درخواست ابراز یا ارائه سند از طرف مقابل در دادگاه

همانطور که در مقاله‌ی "اهمیت مدارک در اثبات و دفاع در امور حقوقی و کیفری" ذکر شد، یکی از عوامل اساسی برای اثبات یا دفاع در برابر یک ادعا، "سند" است.
اما گاهی اوقات، این سند در دسترس فرد نیست و به همین دلیل استناد به آن با چالشی مواجه میشود.
با این حال، طبق قانون آیین دادرسی مدنی، هرگاه یک دعوا مطرح شود و سند مورد نظر برای اثبات ادعا یا بیان طرفین دعوا، در اختیار طرف مقابل قرار داشته باشد، فرد مقابل دارای چهار حق است که از طریق دادگاهی که به دعوا پاسخ می‌دهد، از طرف مقابل مطالبه نماید که سند را ارائه کند.
با توجه به بررسی بهتر این موارد، قوانینی که برای تمام اشخاص لازم است را جداگانه بررسی خواهیم کرد.

مقرراتی که تمام اشخاص را در بر می گیرد

قوانین جاری متعهد کرده‌اند که هر شخص مشارکت کننده در یک اختلاف حقوقی (به عنوان طرف خواهان، خوانده، وارد ثالث و غیره) در صورت درخواست طرف مقابل و دستور دادگاه، مکلف است مدارک مربوطه را به دادگاه عرضه کند.
این مدارک، تاییدیه‌ای از ادعا یا درخواست کننده است و باید به دادگاهی که اختلاف مزبور در آن به رسیدگی می‌شود، تحویل داده شود.

در سند ابراز شده، به یک سند معین رجوع شده است.

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که یکی از طرفین دادنامه‌ای را ارائه کند که به سند دیگری ارجاع داده شده و مربوط به دادرسی است، طرف مقابل حق دارد از دادگاه درخواست ارائه سند دیگر را نماید و دادگاه برای اجرای این درخواست ترتیب قرار می‌دهد.
به طور مثال، اگر خواهان با استناد به یک چک دعوایی را مطرح کرده و در آن چک ذکر شده باشد که برای قرارداد مورخ.
.
.
است و خوانده (صاحب چک) ادعا کند که قرارداد مندرج در چک مورد اشکال قرار گرفته است، دادگاه باید به درخواست خوانده پاسخ داده و خواهان را ملزم به ارائه سند دیگر نماید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره ارائه دلیل در دادگاه، می‌توانید بر روی لینک کلیک کنید.

مواردی که سبب وجود سند اعتراف می‌شود عبارتند از:الف) شرایطی که در قوانین یا توافقات قابل قبول تعریف شده باشد؛ب) وجود سندی که توسط طرفین به طور رسمی تأیید شده باشد؛ج) وجود تصدیقی که توسط مقام مختص به سند ارائه شده باشد؛د) وجود عقاید یا تصورات معتبری که بر اساس آنها ممکن است منطبق بر حقیقت امور باشد.
هر یک از این موارد می‌توانند اعتراف وجود سند را محرز نمایند.

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که یکی از طرفین دارای یک سند مشخصی است که به عنوان مدرک ادعا یا اظهار طرف مقابل است، درخواست کننده می‌تواند درخواست کند که آن سند نیز ارائه شود.
همچنین، اگر طرف مقابل به وجود سند در اختیار خود اذعان کند اما از ارائه آن خودداری کند، دادگاه می‌تواند از دلایل مثبت حضور سند استنباط کند.
اما باید توجه داشت که عدم ارائه سند به تنهایی قادر نیست ادعای درخواست کننده را تثبیت کند؛ بلکه باید شواهد دیگری نیز وجود داشته باشد که صحت ادعای وی را در پرونده تثبیت کنند.
برای اطلاعات بیشتر درباره سند عادی و سند رسمی می‌توانید به لینک‌های زیر مراجعه کنید: سند عادی و سند رسمی.

مقررات ویژه برخی اشخاص

در مورد تعهد ارائه مدرک با ارجاع به آن، قوانینی نیز وجود دارد که تنها برخی افراد را شامل می‌شود و به همه اشخاص اعمال نمی‌شود.
این قوانین برای تجاران و نهادهای دولتی تکالیفی تعیین کرده اند که در این بخش به آنها پرداخته خواهد شد.

الف) طرف قرارداد فروشنده است.

اشخاصی که در مقابلشان بازرگان یا تاجر قرار دارد، امتیاز ویژه‌ای دارند.
آن‌ها می‌توانند با ارائه اسناد تجاری مربوطه، ادعای خود را ثابت کنند.
قانوناً، تاجر موظف است این اسناد را در دادگاه ارائه دهد.
طبق ماده ۲۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که یکی از طرفین به دفتر بازرگانی طرف دیگر ارجاع دهد، دادگاه می‌تواند مطالب آن دفتر را در دادگاه بررسی کند.
اگر عدم امکان ابراز دفاتر در دادگاه وجود داشته باشد، دادگاه می‌تواند فردی را مأمور کند تا به همراه حضور طرفین، مطالب دفاتر را معاینه و مستندات لازم را تهیه کند.

هیچ شرکتی نمی تواند پذیرفت کند که از طرح، اجرا و ارائه مستندات خودداری می‌کند، مگر اینکه اثبات کند که مستندات او از بین رفته و یا دسترسی به آن‌ها ندارد.
در صورتی که شرکتی که به مستندات او اعتماد کرده است از ارائه‌ی مستندات خود خودداری کند و نتواند ثابت کند که مستندات تلف شده یا به آن‌ها دسترسی ندارد، دادگاه می تواند مستندات را بر اساس دلایل مثبت اظهار طرف مقابل در نظر بگیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تاجر، نیازی به کلیک کردن نیست.

مواردی که طرف مقابل باید دارا باشد: الف) باید شخص یا سازمانی غیر از دستگاه اجرایی و دولتی باشد.