سهم ارث پدر از فرزند

مرگ یک فرد علاوه بر ایجاد آثار و تبعات برای بازماندگان، با خود مسائلی مرتبط با تقسیم ارث و سهم الارث نیز به همراه دارد.
این موضوع بعید نیست که بعد از فوت فرد، مهم‌ترین بحث مطرح شده مربوط به دریافت و تقسیم ارث میان وراثان وی باشد که به طور معمول مقدار زیادی از پرونده‌های قضایی مربوط به اختلافات در مورد تقسیم اموال متوفی را دربر می‌گیرد.

گاهی اتفاق می افتد که یک فرد قبل از والدینش فوت کند.
در این حالت، والدین بازمانده‌ی او از وی به ارث می‌برند.
این سؤال مطرح می‌شود که سهم پدر متوفی در ارث چه مقدار است؟ و همچنین، حضور یا عدم حضور هر یک از خویشاوندان مرحوم نیز بر تقسیم ارث پدر تأثیر می‌گذارد.

اینجا برخی از موردهایی را مورد بررسی قرار می‌دهیم مانند میزان سهمی که پدر در فرض وجود مادر، فرزندان، زوج یا زوجه دارد و همچنین فاصله میان استاد و ولی.
در نظر بگیرید که در همه حالت‌های سهم ارث پدر، ترکه ای که پدر به ارث می‌برد، تصفیه می‌شود، به عبارتی دیون فرد فوت‌کرده از آن جدا می‌شود و همچنین وصیت‌نامه نیز به ذی‌نفع وصیت‌نامه دهنده داده می‌شود.

سهم ارث پدر در فرضی که تنها وارث متوفی است

ماده 906 قانون مدنی، تصریح می‌کند: "اگر درگذشته‌ای باشد که نسلی از او باقی نمانده است، در صورتی که تنها یکی از والدین باشد، وراثت کامل به آن والدین تعلق می‌گیرد.
.
.
"

در میان ارث‌بردگان، طبقه اول شامل افراد زیر است: مادر، پدر و فرزندان متوفی.
در صورتی که فرد فوت کرده و فرزندی نداشته باشد و مادر او هم در زندگی نباشد، بر اساس ماده ۹۰۶، سهم الارث پدر کامل خواهد بود.

سهم ارث پدر در فرض وجود مادر و نبود فرزند

با توجه به تبصره 906 قانون مدنی، در صورتی که هر دو والدین هنوز زنده باشند، به مادر یک سوم و به پدر دو سوم از اموال وراثتی تعلق می‌گیرد.

بنابراین، به موجب این مواد، اگر یک فرد فوت کند و هیچ فرزندی نداشته باشد، اما هر دو پدر و مادر او هنوز زنده باشند، مادر یک سوم از ترکه را به ارث می‌برد و دو سوم باقیمانده به سهم ارث پدر منتقل می‌شود.

سهم ارث پدر در فرض وجود فرزند و نبود مادر

در این سناریو، بر اساس اینکه شخص فوت کرده دارای یک یا چند دختر یا پسر است، سهم الارث پدر با هم متفاوت خواهد بود.
از این رو، این حالت‌ها را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم.

پیش از شرح حالت‌های مورد بحث، لازم است به یک نکته اشاره کنیم.
در همه‌ی حالات مطرح شده، اگر فرزند یا فرزندان متوفی هنوز به دنیا نیامده و به جنین تبدیل نشده باشند، طبق ماده 878 قانون مدنی و قواعد مربوط به سهم الارث جنین، سهمی معادل سهم دو پسر برای جنین در نظر گرفته می‌شود و حق ارث پدر به جنین اختصاص پیدا می‌کند.
سپس پس از تولد جنین، تقسیم میراث به صورت قطعی اعمال می‌شود.

الف - در حضور یک دختر، سهم ارث پدر

"تقسیم سهم ارث پدر در صورت وجود یک دختر در ماده 908 قانون مدنی به صورت زیر تعریف شده است: در صورتی که پدر یا مادر، یا هر دوی آنها هنوز زنده باشند و با یک دختر همراه باشند، پدر و مادر به اندازه یک چهارم از میراث قانونی ارثیه را به ارث می‌برند و دختر نیز نصف آن را پیشرفت خواهد کرد.
بقیه میراث بین تمام وراث براساس سهم هر کس به تفکیک ارث تقسیم می‌شود.
.
.
"

بنابراین، در صورت وفات فردی و ادامه وراثت او به پدر و یک دختر، سهم ارث پدر یک ششم ترکه و سهم الارث دختر، یک دوم ترکه خواهد بود.
حالا، با جمع یک ششم و یک دوم، مقدار چهار ششم بدست می آید، به عبارت دیگر دو ششم از ترکه باقی می ماند.
این باقی مانده از ترکه بین پدر و دختر به نسبت سهم الارث آن ها تقسیم می شود و به همین دلیل سهم ارث پدر به نسبت یک ششم افزایش می یابد.

