراین، اگر هر دو طرف از طلاق راضی نباشند، طلاق به طور عمومی بی‌اثر و باطل است.

بنابراین، اگر به عنوان یک نمونه، همسر با جعل امضای شوهر، توافقنامه طلاق توافقی را امضا کند، طلاق ازنظر شوهر غیرمعتبر خواهد بود.
همچنین، اگر همسر هم رضایت به بذل مهر و دریافت طلاق نداشته باشد، پس از انجام صیغه طلاق در محضر، این طلاق قابل لغو خواهد بود.

جدايى نيازمند داشتن قصد و اراده و همچنين رضايت است.
به همين سبب، اگر زوجين قصد واقعي براي جدايي و پذيرش آثار اين نوع جدايى را نداشته باشند، ممكن است حكم جدايى صورتي بر عمل آنها بار شود.
مثلا زماني كه زوجين براي دريافت معافيت سربازي فرزند پسر خود و يا دريافت مستمري بازنشستگي پدر توسط زن، از هم جدا مي‌شوند، كه در اين موارد مي‌توان گفت جدايى صوري است.

بسیاری از سؤالات پیرامون "اعتبار طلاق صوری" و "ابطال ثبت واقعه طلاق صوری" وجود دارد.
آیا می توان اصلاح وضعیت ثبت طلاق صوری را انجام داد یا خیر؟ در پاسخ به این سؤال، باید گفت که ابتدا هر دو همسر باید تصمیم طلاق را به صورت قطعی بگیرند و تمایلی به برگشت نداشته باشند.
با توجه به عدم این شرط ضروری در طلاق صوری، می توان در این نوع طلاق، حکم ابطال طلاق را صادر کرد.

در واقع، طلاق‌های عقلانی نیز، مشابه ازدواج‌های عقلانی، غیرمعتبر هستند و ذی‌نفع می‌تواند با ارائه نمونه دادخواست ابطال طلاق به دادگاه، درخواست اعلام بطلان آن را داشته باشد.
البته، باید توجه داشت که اثبات طلاق‌های عقلانی، کمی دشوار است؛ با این حال، به لحاظ شرعی، چنین طلاق‌هایی غیرمعتبر هستند و در صورت اثبات، سند طلاق نیز قابل ابطال است.