در صورت وجود چند دختر، ب - سهم ارث پدر قواعد مشخصی دارد.
تاکید بر این نکته قرار دارد که روابط خویشاوندی و نسبت های سهم ارث بین دختران و پدر در این حالت از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.
این نکته میتواند مواقعی که دختران در خواست تقسیم ارث دریافت کنند یا قوانین ارث را پیگیری کنند، اهمیت داشته باشد.

ماده ۹۰۹ قانون مدنی در مورد سهم الارث پدر در این حالت بیان می‌کند: «هرگاه پدر یا مادر فوت کنند و هر دوی آن‌ها حاضر باشند و چند دختر وجود داشته باشد، میراث کلیه دختران به نسبت دو سوم به ترکه تعلق می‌گیرد که بین آن‌ها تقسیم خواهد شد و اگر پدر یا مادر تنها باشد، یک سوم به آن‌ها و ششم باقی‌مانده بین تمام وراثه به اندازه سهم هرکدام تقسیم می‌شود.
.
.
».

طبق قانون فعلی، اگر یک فرد فوت کند و صاحب وراثت باشد، اموال باقیمانده به پدر و دختران او تقسیم می‌شود.
سهم الارث پدر یک ششم می‌باشد و دو سوم اموال باقیمانده به سهم الارث دختران تعلق خواهد گرفت.
حالا، با جمع یک ششم و دو سوم، مجموع پنج ششم می‌شود که به معنی باقی ماندن یک ششم از مال باقی‌مانده است.
این قسمت یک ششم باقیمانده بین پدر و دختران به نسبت سهم الارث آن‌ها تقسیم می‌شود و به نتیجه، سهم ارث پدر به نسبت یک ششم افزایش می‌یابد.

سهم ارثیه که پدر در حالتی که یه پسر داره میاد.

اگر فردی فوت کند و در کنار پدر، یک یا چند پسر و یا پسر و دختر هم داشته باشد، در این صورت یک ششم از ارث را پدر به ارث می برد و بقیه قسمت آن را فرزندان ارث می برند.
بنابراین, سهم ارث پدر نیز معادل یک ششم خواهد بود.
حال، اگر همه فرزندان پسر باشند، سهم میراث آنها به تساوی بین خود تقسیم می شود، اما اگر فرزندان و پسر و دختر داشته باشد، سهم فرزندان پسر دو برابر سهم فرزندان دختر خواهد بود.

سهم ارث پدر در فرض وجود فرزند و مادر

در این حالت، بسته به تعداد دختر یا پسر متوفی، روش تقسیم ارث فرزند و بنابراین سهم الارث پدر متفاوت خواهد بود.
بنابراین، این حالت‌ها را به صورت منفصل بررسی می‌کنیم.

لازم به ذکر است که در همه شرایطی که ذکر شد، ارث بردن توسط فرزند شیرخوار تقریباً همانند فرزند ناشی از تولد است و تفاوت قابل توجهی در مورد سهم ارثی که او از خودش به ارث می‌برد و تأثیر او روی میزان سهم ارثی پدر، بین فرزند شیرخوار و فرزند ناشی از تولد وجود ندارد.

مادر وجود دارد که یک دختر دارد و سهم ارث از طرف پدر به او تعلق می‌گیرد.

با توجه به ماده 908 قانون مدنی که در بخش قبل ذکر شد، اگر فردی که درگذشته است پدر، مادر و دختر یک شخص باشند، باید به ترتیب یک ششم از ارث برای پدر، یک ششم از ارث برای مادر و یک دوم از ارث برای دختر به ارث برسد.
با همجمع این سه سهم، مجموع آنها به مقدار پنج ششم می‌رسد، به عبارت دیگر یک ششم از مال و میراث باقی می‌ماند.

در این سناریو، ثروت باقی مانده بین پدر، مادر و دختر به نسبت سهم الارث آنها تقسیم می‌شود.
سهم ارث پدر همچنان به نسبت یک ششم افزایش خواهد یافت.

ب - سهم ارث پدر در صورت وجود مادر و چند دخترب: سهم ارث پدر در صورت داشتن مادر و چند دختر چگونه تعیین می‌شود؟ در حالت است که یک پدر داشته باشیم که دارای چند دختر و مادری باشد، نحوه تعیین سهم ارث پدر به شرح زیر است:1.
ابتدا از کل ارث پدر یک سهم برای مادر در نظر گرفته می‌شود.
2.
سپس باقی مانده ارث، بین دختران به تساوی تقسیم می‌شود.
به این معنی که هر یک از دختران یک پارصد از باقی مانده را می‌بینند.
3.
پس از انجام تقسیم، سهم هر دختر به تناسب تعداد دختران قبلی تقسیم می‌شود.
به عبارتی، هر دختر سهم خود را برابر با 100 تقسیم بر تعداد دختران قبلی خواهد داشت.
برای مثال، فرض کنید پدری فوت کرده باشد و دارای 3 دختر و مادری باشد.
در این صورت:- سهم مادر از ارث پدر برابر با 1/4 (25 درصد) است.
- بقیه یعنی 3/4 (75 درصد) باقی مانده ارث، بین سه دختر به تساوی تقسیم می‌شود.
- به ازای هر دختر، سهم آنها برابر با 25 درصد تقسیم بر 3 خواهد بود، به این معنی که هر یک از دختران 8.
33 درصد از باقی مانده ارث را به ارث می‌برند.
واجب به ذکر است که صرف نظر از تعداد دختران، سهم مادر ثابت باقی می‌ماند و تناسبی با تعداد دختران ندارد.

با توجه به ماده 908 قانون مدنی که در بخش قبل توضیح داده شد، اگر یک فرد درگذشته باشد و علاوه بر والدین، دخترانی نیز داشته باشد، سهم وراثت پدر یک ششم و سهم وراثت مادر از فرزند متوفی نیز یک ششم خواهد بود.
همچنین، دو سوم از دختران نیز سهم وراثت خواهند داشت.
در نتیجه، اگر سهم وراثت پدر، مادر و دختران را باهم جمع کنیم، مجموع آن شش ششم خواهد بود و هیچ چیز از ترکه باقی نخواهد ماند.
بنابراین، سهم وراثت پدر بیشتر از یک ششم نخواهد بود.

ج- سهم ارث پدر در حالت وجود مادر و فرزند پسر

اگر وارثان یک فرد درگذشته شامل پدر، مادر، یک یا چند فرزند پسر و یا چند فرزند پسر و دختر باشند، سهم ارث پدر و مادر هرکدام برابر یک ششم میرسد و سایر فرزندان ترکه را به ارث خواهند برد.
بنابراین، سهم الارث پدر نیز برابر یک ششم می‌باشد.
اگر همه فرزندان پسر باشند، ترکه به تساوی میان آن‌ها تقسیم می‌شود و درصورت تفاوت جنسیت، سهم ارث فرزند پسر دو برابر سهم ارث فرزند دختر خواهد بود.

سهم ارث پدر در فرض وجود زوج یا زوجه

مطابق قانون 913 مدنی، در همه موارد مذکور در این مبحث، هر یک از همسران که هنوز زنده است، حق خود را ادعا می‌کند.
حق این همسر به معنای نصف اموال به همسر و یک چهارم اموال به همسر زن در صورتی است که فرد فوت کرده فرزند یا نوه‌ای نداشته باشد.
همچنین، اگر فرد فوت کرده فرزند یا نوه‌ای داشته باشد، یک چهارم اموال به همسر و یک هشتم اموال به همسر زن تعلق می‌گیرد و بقیه اموال بر اساس قوانین وراثت به سایر وراثان تقسیم می‌شود.

بنابراین، در صورتی که زنی فوت کند و همسرش نیز یکی از وراث باشد یا اگر مردی فوت کند و همسرش نیز یکی از وراث باشد، ابتدا همسر مرحوم سهم ارث خود را دریافت می‌کند.
سپس بقیه ترکه بین پدر و سایر ورثگان تقسیم می‌شود، به ترتیب مورد توضیح در مقاله استفاده می‌شود.